Skip to content
Al 32 jaar doordacht, gedetailleerd verslag van alles over Apple
en het TidBITS Content Network voor Apple professionals

Vorige aflevering | TidBITS Nederlands | Volgende aflevering




1654: Urgente OS beveiligingsupdates, upgraden naar macOS 13 Ventura, slimme luidsprekers gebruiken bij tijdelijke blindheid

Om twee ernstige beveiligingsproblemen aan te pakken die in het echt worden uitgebuit, heeft Apple updates uitgebracht voor zijn huidige iPhone-, iPad- en Mac-besturingssystemen, plus de vorige versies van iOS en iPadOS en de laatste twee versies van macOS. Update al je apparaten meteen. Doorgaand op het update-thema deelt Adam Engst zijn ervaring met het uitvoeren van een Level 2 clean install van macOS 13 Ventura op zijn primaire Mac in een poging om hardnekkige problemen te elimineren. Julio Ojeda-Zapata vertelt ons ten slotte hoe hij tijdens zijn maandenlange herstel van een postcommotioneel syndroom moest vertrouwen op slimme luidsprekers van Apple, Amazon en Google. Bij de vermeldenswaardige Mac-programma-updates die deze week zijn uitgebracht, zitten BBEdit 14.6.5, Fantastical 3.7.9, Safari 16.4.1, macOS Monterey 12.6.5 en Big Sur 11.7.6.

Artikelen
 

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de VS.


Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:
• Nico Seine
• Henk Verhaar
• Dirk Paul Flach
• Jos van den Berg
• Elmar Düren
• Joek Roex
• Thierry Kumps
• Paul Bánsági
• Johan Olie

Verder werkten mee:
• Coördinatie: Renate Wesselingh
• Montage: Elmar Düren
• Eindredactie: Renate Wesselingh, Sander Lam & Elmar Düren

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op <de contactpagina>


Adam Engst 11 reacties (Engelstalig)

iOS 16.4.1, iPadOS 16.4.1, en macOS 13.3.1 verhelpen majeure beveiligingskwetsbaarheden alsmede enkele bugs

[vertaling: HV]


Slechts 11 dagen na het uitbrengen van een fors aantal updates van de verschillende besturingssystemen (zie “Apple brengt iOS 16.4, iPadOS 16.4, macOS 13.3 Ventura, watchOS 9.4, tvOS 16.4 en HomePod Software 16.4 uit”, 27 maart 2023) komt Apple met urgente updates voor iOS 16.4.1, iPadOS 16.4.1 en macOS Ventura 13.3.1, met een flink aantal wijzigingen.

Waarom deze urgente update? Over de beveiligingsinhoud vermeldt Apple dat de updates twee kwetsbaarheden afsluiten die volgens het bedrijf openlijk misbruikt worden. Eén kwetsbaarheid stelt een app in staat willekeurige code uit te voeren met kernel-bevoegdheden, terwijl de andere kwaadaardige HTML in staat stelt willekeurige code uit te voeren.

Tussen de regels door lezend valt uit het feit dat Apple “Clément Lecigne van de Threat Analysis Group van Google en Donncha Ó Cearbhaill van het Security Lab van Amnesty International” bij name noemt op te maken dat deze kwetsbaarheden mogelijk misbruikt zijn door overheden, met behulp van de software Pegasus van de NSO Group of vergelijkbare programmatuur, om activisten of journalisten te bespioneren. (Zie “Apple spant rechtzaak aan tegen spywarebedrijf NSO Group”, 24 november 2021.)

Toelichting bij iOS 16.4.1Apple heeft tegelijkertijd ook een paar bugs verholpen. Alle drie besturingssystemen tonen nu correcte huidtintvariaties voor de emoji 'pushing hands', 🫸 🫷. In iOS 16.4.1 en iPadOS 16.4.1 os ook een probleem verholpen waardoor Siri in sommige gevallen niet reageerde, en in macOS 13.3.1 is een probleem opgelost waardoor je mogelijk Auto Unlock met je Apple Watch niet kon gebruiken.

Als mijn vermoeden correct is dat activisten hier doelwit waren, zijn de aanvallen waarschijnlijk vooral gericht op specifieke doelwitten. Toch adviseer ik om deze updates onverwijld te installeren. Het is nooit een goed idee om versies van besturingssystemen met gekende, actief misbruikte kwetsbaarheden te blijven gebruiken. Bovendien zijn de verbeteringen aan Siri en Auto Unlock op zichzelf al de update waard.

Zoals ik in de oorspronkelijke versie van dit artikel al voorspelde, kwam Apple vervolgens ook met updates voor oudere besturingssytemen. Zie “Safari 16.4.1” (7 april 2023), “iOS 15.7.5 en iPadOS 15.7.5 herstellen majeure beveiligingskwetsbaarheden” (10 april 2023) en “macOS Monterey 12.6.5 en Big Sur 11.7.6” (10 april 2023). Update alles dat van toepassing is.


Adam Engst Geen reacties

iOS 15.7.5 en iPadOS 15.7.5 herstellen belangrijke beveiligingskwetsbaarheden

[vertaling: HV]


Geen nieuws, maar zoals voorspeld heeft Apple nu ook iOS 15.7.5 en iPadOS 15.7.5 uitgebracht om de twee beveiligingskwetsbaarheden die hier besproken werden: “iOS 16.4.1, iPadOS 16.4.1, en macOS 13.3.1 verhelpen majeure beveiligingskwetsbaarheden alsmede enkele bugs” (7 april 2023) te herstellen. Beide kwetsbaarheden worden actief misbruikt en ik adviseer daarom om oudere apparaten die iOS 16 niet kunnen draaien onverwijld te updaten. Als iOS 16 op jouw apparaat geïnstalleerd kan worden, moet je upgraden naar versie 16.4.1.


Adam Engst 6 reacties (Engelstalig)

Schone installatie van niveau 2 van Ventura lost diepgewortelde problemen op

[vertaling: DPF, JWB, LmR]


Lezers van TidBITS hebben me recent een paar keer gevraagd of ik denk dat macOS 13 Ventura volwassen genoeg is om op hun Macs te installeren. Mijn korte antwoord was 'Ja, dat kan prima', omdat ik Ventura al sinds de bèta van vorig jaar op mijn M1 MacBook Air draai en geen problemen heb gehad. Het langere antwoord was 'Maar ik heb mijn iMac nog niet bijgewerkt, en zodra ik dat gedaan heb, zal ik erover schrijven'.

Je vraagt je misschien af waarom ik mijn Macs niet allemaal gelijk houd. Zelfs als een nieuwe versie van macOS goed werkt houd ik graag een van mijn Macs op de vorige versie totdat ik me zeker genoeg voel om de upgrade aan iedereen aan te raden. Een Mac op de oude versie hebben stelt me in staat om het gedrag of de interface te vergelijken en om te zien of er bugs zijn opgelost of geïntroduceerd. (We hoeven het hier niet te hebben over het vreselijke Systeeminstellingen van Ventura. Het is geen reden om de upgrade uit te stellen, maar lelijk is het wel.)

Als je wacht op ons groen licht, raad ik je aan om bij te werken als je er de tijd voor hebt. Zoals gebruikelijk raad ik aan om Take Control of Ventura van Joe Kissel te lezen voordat je dat doet. Ik zal nu delen waarom het mij zo lang gekost heeft.

Kernel panics en problemen met inloggen

Ik had de upgrade op mijn 27 inch-iMac uit 2020 niet zo lang uitgesteld omdat ik me zorgen maakte over de betrouwbaarheid van Ventura of dat sommige apps niet zouden werken. De reden was dat ik een tijd kostende schone installatie wilde doen waarvan ik hoopte dat dit twee al lang bestaande problemen zou oplossen.

Ten eerste had ik regelmatig last van kernel panics. Deze begonnen midden 2021 met macOS 11 Big Sur en bleven bestaan tot en met Monterey. Het gebeurde soms twee keer per dag, maar meestal zaten er zo'n twee weken tussen. Een paar keer bleef ik zelfs twee tot vier maanden hiervan verschoond, om vervolgens weer een aantal keer onaangenaam verrast te worden. (Ik weet dit allemaal omdat ik 47 foutrapporten heb opgeslagen in het venster van BBEdit Notes. Voorheen sloeg macOS deze fouten in een logbestand op dat ik met Console kon bekijken. Dat is misschien nog steeds het geval, maar ik kan ze niet vinden.) De kernel panics traden eigenlijk nooit op als ik voor mijn Mac zat, en zodra ik herstart had, keerde macOS terug naar de status van voor de fout. Ze waren zeer irritant, maar er was mee te leven.

Het tweede probleem trad minder vaak op maar was net zo raadselachtig. Altijd als ik een kleine macOS-update installeerde had ik na de eerste keer herstarten geen toegang tot mijn sleutelhanger. Dus na opstarten werd me zo vaak om wachtwoorden gevraagd (20 keer? 50?) dat ik de dialoogvensters sloot en opnieuw startte. Vervolgens was alles dan in orde. (TidBITS-collega Glenn Fleishman had een vergelijkbaar probleem met de privacy-voorkeuren na herstarten. Hij beschreef een kernachtige oplossing voor dit probleem.)

Ik had dit probleem op zijn minst sinds macOS 10.13 High Sierra, en het was er nog steeds met macOS 12 Monterey. Ik veronderstelde dat het een softwarefout was, omdat mijn workaround was om over te schakelen naar een verder ongebruikt beheerdersaccount voordat ik het systeem bijwerkte, wat suggereerde dat het probleem aan mijn account gekoppeld was. Ik kon de oorzaak echter niet vinden. Het was bijvoorbeeld geen corrupt voorkeurenbestand.

Zou een schone installatie deze problemen op kunnen lossen?

Niveaus van schone installatie

Als ik 'schone installatie' zeg, bedoel ik iets belangrijkers dan de term in het algemeen impliceert. Een schone installatie verwijst meestal naar het opnieuw formatteren van de opstartschijf van de Mac en het installeren van een nieuw exemplaar van macOS voordat apps, instellingen en gegevens worden hersteld vanaf een reservekopie. Laten we dat een 'schone installatie van niveau 1' noemen.

Dit is niet langer bijzonder nuttig. Sinds Big Sur is de schijf van je Mac opgesplitst in twee delen, ook al wordt deze in de Finder nog steeds weergegeven als een enkel volume. Al jouw gegevens staan op één lees-/schrijfvolume, terwijl alle systeembestanden zijn vergrendeld op een apart, alleen-lezen, cryptografisch ondertekend volume, het Sealed System Volume genaamd. Om veiligheidsredenen starten Macs niet rechtstreeks vanaf dat volume op, maar in plaats daarvan vanaf een momentopname van het systeem. Aangezien elk onderdeel is ondertekend, zal elk bestand dat op de geringste manier wordt gewijzigd of beschadigd (al is er maar een enkele bit omgedraaid) als gevolg van een storing in de onderliggende opslag, ervoor zorgen dat het zegel ongeldig wordt en macOS weigert op te starten. Hetzelfde zou het geval zijn als iemand malware zou ontwikkelen die het vergrendelde volume op ondoorgrondelijke wijze zou kunnen binnendringen.

Met andere woorden: als er iets mis is met jouw installatie van macOS, zal jouw Mac helemaal niet opstarten. Dat zegt Apple althans, ik heb nog nooit een Mac daadwerkelijk zien weigeren op te starten vanwege zo'n probleem.

Mijn iMac weigerde nooit op te starten en installeerde de upgrade van Big Sur naar Monterey en tal van kleine updates binnen elke grote versie zonder morren. Het resetten van NVRAM, het uitvoeren van hardwarediagnose, het loskoppelen van USB- en Thunderbolt-apparaten en al het andere dat ik kon bedenken, maakte geen verschil en gaf geen hints voor een oplossing. Mijn volgende stap was een schone installatie van niveau 2.

Gezien mijn rol in de Mac-wereld installeer ik een enorme hoeveelheid software. In mijn map Programma's in Monterey had ik 236 onderdelen. Sommige dateren van begin 2017, de laatste keer dat ik een schone installatie van niveau 2 uitvoerde. Ik herken niet eens alle namen van de apps! Het probleem is dat sommige van deze apps in de loop der jaren kerneluitbreidingen en andere componenten op systeemniveau hebben geïnstalleerd. Het macOS-installatieprogramma van Apple probeert weliswaar om nutteloze oude bits uit te schakelen die problemen kunnen veroorzaken, maar dat is niet helemaal effectief.

Zo voer ik een schone installatie van niveau 2 uit:

  • Ik maak verschillende reservekopieën en controleer of ze goed zijn.
  • Om te beginnen start ik op vanaf de macOS Recovery-partitie en wis ik de opstartschijf.
  • Vervolgens installeer ik macOS, wat erg lang duurt.
  • Als ik in configuratie-assistent herstel vanaf mijn reservekopie, kies ik de inhoud van mijn thuismap maar vermijd ik het herstelen van mijn apps. (Deze keuzen kun je aangeven via selectievakjes in het proces als de assistent vraagt wat je wilt herstellen.)
  • Als het herstel-proces afgerond is, verplicht ik mezelf om alle apps en hulpprogramma's te downloaden en opnieuw te installeren.

In het uitzonderlijke geval dat een app die ik gebruik niet meer beschikbaar is voor download kan ik die herstellen van mijn reservekopie, maar ik doe mijn best om verouderde apps te vervangen.

Meestal krijgen apps toegang tot hun licenties en instellingen in mijn gebruikers-account dus kan ik ze gebruiken vanaf het punt waar ik was gebleven. Het opnieuw installeren van iedere app is vervelend en beperkt mijn productiviteit voor een week of twee maar ik vind het wel fijn om met een schone lei te beginnen.

Is er een schone installatie van niveau 3? Ja, maar dat is echt een hoop werk en ik heb dat nog nooit gedaan. Bij een schone installatie van niveau 3 wis je de opstartschijf, installeer je macOS en stel je een nieuwe account in. vervolgens kopieer je alleen je gegevens (geen instellingen) naar je nieuwe thuismap. Het lastige komt pas daarna. Je moet voor iedere app registratiecodes en instellingen vanaf 0 opbouwen. Voor sommige apps moet je dan ook nog door de map Bibliotheek in je thuismap spitten naar submappen die essentiële gegevens bevatten, zoals bepaalde elementen in de map Application Support en je map Mail. Doe geen schone installatie van niveau 3 tenzij een schone installatie van niveau 2 niet hielp en je daarna nog steeds problemen hebt die alleen in jouw account voorkomen.

Werkte het?

Hoewel het mogelijk maanden gaat duren voordat ik het zeker weet, lijkt de schone installatie van niveau 2 de kernel panics te hebben opgelost. Mijn iMac heeft geen enkele panic gehad sinds mijn upgrade op 3 maart 2023, terwijl ik de maand ervoor er wel zeven had.

Na macOS-versies 13.3 en 13.3.1 is ook bevestigd dat een schone installatie van niveau 2 het probleem met verificatie heeft verholpen dat optrad bij de eerste keer opstarten na het installeren van een kleine update. De installatie van beide updates ging probleemloos, hoewel ik na de macOS 13.3-update wel mijn Time Machine-schijf moest ontgrendelen en in moest loggen bij Setapp. Maar er kwam geen extra verificatie-verzoek na macOS-update 13.3.1.

Viva Ventura! Maar je moet dus misschien wel een schone installatie van niveau 2 uitvoeren om een lastig probleem op te lossen, en anderen misschien wel een schone installatie van niveau 3. Als je met dergelijke recalcitrante gremlins te maken hebt, probeer dan een schonere installatie.


Julio Ojeda-Zapata 5 reacties (Engelstalig)

Slimme luidsprekers gebruiken bij tijdelijke blindheid

[vertaling: JR, LmR, TK, PAB, LmR, JO]


Decennia lang zijn computerschermen in allerlei soorten en maten al een constante factor in ons leven. Maar wat gebeurt er als je ze ineens niet meer kunt gebruiken? Hoe zou je je internetlevensstijl nog enigszins kunnen handhaven? Zou je verder kunnen met alleen geluid?

Ik werd met dit dilemma geconfronteerd nadat ik in augustus 2022 in het centrum van Saint Paul de controle over mijn fiets verloor, door de lucht vloog en mijn gehelmde hoofd met een misselijkmakende krak op het asfalt smakte. Ik had een zware hersenschudding opgelopen en al snel begon mijn wereld donker te worden.

Ik had last van een extreme vorm van fotofobie, een soort overgevoeligheid voor licht waardoor omgevingslicht aanvoelde alsof er messen in mijn oogkassen werden gestoken. Dit bleek een veel voorkomende bijwerking van hersenschuddingen te zijn, één van de bijwerkingen die ik binnen een aantal maanden na het ongeval ondervond. Naarmate mijn situatie verslechterde en ik voortdurend een slaapmasker ging dragen om de pijn te onderdrukken, realiseerde ik me dat ik feitelijk blind was geworden.

Ik raakte in paniek bij de gedachte dat ik mijn computergadgets niet meer zou kunnen gebruiken om toegang te krijgen tot mijn dagelijkse consumptie van informatie, interactie en amusement. Wist ik maar hoe ik VoiceOver kon gebruiken, waarmee mensen met een visuele beperking al jaren de mogelijkheid krijgen om Macs en iOS-apparaten te bedienen. Ik zag met mijn beperking echter erg op tegen het onder de knie krijgen van zo’n ingewikkeld hulpprogramma. Ik had iets snellers en eenvoudigers nodig en kwam dan ook terecht bij mijn slimme luidsprekers en hun ingebouwde stembediende assistenten.

Destijds had ik in mijn verzameling stembediende gadgets een paar HomePod mini-luidsprekers met Siri, een handvol Home- en Nest Audio-luidsprekers van Google, die Google Assistent gebruiken, en een verzameling bestaande uit Echo’s van Amazon en Portals van Meta, apparaten die Alexa van Amazon gebruiken. Sindsdien heb ik de HomePod mini’s vervangen door twee grote tweede-generatie HomePods, die recentelijk door Apple werden uitgebracht.

Julio's verzameling slimme luidsprekers
Slimme beeldschermen, van links naar rechts: Meta Portal Go, Google Nest Hub Max, Meta Portal Plus, Amazon Echo Show 8. Slimme luidsprekers, van links naar rechts: Apple HomePod, HomePod mini, Google Home Mini, Amazon Echo Dot, HomePod mini, Google Nest Audio, HomePod.

Mijn gebruik van de luidsprekers was tot dan toe vrij eenvoudig geweest: timers instellen, de thermostaat bijstellen, lampen aan- en uitzetten, muziek afspelen via AirPlay, en dergelijke.

Redenerend dat dit een soort van beeldschermloze computers zijn, vroeg ik me af in hoeverre ze de gadgets met beeldscherm, die ik niet meer kon gebruiken, zouden kunnen vervangen. Zouden ze mijn HAL 9000 zonder de psychose kunnen zijn, of mijn Samantha uit de film Her, of mijn J.A.R.V.I.S. uit het Marvel Cinematic Universe?

Spoiler alert: slimme luidsprekers zijn nog steeds behoorlijk dom.

Ik heb dit verhaal in categorieën opgedeeld (podcasts, nieuws, telefoongesprekken, muziek, boeken en zoeken op internet) die elk staan voor computergebruik dat ik, met wisselend succes, met mijn slimme luidsprekers heb geprobeerd na te bootsen.

De categorie zoeken op internet was vooral belangrijk, omdat ik dringend behoefte had aan informatie over mijn aandoening en mijn familieleden maar beperkte tijd en geduld hadden om voor me te zoeken. De stemassistenten waren slechte plaatsvervangers, ik leg verderop uit waarom.

Dit vond allemaal plaats maanden voordat AI-chatbots zoals ChatGPT van OpenAI op grote schaal beschikbaar werden, waarmee het mogelijk wordt om via mensachtige interacties volledigere, maar niet altijd nauwkeurigere, informatie op te graven. De gevolgen voor slimme luidsprekers mogen duidelijk zijn.

Bij het uittesten van mijn slimme luidsprekers was ik erop gebrand om uit te vinden hoe mijn HomePods het deden ten opzichte van de competitie. Ze blonken op bepaalde punten uit, maar deden het minder goed in andere categorieën.

De slimme luidsprekers van Amazon en Google verschillen op één belangrijk punt van HomePods: ze werken grotendeels zelfstandig doordat ze rechtstreeks met internet verbinding maken, terwijl de luidsprekers van Apple meer als een verlengstuk van andere Apple-hardware functioneren, en dan vooral van de iPhone. Zo nu en dan was dit verschil cruciaal.

Amazon en Google maken ook het verschil met hun slimme beeldschermen, dat wil zeggen slimme luidsprekers waar beeldschermen aan vastzitten. Apple biedt niets van dien aard, wat jammer is, want mijn Google Nest Hub Max en Amazon Echo Show 8 waren nuttig op manieren die bij hun schermloze verwanten ontbraken.

Wat hieronder volgt lijkt op een eerder artikel van mijn hand over de niet-muzikale aanwending van slimme luidsprekers (zie “Los van de muziek: de HomePod vergeleken met Amazon Echo en Google Home,” 15 maart 2018), maar met bijgewerkte details en meer gericht op mijn medische situatie.

Het verbaast me hoe weinig slimme luidsprekers in vijf jaar tijd zijn veranderd.

Podcasts

Het werd moeilijk om podcastapps op mijn iPhone, zoals Overcast en Pocket Casts, te gebruiken toen ik niet kon zien wat ik deed. Gelukkig waren mijn slimme luidsprekers meer dan toereikende vervangers.

Mijn wensen waren niet ingewikkeld. Met de lijst van mijn favoriete podcasts in mijn hoofd gaf ik commando's als “Speel MacBreak Weekly” aan mijn Amazon- en Google-luidsprekers. Een dergelijk commando deed de laatste aflevering van Leo Laporte’s Apple-gerichte show afspelen via de diensten Amazon Music en Google Podcasts. Bij Amazon kan je andere diensten aanmerken om standaard af te spelen, zoals TuneIn, iHeart en Apple Podcasts; bij Google kan je Spotify aanwijzen om die taak uit te voeren.

De ervaring met mijn HomePod was vergelijkbaar, maar ik moest in mijn commando wel vaak de bron toevoegen, bijvoorbeeld “Speel Planet Money uit Apple Podcasts”, om te voorkomen dat het op de verkeerde plek zocht en me een muzieknummer gaf in plaats van een podcast-aflevering.

Omdat ik tijd overhad, dook ik ook in oudere afleveringen van podcasts. Het commando “Speel vorige aflevering” op de apparaten van Amazon en Google maakte dit mogelijk, tot een bepaald punt. Ik kon de tien meest recente afleveringen beluisteren via Amazon Music of Google Podcasts. Dit was een fijne manier om mijn favoriete shows in te halen.

Op mijn HomePod kon dit echter niet. “Sorry, ik kan niet terug”, antwoordde Siri toen ik vroeg om oudere afleveringen. Nog vervelender, soms werden mijn verzoeken beantwoord met een “Sorry, er is een probleem met Apple Podcasts”-foutmelding. (Maar alle luidsprekers gaven wel eens cryptische foutmeldingen om verschillende redenen.)

Ik kon de podcasts wel op een andere manier bereiken: via Siri-opdrachten die ingebouwd zijn in podcast-apps op mijn iPhone. In Overcast kon ik door “Overcast favorites” te zeggen naar de bovenste van mijn lijst met favoriete podcast-afleveringen gaan. In Pocket Casts kon ik met een paar woorden naar elke podcast of podcast-filter zoals Favorites of In Progress.

Ik kende echter weinig van deze Siri-opdrachten uit mijn hoofd toen ik mijn ogen niet meer kon gebruiken, dus ik heb deze methode niet heel vaak gebruikt. Bovendien eiste mijn HomePods soms dat ik inlogde in mijn iPhone voordat ik een commando kon laten uitvoeren, waardoor het zijn doel voorbij schoot.

Nieuws

Ik ben verslaafd aan nieuws, dat ik vaak consumeer in audioformaat via National Public Radio en diens lokale afdeling Minnesota Public Radio. Veel van die content is verpakt als podcasts, die ik net besproken heb.

Maar soms wilde ik luisteren naar de live audiofeed van KNOW (MPR's nieuwskanaal). Dit vergde enige experimenten met zinnen als "Speel Minnesota Public Radio", "Speel MPR News" en "Speel KNOW", omdat niet elke luidspreker deze woordcombinaties op dezelfde manier begreep. Google dacht bijvoorbeeld soms dat "Speel Minnesota Public Radio" stond voor MPR's populaire muziekzender The Current.

Regelmatig ververste nieuwsberichten waren ook direct beschikbaar. Op mijn HomePod leverde "Geef me het nieuws" elk uur de laatste opname van NPR News Now op. Voor wie niet van publieke radio houdt, biedt Apple andere nieuwsbronnen zoals CNN en Fox News. Gebruik “Schakel over naar…” om een standaard nieuwsbron in te stellen.

Amazon- en Google-gebruikers kunnen het mooier maken door een nieuwsoverzicht samen te stellen van verschillende nieuwsbronnen (zoals CNN, PBS en de New York Times) die achtereenvolgens worden afgespeeld. Je kunt Mijn nieuwskanaal instellen in de Alexa-app en Nieuwsbronnen in de Google Home-app. In elk geval brengt een zin als "Geef me het nieuws" een briefing op gang. Gelukkig had ik deze opgezet voor mijn fietsongeluk.

Helaas is er zoiets niet in de Apple-wereld - althans niet zonder een vervelende podcast "zender"-methode die ik beschrijf in “Los van de muziek: de HomePod vergeleken met Amazon Echo en Google Home”.

Mijn ultieme nieuwsdoel tijdens mijn herstel was om NPR One te laten werken op een of meer van mijn slimme luidsprekers, iets wat ik nog nooit eerder had hoeven doen. "NPR One" verwijst naar een aanpasbare dienst (in mobiele- en webapp-vorm) die verhalen van tientallen publieke radioprogramma's en podcasts in een eindeloze stroom verzamelt die zich aanpast aan de voorkeuren van de gebruiker. Voor NPR-junkies zoals ik is NPR One nieuws-meth.

Ik was teleurgesteld dat de dienst alleen standaard werkt voor Amazon-luidsprekers, zodra gebruikers de NPR Alexa skill hebben geïnstalleerd (wat ik deed met hulp van mijn familie). Het heet niet NPR One in deze context, maar het werkt net als NPR One wanneer ik het activeer met "Alexa, speel NPR".

Terwijl NPR veel moeite heeft gedaan om zich aan te passen aan slimme luidsprekers, lijkt het op Apple- en Google-luidsprekers te zijn gehinderd waar het NPR One betreft. In het Apple-universum werkt NPR One op Apple TV en CarPlay maar niet op HomePod. In de Google-wereld ondersteunt het Android Wear (het smartwatch OS van Google) en Android Auto, maar niet mijn Google Home Mini en Nest Audio-luidsprekers.

Telefoongesprekken

Apple haalde het voor mij wel als het ging om het voeren en ontvangen van telefoongesprekken. Dit was geen verrassing aangezien ik mijn HomePods al lang gebruik als een speaker om gesprekken te voeren en te ontvangen.

In dit opzicht waren mijn HomePods een van mijn grootste bronnen van troost, omdat ik, radeloos door mijn isolement, naar niets anders verlangde dan de stemmen van mijn vrienden en familie. Hun nummers in Contacten waren slechts een snel "Bel"-commando verwijderd.

HomePods brengen zulke oproepen natuurlijk niet zelf tot stand. Een iPhone in de buurt maakt oproepen mogelijk, en om te bellen met FaceTime is de aanwezigheid van een iPad of een iPhone vereist. Maar deze opstelling bleek zo probleemloos dat ik me nooit met alternatieven heb beziggehouden.

Amazon en Google staan ook spraakoproepen toe via hun luidsprekers maar de implementaties zijn niet zo elegant en hebben beperkingen.

Gebruikers van Amazon kunnen maximaal tien mobiele of vaste nummers definiëren om te bellen via Echo hardware. Terwijl de oproepen worden geplaatst, worden de nummers toegevoegd aan een Alexa-to-Phone-lijst die kan worden bekeken en bewerkt in de Alexa-app. Sommige soorten nummers werken niet, waaronder die buiten de VS, het VK, Canada en Mexico.

Bij Amazon kan een Echo-luidspreker ook een andere — of een telefoon met de Alexa-app - rechtstreeks bellen. Meer recentelijk heeft Amazon AT&T, T-Mobile en Verizon-gebruikers toegestaan om hun mobiele nummers te koppelen aan hun Alexa-accounts (via gerelateerde skills) om handsfree te bellen en gebeld te worden. Deze aanpak repliceert ruwweg HomePod-spraakbellen.

Er zijn enkele manieren waarop gebruikers van Google met hun luidsprekers kunnen bellen. Bij één methode, carrier-bellen, wordt gebruikgemaakt van een Google Voice- of Google Fi-account. Voor de andere, Google-ondersteund bellen, is zo een account niet vereist. Alleen gesprekken met Canada en de VS (met uitzondering van Amerikaans grondgebied buiten Noord-Amerika) worden ondersteund.

De berichtendienst Meet van Google maakt het ook mogelijk te bellen tussen Google-luidsprekers, naast met computers en mobiele apparaten.

Muziek

Toen ik op zoek was naar een pijnloze manier om muziek binnen te halen, was ik blij dat ik me net enkele maanden eerder had aangemeld voor de Siri-only versie van Apple Music (zie “Het Apple Music Voice-abonnement is een koopje als je Siri wil gebruiken”, 3 januari 2022). Het paste zo mooi bij mijn situatie dat ik niet veel moeite deed om te zoeken naar alternatieven.

Zoals ik in mijn recensie opmerkte:

Sinds de introductie gebruik ik het Apple Music Voice-abonnement voor € 4,99 per maand en Siri handelt mijn muziekverzoeken verrassend goed af … het Voice-abonnement, heeft me ervan overtuigd doen raken dat een Siri-centrische muziekservice een goede keuze kan zijn voor bepaalde soorten mensen. Tot mijn verbazing heb ik Apple Music met plezier via Siri gebruikt, zelfs met de andere beperkingen van het Voice-abonnement, en misschien blijf ik het wel gebruiken.

Ik kan nu lachen om die zin "bepaalde soorten mensen". Verblind door fotofobie was ik zo iemand geworden, ook al had ik niets medisch bedoeld toen ik die woorden schreef.

Ik heb mijn niet-Apple luidsprekers af en toe een training gegeven. Ik ben een Pandora-abonnee en heb het lang aangewezen als de standaard voor het afspelen van muziek op mijn Amazon- en Google-luidsprekers in plaats van Amazon Music en YouTube Music. Ik was dankbaar dat dit klaar stond terwijl ik herstelde.

Apple Music is ook beschikbaar op de Amazon- en Google-luidsprekers, maar alleen de volledige versie van de dienst die $ 10,99 per maand kost, niet het $ 4,99-per-maand kostende Voice-abonnement. Andere muziekdiensten werken op beide platforms, waaronder Deezer, iHeart en Spotify. Amazon biedt negen opties; Google heeft er zes.

HomePods ondersteunen minder muziekdiensten, met name Pandora en Deezer, die beide kunnen worden aangewezen als standaardmuziek in plaats van Apple Music.

Boeken

Tot mijn fotofobie luisterde ik zelden naar luisterboeken en gaf ik de voorkeur aan gedrukte boeken en e-boeken. Maar ik heb wel luisterboeken en ik werd er gretig op toen het mijn enige praktische leesmogelijkheid was.

Apple heeft me teleurgesteld. Het is onmogelijk om op een HomePod via een spraakcommando luisterboeken in een Apple Books-bibliotheek in de wachtrij te zetten. Iemand zonder mijn tijdelijke handicap had AirPlay op een iPhone kunnen gebruiken, of andere wegen die voor mij niet praktisch waren. Deze beperking geldt voor audioboeken die via Apple Books zijn aangeschaft, maar ook voor audioboeken die vanaf mijn Amazon Audible-account zijn gesynchroniseerd.

Ik wilde zo graag mijn Apple Books-exemplaar lezen van De Weg, de dystopische roman van Cormac McCarthy, dat ik mijn toevlucht nam tot blind tikken op de Boeken-app op mijn iPhone, met beperkt succes. Ik waardeerde dat mijn Siri-verzoek voor "Play The Road" spannende Gareth Coker-muziek van het Halo Infinite-soundtrack opleverde (een terugblik op de 1999 Steve Jobs keynote toen de Apple CEO het videospel Halo aan de wereld onthulde) maar het was niet wat ik wilde.

Ter vergelijking: Amazon maakte het afspelen van audioboeken een makkie. Toen ik Alexa vroeg om "Sailing to Byzantium te lezen", startte de sciencefictionroman van Robert Silverberg meteen. Een tijdje later ging met het uitspreken van "Ga door met mijn boek" het verder waar ik was gebleven. Er zijn nog veel meer Audible met Alexa-commando's beschikbaar.

Het afspelen van Google-audioboeken werkte vergelijkbaar, maar was minder betrouwbaar. Net als bij Amazon staat mijn Google-boekenbibliotheek in de cloud en is toegankelijk met intuïtieve commando's, zoals "Lees Rise of the Dragons: Kings and Sorcerers" om te beginnen met de intrigerende fantasietitel en "Lees mijn boek" om verder te gaan met welk boek ik ook aan het lezen was. Maar Google Assistant kon sommige titels in mijn bibliotheek niet vinden en zei soms gewoon "Sorry, ik heb het niet begrepen" als ik om een van mijn boeken vroeg.

Tot mijn spijt moest ik mijn gebruikelijke bron van e-boeken en luisterboeken, de Libby-app, die fungeert als leenportaal voor mijn openbare bibliotheken (zie “Sla het bibliotheekbezoek over, leen e-boeken en meer vanuit huis”, 14 september 2020) aan de kant schuiven. Ik kon geen duidelijke manier ontdekken (anders dan VoiceOver) om het te manipuleren in mijn gezichtsloze toestand. Libby lijkt bijvoorbeeld geen voorgebakken Siri-snelkoppelingen te hebben. Dat is jammer, want het zou een exponentieel grotere selectie van audioboeken hebben opgeleverd.

Zoeken op het web

Toegang tot Google zoeken was verreweg de meest kritische categorie, omdat ik, in het donker, barstte van de vragen over mijn aandoening maar niet de mogelijkheid had om diepgaand onderzoek te doen op mijn Mac of iPad. Ik zou te veel hebben gevraagd van mijn familie om urenlang mijn Google-proxy te zijn.

Dus vuurde ik vraag na vraag af op mijn luidsprekers over hersenschuddingen en hun bijwerkingen, waartoe, zoals bij mij, ook verwardheid, evenwichtsstoornissen en onwillekeurige tics overal op mijn lichaam behoorden. Dit waren allemaal symptomen van postcommotioneel syndroom, wat ik dus had nadat ik na enkele weken nog niet hersteld was van mijn hersenschudding zoals de meeste mensen.

Het bleek al snel dat de luidsprekers weinig hulp boden. De antwoorden moesten voor mij voorgelezen worden, wat doorgaans wel gebeurde maar ik kreeg alleen onbruikbare snippers aan informatie van Wikipedia of medische websites. En ik kon niet doorvragen. Vragen om verdere informatie stuitten op vertwijfeling.

Doorgaans konden mijn HomePods de resultaten niet eens oplezen en adviseerden ze me om mijn vragen te stellen op mijn iPhone zodat ik die op een webpagina kon lezen, wat natuurlijk niet mogelijk was voor mij en dus heel frustrerend.

De luidsprekers van Google waren het meest behulpzaam, want die kwamen met antwoorden in twee fasen. Ze beantwoordden mijn vraag en stelden dan een gerelateerde vraag voor die Google had opgepikt van eerder gebruik. Of ik die dan wilde beluisteren? En als dan ja zei, gaven zij mij dat antwoord.

Als ik bijvoorbeeld vroeg, “Wat is fotofobie?” dan gaf Google Assistant antwoord en stelde dan voor dat anderen hadden gevraagd “Is fotofobie te genezen?”

Dit was prima, maar nogmaals, ik kreeg slechts brokjes informatie gevoerd en kon er op geen enkele manier dieper op ingaan of bronnen verifiëren.

Ik kon deze beperking wel deels omzeilen. Omdat Google’s Nest Hub Max een scherm heeft en YouTube-content afspeelt, kon ik om video's vragen over mijn onderzoeksonderwerp en dan naar de audio luisteren. Door het apparaat te vragen “Speel video's over postcommotioneel syndroom”, kreeg ik een beetje een spoedcursus over de aandoening. En ik kon eindeloos van video naar video met het commando “Hé Google, volgende”.

Mijn Amazon-apparaten met schermen, de Echo Show 8 enMeta Portal, waren een stuk minder behulpzaam. Op de Echo Show kon ik Alexa vragen om een video over het onderwerp maar dat leidde me via een Bing-zoekopdracht naar de website van DailyMotion waar ik geen stemnavigatie had en content die nogal eens afdwaalde van het eigenlijke onderwerp na de eerste video. Op de Meta Portals werkte dit allemaal niet.

Maar zelfs de Nest Hub Max van Google werkt niet naar tevredenheid. Ik moest een serie video's doorzoeken zonder precies te weten waar ik mee bezig was, en ik kreeg soms meer dan twaalf video's voor mijn neus voordat ik een nuttige vond. Op de Mac zou ik alleen maar hoeven te kijken naar het scherm met video-voorvertoningen en gewoon inzoomen op de meest bruikbare. Dus slim zijn deze luidsprekers in ieder geval niet.

Nu had ik echt een assistent nodig met wie ik een soort menselijk gesprek kon hebben om zo door een eindeloze series vragen heen de weg te vinden. Ik zocht iets als de Knowledge Navigator, een iPad-achtig apparaat met een ingebouwde assistent; een apparaat dat toenmalig Apple-directeur CEO John Sculley voor ogen had toen hij in de late jaren tachtig een serie concept-video's uitbracht. Eén daarvan had een assistent die leek op een zo'n butler met een strikje en die een academische voordracht hield, op allerlei slimme en afwisselende manieren.

SiriGPT?

Helaas had ik mijn ongeluk maanden vóór de AI-storm die nu door de tech-wereld raast, met chatbots als ChatGPT van OpenAI, Bing van Microsoft (met als basis een versie van ChatGPT) en Bard van Google.

Het verschil tussen deze chatbots en conventionele zoekmachines zit erin dat ze ons dagelijks taalgebruik begrijpen en dat ook nog eens zelf genereren. Ze worden gedreven door een duizelingwekkende verzameling complexe vragen die gebaseerd zijn op de context van de gebruiker en zijn bedoelingen. Ze kunnen poëzie schrijven, programmacode opschonen, reisplannen voor je vakantie maken, slimme aankopen suggereren, recepten leveren op basis van een lijst ingrediënten, samenvattingen maken van een video of tekst, vertalen uit vele talen en nog veel meer. Zie “CChatGPT: de toekomst van AI is hier,” van 9 december 2022).

Als ik nu dit commando aan Bing geef: "Schrijf een stap-voor-stap medisch plan om te herstellen van mijn hersenschudding", dan krijg ik een gedetailleerd antwoord waar ik veel plezier van had gehad in de periode van mijn herstel. Bovendien kan ik dergelijke vragen simpelweg uitspreken, want de iOS-versie van Bing kan standaard prima overweg met mondelinge invoer en leest ook het antwoord gewoon voor. In mijn donkere maanden had ik dit als heerlijke magie ervaren.

Je begrijpt waar ik naartoe wil. Ook de assistenten van slimme luidsprekers moeten - waar nodig - gaan werken als ChatGPT. Mijn ervaring met deze luidsprekers zou zoveel beter zijn geweest! Ik had tweezijdige, open gesprekken kunnen hebben, waarbij de ene vraag de volgende zou oproepen, en nog één en nog één, zoals ChatGPT nu al doet.

Ik zou geen onbevredigende losse stukjes medische informatie meer gehoord hebben, maar een handig samenvatting van hele websites (mits het me zou lukken om de juiste vraag te stellen). Ik zou een expert in hersenschudding zijn (mits de data waar ChatGPT mee zou komen ook zou kloppen - wat heel vaak niet het geval blijkt te zijn). Ik zou veel minder bang geweest zijn door onwetendheid. Met de kennis van nu zou ik waarschijnlijk eerder beter geweest zijn.

Bijvoorbeeld: ik dacht de hele tijd - onterecht - dat de intense pijn die mijn lichtschuwheid veroorzaakte betekende dat het licht ook fysieke schade zou kunnen veroorzaken. Dus ik verborg me krampachtig, dag en nacht, achter mijn slaapmasker. Veel later hoorde ik van een specialist op het gebied van hersentrauma's, dat pijn hier niet gelijkstond aan fysieke schade. De enige manier om beter te worden, bestond er nu juist uit dat ik mijn ogen bewust, langzamerhand, moest blootstellen aan licht; steeds wat meer, totdat ik er geen last meer van had. En toen ik dat eenmaal deed ging ik ook met sprongen vooruit. Had ik die informatie maar eerder gehad!

Hier had een AI-chatbot wellicht het verschil gemaakt, op alle terreinen die ik hierboven beschreven heb, tenminste één die goed geïntegreerd zou zijn met Siri, of in breder opzicht, met het hele ecosysteem van iOS en macOS. Het had me zonder problemen kunnen helpen bij het afdalen in de diepe spelonken van podcast-archieven, bij het afspelen van live-materiaal van KNOW, hoe ik de opdracht ook zou formuleren, bij het voor mij instellen van NPR One, bij het afspelen van mijn aangeschafte audioboeken in Apple Boeken, enzovoort.

Dan Moren schreef voor Macworld een goed pleidooi voor dergelijke verbeteringen. Hetzelfde geldt voor Ed Hardy, via Cult of Mac, in dit artikel: “Siri heeft dringend wat ChatGPT-intelligentie nodig.”

Ondernemende iOS-gebruikers gaan hier zelf mee aan de slag. Daar slagen ze tot op zekere hoogte in, maar Apple moet hard aan de bak met een eigen toepassingen.

Ik ben nu weer terug bij mijn eigen luidsprekers, al is het maar voor simpele taakjes, zoals het instellen van eierwekkers, een vraagje naar de weersverwachtingen, het afspelen van een podcast via AirPlay of het bijstellen van de temperatuur op mijn Nest-thermostaat, dat soort dingen. Ik probeerde ze onder druk te zetten, want ik wilde dat een grotere rol in mijn leven zouden spelen. Maar dat heeft geen zin totdat ze terug naar de schoolbanken zijn geweest voor een stevige bijscholing in kunstmatige intelligentie: daar hebben ze nu in elk geval maar bitter weinig van.


Volglijst

[vertaling: HV]


BBEdit 14.6.5 Agen Schmitz Geen reacties

BBEdit 14.6.5

Bare Bones heeft BBEdit 14.6.5 uitgebracht, een onderhoudsupdate. In deze versie is een bug verholpen waardoor het commando Enter Full Screen aan het einde van het View-menu tweemaal getoond werd, is er een noodoplossing voor het wangedrag in sommige situaties van rust-analyzer bij het genereren van voltooiingen, werd een eerdere fout aangepakt waardoor XML-documenten onterecht werden behandeld als HTML5, is er nu een manier om met tegenstrijdig gedrag van Spaces om te gaan, is een probleem verholpen waardoor patroonfouten niet correct werden gerapporteerd in taalmodules zonder code, en is er een noodoplossing voor foutief gedrag van de API van het macOS bestandssysteem waardoor Finder-tags niet getoond werden voor bestanden op server-schijven op afstand. (Nieuw $ 49,99, gratis update, 23,6 MB, toelichting, macOS 10.15.4+)

Fantastical 3.7.9 Agen Schmitz Geen reacties

Fantastical 3.7.9

Flexibits heeft Fantastical 3.7.9 vrijgegeven. Hiermee kan Fantastical Openings geconfigureerd worden om een telefoonnummer te vragen of te vereisen als een vergadering geboekt wordt. De agenda-app toont nu de resterende tijd in de actieve vergadering in de menubalk, ondersteunt het detecteren van PracticeBetter-vergaderingen, toont namen van tijdzones op een betere manier in Settings, en laat evenementen die om middernacht eindigen in de Day of Week-vensters niet langer schijnbaar tot net voorbij middernacht doorlopen. Verder is er een probleem verholpen waardoor een extra evenement werd gecreëerd als een serie herhaalde gebeurtenissen gesplitst werd, alsmede een crash die voorkwam bij het switchen van een Google Account. ($ 56,99 per jaar via Flexibits en de Mac App Store, gratis update, 68,4 MB, toelichting, macOS 11+)

Safari 16.4.1 Adam Engst Geen reacties

Safari 16.4.1

Apple heeft Safari 16.4.1 voor macOS 12 Monterey en macOS 11 Big Sur uitgebracht, met een patch voor de majeure WebKit-kwetsbaarheid die al in andere updates werd aangepakt. (Zie “iOS 16.4.1, iPadOS 16.4.1, en macOS 13.3.1 verhelpen majeure beveiligingskwetsbaarheden alsmede enkele bugs”, 7 april 2023.) Ons advies is om dit onverwijld te installeren. Je kunt Safari 16.4.1 uitsluitend via Software-update downloaden. (Gratis, toelichting, macOS 11+)

macOS Monterey 12.6.5 en Big Sur 11.7.6 Adam Engst 3 reacties (Engelstalig)

macOS Monterey 12.6.5 en Big Sur 11.7.6

Apple heeft macOS Monterey 12.6.5 en macOS Big Sur 11.7.6 uitgebracht, in verband met een beveiligingskwetsbaarheid waardoor willekeurige code met kernel-bevoegdheden uitgevoerd kan worden. (Zie voor speculaties eromheen “iOS 16.4.1, iPadOS 16.4.1, en macOS 13.3.1 verhelpen majeure beveiligingskwetsbaarheden alsmede enkele bugs”, 7 april 2023.) Deze kwetsbaarheid wordt actief misbruikt, en we adviseren dan ook om onverwijld te updaten. Als je daarbij problemen tegenkomt, laat het ons dan weten in de reacties. (Gratis, verschillende groottes, macOS 12 en macOS 11)


ExtraBITS

[vertaling: DPF, NS]


Adam Engst 32 reacties (Engelstalig)

GM wil in toekomstige elektrische auto's stoppen met CarPlay

In een artikel voor Reuters schrijft Joseph White:

General Motors is van plan te stoppen met de veelgebruikte systemen Apple CarPlay en Android Auto, waarmee autochauffeurs niet het ingebouwde systeem van de auto hoeven gebruiken. Ze stappen voor toekomstige elektrische voertuigen over op ingebouwde systemen die ontwikkeld zijn door Google.

Wel, dat is een slecht idee. Onze huidige auto's (een Subaru Outback uit 2015 en een Nissan Leaf uit hetzelfde jaar) zijn van voor het CarPlay-tijdperk, en de ingebouwde systemen zijn rampzalig. We kijken naar elektrische alternatieven voor de brandstofdorstige Outback, maar CarPlay is onze minimale inzet. Het ontbreken van CarPlay is een van de grote redenen waarom we niet eens een Tesla overwegen, samen met het gebrek aan servicemogelijkheden in de buurt en de wens om dingen te vermijden die met Elon Musk te maken hebben.

Daarnaast gaan auto's aanzienlijk langer mee dan telefoons, dus het inbouwen van de systemen in de auto (zelfs met updates, waar de autofabrikanten niet goed in zijn) is een garantie voor het achter de techniek aanlopen. Dat zal het geval blijven, ook wanneer auto's meer en meer zelfrijdend worden. En zelfs dan zou het me niet verrassen als Apple al overweegt hoe die mogelijkheden in CarPlay te integreren als een auto de noodzakelijke sensoren heeft.

Adam Engst 3 reacties (Engelstalig)

GQ over Tim Cook: rustig, nieuwsgierig en niet normaal

Zach Barons profiel van Tim Cook bij GQ is fascinerend om te lezen:

Op een moment dat het wemelt van pathologische tech-founders die dagelijks inloggen om te pontificeren over de collectieve toekomst van de mensheid, logt Cook niet zo vaak in. Hij beweegt niet snel en maakt geen dingen kapot. Zijn gelijkmatige kalmte is een impliciete reprimande aan de hoofdpersonen der chaos (Elon Musk, Mark Zuckerberg enzovoort) die vaak worden opgeroepen om in het Congres naast Cook te getuigen over de steeds onzekerder wordende staat van de technologie in dit land. In het clubachtige Silicon Valley, waar het soms lijkt alsof mensen vechten om als eerste in de rij te staan voor het door durfkapitaal aangedreven ruimteschip dat de in Patagonia geklede elite wegvoert van de rest van ons, lijkt Cook de kant van de rest van ons te kiezen.

Tim Cook werkt al 25 jaar bij Apple en is sinds 2011 CEO. Ondanks de regelmatige online refreinen van "Als Steve Jobs nog steeds de leiding had...", is Apple onder Cook het waardevolste bedrijf ter wereld geworden, heeft het bedrijf de Apple Watch en AirPods uitgebracht, en is het zich blijven concentreren op producten, diensten en waarden en ja, geld verdienen. Hoewel een zekere mate van drama onvermijdelijk is voor een bedrijf van Apples omvang en statuur, blijft Cook een kalmerende factor. En ja, als je hem een e-mail stuurt, krijg je vaak een reactie van het Corporate Executive Relations-team.



Wij leggen uit wat je weten moet over Apple-technologie.


Vorige aflevering | TidBITS Nederlands | Volgende aflevering