[vertaling: PAB]

Vorig jaar nam Henrik Huseby, eigenaar van een kleine Noorse smartphone-reparatiewinkel, de strijdbijl op tegen Apple voor de rechter en won. Zie Jason Koeblers hele verhaal op Motherboard. In het kort: nadat de Noorse douane een zending van 63 gerenoveerde schermen voor de iPhone 6 en 6S in beslag had genomen, beschuldigde Apple Huseby ervan namaakonderdelen te hebben geïmporteerd en probeerde het bedrijf hem $ 3.566 te laten betalen en schuld te laten bekennen. Huseby en zijn advocaat protesteerden met als argument dat van de gerenoveerde schermen nooit is gezegd dat ze afkomstig waren van Apple, ook al waren ze veelal gemaakt met authentieke Apple-onderdelen, met het Apple-logo bedekt met verf.

Als het logo niet was bedekt, zou dit in strijd zijn met de regelgeving van de Europese Unie. Sterker nog, een van de trucjes van Apple om onderdelen weg te houden van onafhankelijke reparatiewinkels, is overal het logo op te zetten, zelfs op interne onderdelen. Het Noorse hof doorzag die truc en zei:

Het is voor de rechter niet duidelijk welke handelsmerkfunctie Apples keuze rechtvaardigt om het Apple-logo op zoveel interne componenten af te drukken... Huseby is grotendeels afhankelijk van het kunnen importeren van schermen met afgedekte Apple-logo's om op de markt te kunnen opereren als een niet gecertificeerde iPhone-reparatietechnicus.

Een van de lastige problemen voor onafhankelijke reparatiezaken is dat Apple ze de benodigde onderdelen niet zal verkopen, zodat ze vaak grijze marktkanalen moeten doorzoeken om ze te krijgen. Er is een vage grens tussen wat vals is en wat eenvoudigweg wordt gerecycled. Het is niet zo eenvoudig als een Chinese fabriek die namaak-Rolexen maakt: in veel gevallen maakt dezelfde fabriek die het eigenlijke onderdeel voor Apple produceert ook de 'namaak'. Bovendien maken renoveerbedrijven vaak vervangende onderdelen van gerecyclede Apple-onderdelen (Apple beweert recycling te ondersteunen) en andere componenten. Zie voor meer informatie over dit onderwerp “Waar halen reparateurs onderdelen voor de iPhone vandaan?” (17 augustus 2018).

Ondanks het feit dat het bedrijf zijn rechtszaak tegen Huseby heeft verloren, gaat Apple bij een hogere Noorse rechtbank tegen de beslissing in beroep. Maar of het nu lukt om een eenzame Noor te verslaan die iPhone-gebruikers probeert te helpen met kapotte schermen of niet, Apple heeft een serieus probleem met reparatie:

• Op hetzelfde moment dat Apple ernaar streeft om het monopolie op apparaatreparaties te behouden, kan het de vraag niet aan, zoals veel mensen gemerkt hebben die de afgelopen tijd probeerden service te krijgen.
• Veel mensen wonen ver van een Apple Store en zelfs veel erkende Apple serviceproviders kunnen bepaalde iPhone-problemen niet repareren, waardoor gebruikers dagenlang zonder hun iPhones zitten nadat ze een defect apparaat hebben opgestuurd voor reparatie.
• Ondanks andere inspanningen van Apple om het milieu te beschermen, worden bij veel reparaties grote onderdelen weggegooid (of hopelijk gerecycled), terwijl ten minste enkele onafhankelijke winkels afval verminderen door gebroken soldeerverbindingen te repareren of specifieke defecte onderdelen te vervangen.

Het is gewoon niet logisch: Apples beleid kan het bedrijf geen aanzienlijke bedragen opleveren en leidt tot aanzienlijk slechtere klantenervaring voor zowel degenen die voor reparatie met Apple willen werken als voor degenen die dat niet doen.

[vertaling: JO]

Ik ben de laatst vijf jaar bezig geweest met het documenteren van alles wat er te weten valt over de Apple TV, en het deed mij deugd om te merken dat tvOS, dat in de WWDC-presentatie van vorig jaar geen enkele aandacht kreeg, dit jaar juist een belangrijke plek op het podium kreeg. Apple kondigde een groot aantal fijne nieuwe functies voor tvOS 13 aan. Hier is een korte vooruitblik naar al het moois in tvOS 13, zodat je weet waar je naar uit kunt kijken als de software in september 2019 officieel verschijnt.

Het nieuwe beginscherm

Apple geeft hoog op van zijn “nieuwe beginscherm”, maar eigenlijk blijft veel precies zoals je gewend bent. De veranderingen die je meteen zult zien, zijn een schaduw-baan om de eerste rij iconen en de toevoeging van video-trailers aan deze rij apps.

Ik weet wat je denkt, maar deze trailers zijn helemaal niet zo slecht! Het lijkt erop dat iemand bij Apple het artikel van Adam Engst over het automatisch opstarten van voorvertoningsfilmpjes heeft gelezen: “#DeathToAutoPlay: weg met automatisch afgespeelde audio en video!” (6 februari 2019). Apple heeft namelijk een aantal maatregelen genomen om de voorvertoningen veel minder hinderlijk te maken dan de filmpjes waarmee Netflix ons lastigvalt:

• Voorvertoningsfilmpjes zijn beperkt tot de apps in de bovenste rij.
• Je moet de app een paar seconden lang geselecteerd houden voordat het filmpje begint.
• De filmpjes spelen zonder geluid af.
• En de allerbelangrijkste: je kunt deze voorvertoningsfilmpjes helemaal uitschakelen door "Auto-Play Video Previews" uit te zetten in Settings > General > Accessibility > Motion.

Als je er geluid bij wilt horen, kun je in de betreffende video omhoog vegen en op Play drukken: dan wordt het filmpje op volledige schermgrootte en met geluid afgespeeld. Er kunnen ook meer filmpjes beschikbaar zijn, die je kunt bekijken door naar links of rechts te vegen. (Dit werkt voorlopig alleen in de app Muziek.)

In tegenstelling tot de agressieve filmpjes van Netflix kun je die van Apple dus makkelijk ontlopen.

Bedieningspaneel en ondersteuning voor meerdere gebruikers

Ik heb lang gewacht op een bedieningspaneel in tvOS, al was het maar om het switchen tussen verschillende audio-uitvoeropties makkelijker te maken. En eindelijk, hij is er! Druk de beginscherm-knop op de afstandsbediening lang in om het paneel tevoorschijn te laten komen.

In het bedieningspaneel kun je de datum en de tijd zien, de Apple TV in slaapstand brengen, audio-uitvoer kiezen en zoeken. Ik hoop dat Apple nog een paar snelle instellingen beschikbaar maakt, zoals schakelen tussen de lichte en de Donkere modus. Misschien kunnen er, zoals in iOS, nog een paar instellingen bij komen, maar voorlopig ben ik al heel blij dat ik het geluid naar mijn Airpods kan overzetten zonder daar in de instellingen naar te hoeven zoeken.

Een andere opvallende functie van het bedieningspaneel is, dat je er kunt schakelen tussen verschillende gebruikers. Inderdaad, tvOS heeft nu eerder ruimte voor verschillende gebruikers dan iOS! Je kunt meerdere Apple ID's instellen in tvOS 13 (via Settings > Users en Accounts > Add New User). Merk op dat dit niet verandert welke apps je op het beginscherm ziet, maar wel wat de inhoud is van apps als Apple TV, App Store, en Muziek. Het is nog niet bekend in hoeverre apps van derden hiervan kunnen profiteren.

Zoals je hieronder ziet, heeft schakelen tussen gebruikers invloed op wat je in de app Apple TV ziet.

Songteksten in Apple Music

En dit is een slimme kleine verbetering: de app Muziek toont nu songteksten die synchroon meelopen met het liedje. Hoe ver kan Apple TV-karaoke nog zijn?

Gamen

Apple Arcade, het nieuwe game-abonnement van Apple, is ook aanwezig in de tvOS 13 bèta, als losse app maar ook als categorie in de App Store. Helaas is er nog niet veel te zien.

Interessanter is de mogelijkheid om in tvOS 13, iOS 13, iPadOS 13, en macOS 10.15 Catalina te spelen met (draadloze) Xbox One- en PlayStation 4-controllers. Je kunt ze pairen in Settings > Remotes and Devices > Bluetooth. (Om de PlayStation 4-controller in pairing-modus te zetten, druk je langer op de PlayStation- en de Deel-knop tegelijk, totdat het licht van de controller gaat knipperen. Om een Xbox One-controller te pairen, druk je een paar seconden op de Connect-knop.)

Van alle tvOS-vernieuwingen die op de WWDC langskwamen, zou de ondersteuning voor game-controllers weleens de verrassendste kunnen zijn. Als er al over gaming en Apple gesproken werd, verwachtte men toch dat Apple zijn eigen controller zou ontwikkelen. Uiteindelijk merkte Apple waarschijnlijk dat zo'n eigen product nooit beter zou kunnen worden dan wat Sony en Microsoft met hun tientallen jaren ervaring n het ontwerpen van game-controllers al voortbrachten. Bovendien zou Apple waarschijnlijk nooit kunnen concurreren met hun uitgebreide reeks zwaar verdedigde patenten.

Dit is fantastisch nieuws voor bezitters van een Apple TV die ook een van deze spelcomputers in huis hebben. Het betekent immers dat ze al zo'n fantastische controller in huis hebben, waar ze veel fijner mee kunnen spelen in games op de Apple TV, en ook veel fijner dan mogelijk was met de Siri-remote of een iPhone. Zelfs als je nog geen spelcomputer in huis hebt, dan zijn deze controllers alsnog veel beter dan elke MFi-controller op de markt, en ook goedkoper. Zo kost de MFi SteelSeries Nimbus zo'n $ 50, terwijl een PlayStation 4- of Xbox-controller te koop is voor rond de $ 40. Als je jouw spelplezier wilt verhogen na het installeren van tvOS 13 (of een van zijn broertjes), dan is zowel de Sony- als de Microsoft-controller prima, al biedt de Xbox-controller daarnaast automatisch ondersteuning voor Windows 10.

Schermbeveiliging

Tot slot: Apple presenteert met trots een nieuwe collectie 4K HDR-video's als schermbeveiliging. Deze komen van de BBC Natural History Unit, het team dat ook Blue Planet maakte. Ze zitten nog niet in de eerste bèta van tvOS 13, maar ze zijn ongetwijfeld weer ontzettend mooi. Overigens zou Apple TV naar onze mening nog wel verbeterd mogen worden om een groot televisiescherm te laten werken als digitale fotolijst.

Kortom: een verfijnd beginscherm, een bedieningspaneel, ondersteuning voor verschillende gebruikers, ondersteuning voor gamecontrollers en een prachtige nieuwe schermbeveiliging. Alles bij elkaar is dit de opwindendste vernieuwing van de Apple TV in jaren.

[vertaling: DPF]

Toen met de komst van de iPhone 8 en de iPhone X opladen met inductie (Qi) op de iPhone mogelijk werd, was ik niet enthousiast. 'Draadloos' laden is niet eens nieuw: de Palm Pre had het al in 2009 als optie. Los daarvan heeft concept van draadloos laden mij altijd een beetje overdreven geleken:

• Ondanks de naam 'draadloos' heb je voor inductieladen altijd nog een draad nodig om de laadmat of -standaard met een stopcontact te verbinden.
• Inductieladen is niet efficiënt. Zelfs het zogenaamde 'snelladen' is langzamer dan laden met een draad en kan een behoorlijke hoeveelheid warmte genereren, zoals de ontwerpers van de inmiddels begraven laadmat AirPower keihard hebben moeten ondervinden. (Zie “Apples draadloze oplader AirPower: wat is er gebeurd?”, 17 september 2018.)
• De kwaliteit van de Qi-opladers varieert nogal. Adam Engst en ik hebben beiden problemen ondervonden met een iPhone die we een nacht op een inductielader hadden gelegd. Deze bleek de volgende ochtend nauwelijks opgeladen te zijn.
• Zelfs wanneer ze betrouwbaar werken, luistert het nauw hoe je een apparaat op een Qi-oplader plaatst. Verplaats de telefoon een millimeter in de verkeerde richting en het laden zal stoppen.

Wat ik tot nu toe echter gemist had, was dat laden met een draad ook nadelen heeft. Dat werd pijnlijk duidelijk toen de Lightning-poort van mijn iPhone X opeens stopte te werken. Ik heb al de gebruikelijke trucs uitgeprobeerd: de aansluiting schoonmaken met een tandenstoker, met luchtdruk schoonspuiten en zelfs een schoonmaakspray voor elektrische contacten gebruiken. Niets hielp.

Als ik een iPhone 7 Plus had gehad, die geen draadloos laden ondersteunt, was dit echt een groot probleem geweest. Ik was op vakantie, en de dichtstbijzijnde Apple Store was op honderden kilometers afstand. Zelfs als er een dichterbij zou zijn geweest zou het moeilijk zijn geweest om het probleem snel opgelost te krijgen, zelfs met AppleCare+.

Ik had gelukkig wel een draadloze oplader bij me: de Scosche StuckUp, een Qi-oplader voor mijn auto. Ondanks dat ik niet enthousiast ben over draadloos opladen in het algemeen, vind ik het wel plezierig dat deze oplader het mogelijk maakt om de iPhone voor gps-navigatie te gebruiken zonder dat de batterij leegloopt.

Deze oplader van Scosche laadt echter extreem langzaam op, dus ik heb in een Walmart (de dichtstbijzijnde elektronicawinkel) de beste Qi-oplader die ik kon vinden aangeschaft, in dit geval de Anker PowerWave+ Stand, voor zo'n $ 50. Ik zou een koppeling geven als ik dit model ergens online kon vinden. (De Anker PowerWave 7.5 Stand lijkt er nog het meest op.) Maar dit waren mijn criteria voor de aanschaf:

• Anker ken ik als een betrouwbaar merk.
• Op de doos staat expliciet dat snelladen ondersteund wordt op de iPhone.
• Er zit een eigen (vrij grote en zware) adapter bij, die een hoger wattage geeft dan de standaard USB-poorten of de kleine adapters van de iPhone zelf.
• Het is een oplaadhouder, en daar geef ik de voorkeur aan. Er was echter ook een PowerWave+ Pad met houder voor een Apple Watch.

De PowerWave+ Stand werkte beter dan ik verwacht had: mijn iPhone X werd snel en betrouwbaar geladen. En het komt minder precies qua plaatsing van de iPhone dan bij de oplader van TechMatte die ik thuis gebruikt heb. (Terzijde: het lijkt erop dat mijn iMac niet kan starten als de oplader van TechMatte aangesloten is.)

Ik leerde van deze ervaring het volgende:

• Ook al is draadloos opladen niet zo snel of betrouwbaar als laden met een draad, is het goed om een tweede mogelijkheid te hebben.
• Je krijgt waar je voor betaalt. Je kunt $ 16 uitgeven voor bijvoorbeeld de TechMatte, maar de PowerWave+ Stand van $ 50 was het extra geld waard.
• Bekabeld opladen heeft ook nadelen. De aansluitingen kunnen vies worden en Lightning-kabels zijn berucht om de breekbaarheid. Een apparaat met een aangesloten oplader kan van een oppervlak getrokken worden en vallen. En ook al is opladen met Qi niet volledig draadloos, het zijn wel minder draden.
• Je gezin zal het waarderen dat je minder tijd besteed aan technische problemen als je op vakantie bent.

Het zou me niet volledig verrassen als Apple in een toekomstige iPhone geen Lighting-poort meer plaatst. De Apple Watch laat zien dat het mogelijk is om een apparaat te hebben zonder poorten, de AirPods zijn ontzettend populair (en hebben nu optioneel een draadloze oplader die is ingebouwd in de doos) en Apple moedigt gebruikers steeds meer aan om back-ups te maken via iCloud. Ik zeg niet dat het dit jaar al gaat gebeuren, maar het is voor de toekomst een mogelijkheid.

[vertaling: LmR]

Code 42, makers van CrashPlan, de back-updienst voor kleine bedrijven (maar niet voor consumenten, zie “CrashPlan stopt met back-ups voor consumenten”, 22 augustus 2017) heeft aangekondigd dat de dienst vanaf mei 2019 gebruikers geen back-ups meer laat maken van programma's, virtuele machine image-bestanden van programma's zoals Parallels Desktop en VMware Fusion, en sommige reservekopie-bestanden.

Code42 legt dat het uitsluiten van dit soort bestanden waarschijnlijk zal resulteren in kleinere back-uparchieven en snellere herstel-acties, synchronisaties en reservekopieën. Dat is logisch, nietwaar? Als je grote bestanden uit een back-up weglaat, dan zal alles sneller gaan (en hoeft Code42 minder snel opslag toe te voegen). Maar de opmerking die eerder in het bericht staat is veel verontrustender:

We hebben altijd geadviseerd om geen programma's of grote bestanden in je selectie op te nemen, omdat die misschien niet goed geback-upt worden.

Pardon? Geeft Code42 nu toe dat CrashPlan misschien grote bestanden niet goed opslaat? Is dat niet de belangrijkste taak van een back-up app?

Het moge duidelijk zijn dat de aankondiging van Code42 sommige gebruikers die over de verandering hoorden de wenkbrauwen deed fronzen. TidBITS-lid Peter Erbland zei: “Dit zet vraagtekens bij het nut van een offsite cloud back-up tegen catastrofaal gegevensverlies”.

Ik was echter nieuwsgierig geworden door Code42's opmerking over de snelheid dus ik deed navraag bij CrashPlans concurrent Backblaze (die TidBITS in het recente verleden heeft gesponsord). Yev Pusin, Backblazes Director of Marketing, legde uit dat er meer stak achter Code42's opmerking over kleinere archieven en hogere snelheden en wel om een aantal redenen:

• Bij een eerste reservekopie, of als er veel gegevens zijn veranderd, duurt het lang voordat grote bestanden zijn geüpload. Dat is natuurlijk te verwachten, maar wat mensen zich niet realiseren is dat dit de upload van kleine bestanden kan blokkeren waardoor deze onbeschermd zijn.
• Na de eerste reservekopie voeren apps als Backblaze en CrashPlan een gegevens-ontdubbeling op blokniveau uit, hetgeen inhoudt dat ze de kleine blokken van ieder bestand analyseren, deze vergelijken met wat er al gekopieerd is en dan alleen die blokken kopiëren die nieuw of veranderd zijn. Het lijkt dan alsof grote bestanden geen probleem zijn na de eerste reservekopie zolang ze niet te veel veranderen. Maar, zegt Yev, voor de analyse van alle blokken in en bestanden van enkele gigabytes betaal je een fikse prijs: je hebt voldoende schijfruimte nodig om een kopie van het bestand op te slaan en daarna heeft de reservekopie-app een hoop tijd en CPU-kracht nodig om al die blokken te analyseren.
• En aan de herstelkant van het verhaal loop je tegen een ander snelheidsprobleem aan als je maandenlang grote VM-bestanden hebt gekopieerd waar regelmatig veranderingen in zaten. Want de reservekopie-app moet dan alle individueel gekopieerde blokken weer invoegen in de huidige representatie van het bestand, en hoe meer er daarvan zijn, hoe langer het duurt voordat de servers je jouw bestand kunnen leveren.

Dit is de reden dat ook Backblaze VM image-bestanden en andere grote bestanden uitsluit (het maakt ook geen reservekopieën van systeembestanden en programma's), zoals je kunt zien in het Exclusions-scherm van het programma.

Maar wat moet je nou doen als je een groot VM image-bestand hebt dat je gekopieerd wilt hebben? Ik zit zelf in precies deze situatie, omdat ik Parallels Desktop heb ingesteld om een Windows-app genaamd HyTek Meet Manager te draaien voor het beheren van de track-bijeenkomsten van Finger Lakes Runners Club. Ik gebruik Meet Manager niet vaak (maar zes keer per jaar voor een dag of twee) maar het is belangrijk dat de gegevens ervan worden gekopieerd als ik het gebruik, zodat ik bijeenkomst-bestanden niet opnieuw hoef te maken mocht er iets naars gebeuren.

Bij Backblaze heb je dan ten minste drie mogelijkheden:

• Met Windows in de virtuele machine een Mac-map delen, en alle essentiële gegevens in die map opslaan. Deze methode, die ik gebruik, is veruit de eenvoudigste en beste oplossing omdat je zo alle Windows-appgegevens meeneemt met je Mac-appgegevens.
• Een reservekopie maken van het VM image-bestand zoals het op je schijf staat. Hoewel Backblaze VM image-bestandtypen standaard uitsluit, houdt niets je tegen de uitsluitingenlijst aan te passen en het bestandstype dat overeenkomt met jouw image-bestand van de lijst te halen. Dit zal echter van invloed zijn op de snelheid, zoals hierboven besproken.
• De Windows-versie van Backblaze in de virtuele machine installeren en in te stellen dat die de belangrijke Windows-appgegevens moet kopiëren. Deze methode vereist helaas wel een extra licentie voor Backblaze, omdat het denkt dat het op een andere computer draait. Het is ook niet echt een handige oplossing, tenzij je vaak in de virtuele machine werkt en een boel gegevens hebt die niet eenvoudig in een gedeelde Mac-map kunnen worden opgeslagen.

Ook al ben je snel geneigd om internetback-updiensten als volledige reservekopieën te zien, zijn zijn dit helaas niet. Het heeft ook geen nut om systeembestanden op te slaan, want er is voor zover ik weet geen internetback-updienst die een “bare-metal” herstel kan uitvoeren na het herformatteren van de schijf van een Mac.

(Opmerkelijk genoeg is Apple het bedrijf dat in de beste positie is om een complete back-updienst te maken, omdat Macs al Internet Recovery ingebouwd hebben voor het herinstalleren van macOS, en iOS-apparaten al kunnen kopieëren naar en herstellen van iCloud zonder dat er een computer met iTunes nodig is. Als Apple ooit besluit dat ze mer inkomsten moeten hebben in hun Services-afdeling, dan hoeft het bedrijf alleen maar mogelijk te maken dat ook Macs reservekopieën naar iCloud maken, om vervolgens een hoop meer iCloud-opslag te verkopen. Dat zou een harde klap zijn voor internetback-updiensten.)

Hoewel programma's doorgaans kunnen worden gekopieerd en hersteld, vormen ook zij heel veel gegevens om te analyseren, te transporteren en op te slaan, terwijl je ze doorgaans met een paar klikken opnieuw kunt downloaden. De Microsoft Office suite alleen al is 8,6 GB, en het grote viertal bestaande uit Adobe's Acrobat, Illustrator, InDesign en Photoshop is bij elkaar 5,6 GB. Apples iWork-suite, bestaande uit Pages, Numbers en Keynote, is daarmee vergeleken slank, met 1,8 GB.

En besef ook: een internetback-updienst is maar één deel van een goede back-upstrategie en dient altijd gezien te worden als een reservekopie voor in uiterste nood. Degene die je gebruikt als al het andere verloren is gegaan. De tijd die je kwijt bent aan het herinstalleren van macOS en het downloaden van apps is het einde van de wereld niet. Je gegevens verliezen kan dat zeker wel zijn.

Dus of je nu Backblaze, CrashPlan of een andere internetback-updienst gebruikt, zorg er altijd voor dat je ook een lokale reservekopie met versies hebt in Time Machine, alsmede een opstartbaar duplicaat, gemaakt met een programma als SuperDuper, Carbon Copy Cloner of Chronosync. Met de reservekopie in versies kun je een oudere versie van een bestand herstellen als het origineel corrupt is geraakt of door een fout beschadigd en vervolgens opgeslagen is, en met het opstartbare duplicaat kun je zo snel mogelijk weer aan de slag als je hele interne schijf ermee uitscheidt. Voor het beste en meest volledige reservekopie-advies verwijs ik naar Joe Kissells Take Control of Backing Up Your Mac, Third Edition.

[vertaling: HV, TK, PAB]

Donkere modus is het uithangbord van macOS 10.14 Mojave. Apple zet het zelfs bovenaan op de productpagina voor macOS, met de volgende woorden:

Donkere modus is een drastisch nieuwe presentatie die je helpt je op je werk te focussen. De subtiele kleuren en details van je werk staan centraal op je scherm, met taakbalken en menu's in de achtergrond. Activeer deze modus in het paneel Algemeen in Systeemvoorkeuren om een fraaie werkomgeving zonder afleiding te creëren die in alle opzichten rustig voor de ogen is. Donkere modus werkt met alle ingebouwde apps die bij de Mac geleverd worden, en kan ook door andere apps ondersteund worden.

En die andere apps zijn het massaal gaan ondersteunen. In de maanden na het uitkomen van Mojave vermeldde onze volglijst trouw aan welke apps nu weer ondersteuning voor Donkere modus was toegevoegd of waarin deze belangrijk was aangepast.

Maar heb je je ooit afgevraagd waarom, als die Donkere modus zo'n openbaring is, Apple er na het verschijnen van de eerste Macintosh 35 jaar over gedaan heeft om weer terug te keren naar de presentatie als witte tekst op een zwarte ondergrond op beeldbuis-monitors in het tijdperk van de Apple ][ en IBM-pc? Waren die groen-zwarte en geel-zwarte schermen dan echt zo geweldig?

Nee, dat waren ze niet, en een van de belangrijkste ontwerpkeuzes aan de Mac in 1984 was juist die interface met zwarte tekst en afbeeldingen op een witte achtergrond, net als in de honderden jaren daarvoor op papier. En dat was niet eens een echte innovatie, daar de ontwerpers van de experimentele Xerox Alto (die de techneuten van Apple als inspiratie gebruikten) ook al de keuze maakten om zwarte tekst op een witte achtergrond te tonen. En daarvoor nog was er Douglas Engelbarts “Mother of All Demos” van de NLS die ook een zwart-witscherm had. Maar de Macintosh was de eerste vrijelijk verkrijgbare persoonlijke computer waarvan geprobeerd werd het scherm papier te laten imiteren.

Helaas gaan Apples marketingclaims met betrekking tot de voordelen van Donkere modus regelrecht in tegen alles wat de wetenschap over visuele perceptie te vertellen heeft. Behalve in heel bijzondere situaties is Donkere modus helemaal niet rustig voor de ogen, in geen enkel opzicht. Menselijke ogen en het menselijk brein prefereren donker op licht. Als je dat omdraait, maak je het moeilijker om tekst te lezen, knoppen te vinden en te begrijpen wat je ziet.

Het mag dan hip en trendy zijn, maar recht voor zijn raap gezegd zorgt Donkere modus er naar alle waarschijnlijkheid voor dat gebruikers trager en minder productief worden. En daarom zou je, als je Donkere modus gebruikt alleen maar omdat Apple het verkoopt als helemaal hip, serieus moeten overwegen om in Systeemvoorkeuren > Algemeen weer terug te schakelen naar de lichte modus die je ogen en hersenen prefereren.

Donker op licht: de achtergrond

Onderzoek naar visuele perceptie heeft aangetoond dat mensen de voorkeur geven aan donker op licht. Dat komt doordat in de echte wereld de achtergrond van ongeveer alles waar je normaal naar kijkt over het algemeen helder is. Mensen zijn als buitenwezens geëvolueerd, als dagdieren, die 's nachts slapen. En de dingen waar onze aandacht naar uitgaat, zijn objecten die zich voor die achtergrond bevinden, of het nou voedsel, gereedschap, een roofdier, of iets anders is. Die objecten zijn zonder uitzondering donkerder dan de achtergrond omdat ze door de zon, of binnenshuis door een lokale lichtbron, verlicht worden. Zelfs lichtgekleurde voorwerpen onderscheiden zich van een heldere achtergrond omdat ze verlicht worden vanuit een andere hoek dan van recht achter je rug. Door deze indirecte belichting bevindt een groot deel van het voorwerp zich in schaduw, wat het donkerder dan de achtergrond maakt.

Uiteraard is dit een oversimplificatie. Achtergronden zijn niet altijd helderder dan de objecten in de voorgrond (denk maar aan een kampvuur in de schemering), en de belichting binnenshuis kan sterk variëren. Maar door de bank genomen is een achtergrond helderder dan de voorwerpen in de voorgrond, en derhalve is het menselijke brein gewend aan donkere objecten tegen een lichte achtergrond, wat het dan ook prefereert. Die voorkeur zit wellicht zelfs in ons brein ingebakken. Babies van drie maanden die afbeeldingen te zien krijgen van lichte voorwerpen op een donkere achtergrond en donkere voorwerpen op een lichte achtergrond kijken eerst naar de laatste afbeeldingen.

We kunnen een voorbeeld vinden in onze eigen archieven. In “Beter dan drukwerk: lezen op een iPad” (15 maart 2018) illustreerde Charles Maurer deze voorkeur met twee afbeeldingen van Abraham Lincoln in valse kleuren. Beide hebben bizarre kleuren om elk gevoel van bekendheid met een van beide te elimineren, maar je zult constateren dat de rechterafbeelding herkenbaarder is dan de linker. (En ja, omdat gezichten eenvoudiger te herkennen zijn dan de meeste andere objecten dient deze afbeelding uitsluitend ter illustratie, niet als bewijs.)

(Ik verwijs hier naar de artikels van Charles voor TidBITS omdat zijn vrouw, Daphne Maurer, werkt als experimenteel psycholoog aan de McMaster University en een vooraanstaande visuele wetenschapper is die onlangs een Fellow van de American Association for the Advancement of Science (AAAS) is geworden voor haar baanbrekende onderzoek naar de ontwikkeling van het zicht bij mensenkinderen. Charles heeft over de jaren uitgebreid samengewerkt met Daphne, en zij zitten nu volop in de voorbereiding van een boek over perceptie, waardoor ik Charles niet kon overhalen om dit artikel zelf te schrijven.)

Donker op licht op schermen

Beelden zoals Technicolor Abe hierboven zijn niet echt het probleem hier. We bedoelen voornamelijk tekst, die bestaat uit dunne lijnen. Bij witte tekst op een zwarte achtergrond, zoals in de Donkere modus, maakt het witte van de lijnen de randen van elke lijn aan weerszijden lichter, en wordt de rand minder afgelijnd. Maar als de dunne lijnen van de tekst zwart zijn en de achtergrond wit, komt wit van weerszijden over de volledige lijn, waardoor die egaal lichter wordt en de randen niet minder scherp worden. Charles illustreerde dit voor mij met een foto van een van achteren door de zon belichte cactus, waarin je de heldere optische schittering kunt zien die de cactus ervoor lichter maakt.

Onscherpte is niet omdat het menselijk oog vooral contrast nodig heeft om details uit een beeld te halen. In “De werkelijkheid en digitale foto's” (12 december 2005) schreef Charles:

Het oog ziet niet alle licht, maar het ziet veranderingen in licht: contrast. Wanneer twee objecten niet met elkaar contrasteren, vloeien ze voor het oog in elkaar over. Dit betekent dat controle over het contrast van twee objecten erg belangrijk wordt.

Hij focuste zich op problemen met foto's, maar uit talrijke studies is gebleken dat contrast ook erg belangrijk is voor de leesbaarheid van tekst. Contrast is er natuurlijk in beide richtingen: zwart op wit en wit op zwart bieden beide veel contrast. In wetenschappelijke literatuur wordt zwart op wit “positieve polariteit” genoemd, terwijl wit op zwart bekendstaat als “negatieve polariteit”. Uit talrijke studies verspreid over tientallen jaren onderzoek is gebleken dat beeldschermen met positieve polariteit op een aantal gebieden beter zijn. (In vroege onderzoeken werd gebruikgemaakt van beeldbuisschermen, maar bij alle recente onderzoeken wordt gebruikgemaakt van lcd-schermen.) Een citaat uit de inleiding van een paper uit 2013 van Piepenbrock, Mayr, Mund en Buchner in het blad Ergonomics:

Positieve polariteit biedt bijvoorbeeld een voordeel op het vlak van het aantal fouten en de leessnelheid bij het identificeren van een letter (Bauer en Cavonius 1980), het aantal op papier overgeschreven letters (Radl 1980), subjectieve scores voor visueel comfort (Saito, Taptagaporn en Salvendy 1993; Taptagaporn en Saito 1990, 1993), tekstbegrip (A. H. Wang, Fang en Chen 2003), leessnelheid (Chan en Lee 2005) en prestaties op het vlak van correctiewerk (Buchner en Baumgartner 2007). Taptagaporn en Saito (1990, 1993) volgden de veranderingen in de pupilgrootte op bij verschillende verlichtingsniveaus en bij het bekijken van verschillende visuele doelen, zoals een beeldbuisscherm, script of toetsenbord. Zij vonden minder visuele vermoeidheid zoals gemeten door de frequentie van veranderingen in de pupilgrootte bij het werken met een beeldscherm met positieve polariteit dan met negatieve polariteit. Zo vonden Saito, Taptagaporn en Salvendy (1993) ook snellere lensaanpassing en dus ook sneller focussen van het oog met beeldschermen met positieve polariteit dan met negatieve polariteit.

Dit betekent dus dat een donker op licht beeldscherm (positieve polariteit), zoals een Mac in lichte modus, beter is voor het focussen van het oog, het identificeren van letters, het overschrijven van letters, tekstbegrip, de leessnelheid en correctiewerk, en op zijn minst uit enkele oudere studies blijkt dat een beeldscherm met positieve polariteit tot minder visuele vermoeidheid en een grote visueel comfort leidt. De voordelen gelden zowel voor ouderen als voor jongeren, zoals het besluit van die paper luidt:

In een vergrijzende samenleving moet worden rekening gehouden met leeftijdsgerelateerde veranderingen in het zicht bij het ontwerpen van digitale beeldschermen. Visuele scherptetests en een corrigeertaak toonden een voordeel voor positieve polarisatie aan voor jongere en oudere volwassenen. Donkere letters op een lichte achtergrond zorgen voor een betere leesbaarheid en worden sterk aanbevolen, onafhankelijk van de leeftijd van de persoon.

In een ander onderzoek in de Journal of the Human Factors and Ergonomics Society, over hoe positieve weergavepolariteit helpt bij het lezen van kleine tekst in kleine lettergroottes, concludeerden Piepenbrock, Mayr en Buchner:

Dit lijkt belangrijke gevolgen te hebben voor het ontwerp van tekst op schermen zoals die van computers, bedieningspanelen van auto's en entertainment-systemen en smartphones die in toenemende mate worden gebruikt voor de consumptie van tekstuele media en communicatie. De afmetingen van deze schermen zijn beperkt en het is verleidelijk om kleine lettergroottes te gebruiken om zoveel mogelijk informatie over te brengen. Vooral bij kleine lettergroottes moeten schermen met negatieve polariteit worden vermeden.

Omdat Apple nu aangekondigd heeft dat iOS 13 een Donkere modus zal hebben die vergelijkbaar is met die van Mojave, moet je hem daar ook vermijden, of een dip in prestaties en productiviteit accepteren.

Scherm- en omgevingshelderheid

Er moet een voor de hand liggend voorbehoud worden gemaakt bij de opmerking dat het menselijk oog donkere objecten tegen een lichte achtergrond verkiest. Afgezien van een paar uitzonderingen, zoals vuur, bliksem en bioluminescente vuurvliegjes, zendt bijna niets in de natuurlijke wereld licht uit.

In onze moderne wereld zenden schermen echter licht uit, en vrij veel ook. (Veel, zo niet de meeste moderne schermen worden van achteren verlicht door led's, oftewel lichtgevende dioden. En anderen gebruiken in plaats daarvan fluorescentielampen.)

Dus wat is hier de rol van de scherm- en de omgevingshelderheid? Vanuit het oogpunt van comfort lijdt het geen twijfel dat een helderwit scherm verblindend en moeilijk te bekijken kan zijn. Papier reflecteert ongeveer 90 procent van het licht dat het raakt en is dus altijd iets minder helder dan het omringende licht, maar bijvoorbeeld een iPhone- of iPad-scherm is vaak helderder dan de omringende lichtbronnen.

Als er een mismatch is tussen die twee, dus als het scherm buiten te zwak of binnen te licht is, is het lastig om ernaar te kijken. Daarom heeft Apple in iOS automatische helderheidsregeling (te vinden in "Instellingen > Algemeen > Toegankelijkheid > Aangepaste weergave") geïmplementeerd om de schermhelderheid te verminderen wanneer je in een donkere slaapkamer leest en deze te verhogen wanneer je op een zonnige dag probeert een foto te maken. Apples algoritmen passen misschien niet bij wat je ogen het liefst hebben, maar het is eenvoudig om indien nodig de helderheid handmatig in het Configuratiecentrum aan te passen.

Op dezelfde manier probeert Apples technologie True Tone op veel apparaten het scherm aan te passen aan de kleuren in de omgeving om de hardheid te verminderen van een blik vanuit een warm verlichte kamer op een koudwit iPad-scherm. Houd in de meeste situaties True Tone ingeschakeld via "Instellingen > Beeldscherm en Helderheid" (iOS) en "Systeemvoorkeuren > Beeldschermen" (macOS, wanneer ondersteund door de hardware).

Merk op dat ik niets heb gezegd over alle cognitieve voordelen van een donker op licht positieve-polariteitsbeeld met betrekking tot licht in de omgeving. Dat komt omdat uit het onderzoek blijkt dat omgevingslicht niet relevant is. In een ander artikel in Ergonomics lieten Buchner en Baumgartner zien dat de voordelen van schermen met positieve polariteit onafhankelijk waren van omgevingslicht wanneer ze de resultaten van hetzelfde experiment in een verduisterde kamer vergeleken met een met typische kantoorverlichting. (En zo maakt ook chromatiek, dus blauw en geel in tegenstelling tot zwart en wit, geen verschil. Het gaat allemaal om positieve polariteit, schatje.)

Dus terwijl nachtbraker-programmeurs kunnen zeggen dat ze de Donkere modus comfortabeler vinden tijdens nachtelijk programmeren in onverlichte ruimtes, zullen ze misschien eerder klaar zijn als ze vasthouden aan traditionele donkere tekst op een lichte achtergrond (daarbij de helderheid van de lichte achtergrond passend houdend bij de verlichting van de kamer, natuurlijk).

Ga naar het licht

Maar goed, er zijn altijd uitschieters. Zo suggereert slaaponderzoek dat bijna alle volwassenen 7-9 slaapuren per nacht nodig hebben, maar meer dan 1% van de mensen slaapt uit zichzelf minder. (De meesten van hen die zeggen dat ze minder slaap nodig hebben, werken eigenlijk alsof ze 8 jaar ouder zijn dan zij eigenlijk zijn.) In dezelfde geest zijn er vast en zeker mensen voor wie de Donkere modus echt beter is, misschien vanwege oogproblemen zoals vlekken of door licht veroorzaakte migraine. Maar voor de overgrote meerderheid van de mensen is de wetenschap tamelijk duidelijk: de Donkere modus kan je productiviteit schaden.

Er zijn ook uitstekende niche-toepassingen voor de Donkere modus. Stel dat je een muzikant bent die een MacBook Pro gebruikt bij de uitvoering op een verduisterd podium. Hoewel de MacBook Pro waarschijnlijk moeilijker en langzamer te gebruiken zal zijn in de Donkere modus, zijn die nadelen waarschijnlijk de moeite waard om te voorkomen dat een stralend wit licht je gezicht verlicht. Net zo is het, als je 's nachts op je iPhone leest terwijl iemand anders naast je slaapt, alleen maar goed om over te schakelen naar licht op donker (of het nu in een e-boek-app is of in iOS 13 als het de Donkere modus krijgt) om de kans te verkleinen dat je slapeloosheid je bedpartner wakker maakt.

Tot slot: iedereen mag natuurlijk eigen keuzes maken met betrekking tot de Donkere modus. We beslissen allemaal zelf waar wij de voorkeur aan geven, zelfs als uit onderzoek blijkt dat die beslissingen mogelijk niet optimaal zijn.

Maar wat je ook kiest, het is belangrijk om te begrijpen dat de Apple-marketeers geen enkele wetenschappelijke ruggensteun hebben die hun promotie van de Donkere modus steunt. Het feit dat macOS al lang een optie "Keer kleuren om" had in "Systeemvoorkeuren > Toegankelijkheid > Beeldscherm" voor diegenen wier visus dit vereist, suggereert dat de Donkere modus grotendeels bestaat omdat hij op de een of andere manier trendy is geworden.

Gebruik hem als je dat wil, maar weet dat hij voor de meeste mensen verlies van productiviteit zal betekenen.