Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS Logo

TidBITS#987, 20 juli 2009

In onze zomerserie hebben we deze week drie hoofdartikelen. Allereerst is daar Jeff Carlson met een blik op enkele online bronnen over de Apollo 11, Rich Mogull legt uit dat de iPhone 3GS nu beveiligingsaspecten heeft die eerder alleen voor zakelijke klanten beschikbaar waren, en Glenn Fleishman onderzoekt het debacle van Amazon, dat exemplaren van "1984" en "Animal Farm" van George Orwell wiste van de Kindles van klanten. Deze week verschijnt ook Microsoft Office 2008 for Mac Service Pack 2, compleet met een nieuw samenwerkprogramma. Andere belangrijke software-uitgaven zijn Firefox 3.5.1, TextExpander 2.6.3, iMovie '09 8.0.4, iTunes 8.2.1, QuicKeys 4, Quadro Mac OS X Driver Release 18.5.2, Hazel 2.3 en CheckUp 2.5.
 
Artikelen
 

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de VS.


Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:
Help TidBITS te ondersteunen door onze sponsors te sponsoren!

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op:
<./tidbits-nl/contact.html>


Microsoft brengt Office 2008 Service Pack 2 uit

  door Doug McLean <[email protected]>

[vertaling: MSH]

De Macintosh Business Unit van Microsoft heeft Office 2008 for Mac Service Pack 2 (12.2.0) uitgebracht. Toegevoegd werden diverse snelheidsverhogingen, foutreparaties en door gebruikers gevraagde functies, alsmede een nieuw samenwerkingsprogramma.


Microsoft Document Connection -- De opmerkelijkste verandering in de update is een nieuwe toepassing genaamd Microsoft Document Connection, die je in staat stelt om makkelijker te werken met gedeelde bestanden op een Microsoft SharePoint site (werkt op een Windows-server) of Microsoft Office Live Workspace, dat is een samenwerkingsdienst op het web.

Dit gebeurt door je het gebruik van een webbrowser voor verbinding met Office Live Workspace te laten omzeilen. In plaats daarvan kun je documenten direct opslaan en openen. SharePoint bestuurt de verbinding om te verzekeren dat de gebruikers in eenzelfde groep zich bewust zijn van de staat waar ieder document zich in bevindt, inclusief of het al dan niet beschikbaar is, wie er nu aan werkt, en wat hun bevoegdheden voor het document zijn.

Gelijktijdig met het verschijnen van Microsoft Document Connection kondigde Microsoft ook aan dat aan Office Live Workspace ondersteuning voor Safari 4 is toegevoegd. Microsoft Document Connection is gratis bij de Office 2008 voor Mac Service Pack 2 update.


Andere verbeteringen aan Office -- Voor alle andere Office 2008-toepassingen werd stabiliteit verbeterd door reparatie van een zaak, waarbij progamma's onverwacht konden worden afgebroken. Bovendien hebben alle programma's verbeterde spellingscontrole voor Oostenrijks en Duits, en hebben ze nieuwe opties voor het uitlijnen van tekst op onderdelen van kaarten.

PowerPoint 2008 onderging enkele van de belangrijkste veranderingen: de mogelijkheid om te dubbelklikken op een dia om een tekstkader toe te voegen, ondersteuning voor het maken en bewerken van animatiepaden, de mogelijkheid om bewegende GIF-bestanden aan een presentatie toe te voegen en ze af te spelen tijdens een dia, een nieuwe voorkeur waarmee je het weergeven op een ander scherm (in)activeert indien je tijdens een presentatie overgaat naar een ander overzicht of programma, en de mogelijkheid om je eigen basisthema te bepalen in plaats van het standaard zwart-witte Office-thema dat anders afgebeeld wordt als je een nieuwe presentatie maakt. Ook werden veel fouten opgelost, waaronder enkele die het programma lieten afbreken.

In Excel 2008 heeft een kleiner aantal veranderingen plaatsgehad, inclusief betere betrouwbaarheid bij het werken met beschermde werkboeken, snelheidsverbeteringen bij het openen van werkboeken op een gedeeld netwerk en bij het uitvoeren van berekeningen, en reparatie van een aantal dodelijke fouten (inclusief een die optrad bij invoer in een bepaalde volgorde van argumenten voor de XNPV-functie in de Formula Builder).

Word 2008 ziet een aanzienlijke kortere opstarttijd van het programma en verbeterde prestatie bij het werken in Outline View. Bovendien werd iets gerepareerd dat het programma kon laten crashen indien mail met afbeeldingen werd samengevoegd. Notebook Layout View redt nu audio-aantekeningen na crashes, verenigbaarheid met Word 2007 en Spell Catcher X is verbeterd, en betrouwbaarheid werd vergroot bij wederopbouw van een scherm en bij het kopiëren van genummerde lijsten.

Ten slotte configureert Entourage 2008 nu automatisch MobileMe-accounts, ondersteunt het POP-toegang voor nieuwe Windows Live Hotmail-accounts, en bevat het een geüpdatet bestand met definities van filters tegen ongewenste e-mail.


Download-details -- Microsoft Office 2008 voor Mac 12.2.0 Update vereist Mac OS X 10.4.9 of later, en dat je al de 12.1.0 update geïnstalleerd hebt. (De updater is een combo updater. Dat wil zeggen dat hij alle verbeteringen sinds 12.1.0 bevat.) Het is een download van 297 MB van de website van Microsoft, en hij is ook te verkrijgen via het Microsoft AutoUpdate-gereedschap, op te starten door Check for Updates te kiezen vanuit een willekeurig Office 2008-programma.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Mijmeringen over de Mac en de maan

  door Jeff Carlson <[email protected]>

[vertaling: CS]

Op 20 juli 2009 is het precies 40 jaar geleden dat de Apollo 11 op de maan landde en de mens voet zette op buitenaardse bodem. Met alle belangstelling die nu uitgaat naar de drie mannen die de reis maakten (en de twee die hun laarsafdrukken in de bodem achterlieten) raakt de techno-freak in mij vooral opnieuw vervuld van ontzag voor de wetenschappers en de ongelooflijk grote inspanning waarmee het schijnbaar onmogelijke werd bereikt.

Wat heeft deze gebeurtenis met de Mac te maken? Ik geef toe dat een vergelijking van het ruimtevaartprogramma met Apple ver gezocht is. Maar ik heb altijd al het gevoel gehad, dat binnen ons (voor de meesten) aan de Aarde gebonden bestaan, Apple iets deelt van dezelfde ambitieuze technische creativiteit die de Gemini- en Apollo-missies begeleidde.

Apple heeft een visie, en werkt om die visie te realiseren, zelfs als mensen denken dat het bedrijf op een dwaalspoor zit. Neem de huidige lijn MacBook Pro's: waar andere bedrijven steeds mooiere plastic behuizingen blijven maken, ontwierp Apple de unibody-kast, die de stevigheid van een laptop vergroot zonder toename van gewicht, en het aantal componenten van de computer beperkt.

Of kijk naar de iPhone, met een hoge prijsstelling op een verzadigde markt losgelaten, ogenschijnlijk met weinig kans op succes. Apple innoveerde met software, en doorbrak hiermee de verwachting van het publiek over wat je met een mobiele telefoon kan doen. Nu is de iPhone een enorm succes, waardoor gevestigde telefoonfabrikanten genoodzaakt zijn hun vaak weinig briljante ontwerpen te herzien.

Ik wil deze analogieën niet te ver doorvoeren. Apple-software is zoals alle commerciële software tenslotte brozer dan de driedubbelbeveiligde systemen die nodig zijn om een ruimteschip de grote leegte in te sturen. Kijken we echter terug op de wapenfeiten en technologieën van 40 jaar geleden, dan zie ik niet alleen verbazingwekkende technische hoogstandjes, maar ook de inspiratie voor de hardware en software van vandaag, gemaakt door mensen wier ouders en collega's mensen op de maan hebben gezet, en veilig naar de Aarde teruggebracht.

Bij het mijmeren over de maanlanding kun je de volgende sites bezoeken om meer te weten te komen over Apollo 11 en het universum waar we in leven.


Voor een cent de ruimte in -- Om de maanlanding te vieren, verkoopt Carina Software zijn astronomiesoftware voor 1 cent, alleen op 20 juli 2009. SkyGazer 4.5, normaal $ 29,95, is een introductieversie voor gelegenheidsgebruikers; Voyager 4.5, normaal $ 99,95, is de uitgebreide versie van dit merk. Beide vereisen Mac OS X (Windows-versies zijn er ook).

SkyVoyager for iPhone en SkyGazer for iPhone (beide koppelingen naar iTunes) zijn die dag ook gratis te krijgen in de App Store.


We Choose the Moon -- We Choose the Moon (Wij gaan voor de maan), een presentatie van de John F. Kennedy Library, heeft de Apollo 11-missie van lancering tot de eerste voetstap in real time nagespeeld met de gesprekken tussen ruimteschip en basis, animaties, video uit die tijd, foto's, en meer. Het project omvat ook drie Twitter-adressen waar de communicatie tussen Houston en Apollo 11 wordt weergegeven. Kun je het je niet veroorloven dagenlang aan de website gekluisterd te zitten, dan kun je toch via tekst de gesprekken volgen die vele duizenden kilometers door de ruimte hebben afgelegd.


Gigantische Apollo 11-referentie -- In "The giant Apollo 11 post" van Jason Kottke is een indrukwekkende verzameling online media en informatie over Apollo 11 bijeengebracht.


Technologie afgeleid uit ruimtereizen -- NASA Spinoffs is een oudere website (laatste update in 2004), maar geeft je een goed idee van hedendaagse technologieën die hun ontstaan te danken hebben aan NASA-onderzoek.


In the Shadow of the Moon -- Ik zag een vertoning van "In the Shadow of the Moon" (In de schaduw van de maan) op het Seattle International Film Festival in 2007, en beveel hem van harte aan om te huren, te kopen (iTunes Store-koppeling) of te streamen. Deze documentaire over het Apollo 11-programma bevat nooit vertoond materiaal, waaronder enkele juweeltjes: tijdens onderzoek bij NASA vonden de regisseur en zijn assistenten afzonderlijke audio- en video-opnames van gesprekken van Houston met het ruimteschip, die ze hebben gesynchroniseerd, zodat je de sprekers kunt zien en horen.

De film bevat ook een verbazingwekkend shot met een net zo verbazingwekkend verhaal erachter. We kennen allemaal de beelden van een rakettrap die wordt afgestoten, waarin de opgebruikte brandstoftank naar de Aarde terugvalt vanuit het gezichtspunt van het schip dat de ruimte ingaat. In dit fragment van 2 minuten echter, zie je de twee componenten zich scheiden vanuit het standpunt van een in de booster gemonteerde camera. Het ruimteschip verwijdert zich snel, en dan verandert langzaam de invalshoek van het zonlicht, terwijl het onderdeel zijn traag rollende val terug naar de atmosfeer inzet. (Dit is te zien op YouTube. Het fragment begint op 5:50.)

Volgens regisseur David Sington tijdens een vragensessie na de voorstelling die ik bijwoonde, was de camera uitgerust met een systeem dat hem uit de booster schoot voor deze in de atmosfeer zou verbranden (je kunt een kortstondig zoom-effect zien aan het einde van het fragment). Om de camera op te vangen, liet NASA een aantal vliegtuigen uitgerust met gigantische sleepnetten systematisch het gebied doorkruisen waar de camera neer zou komen.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


iPhone 3GS biedt professionele beveiliging voor iedereen

  door Rich Mogull <[email protected]>

[vertaling: TK, ADG]

De oorspronkelijke iPhone werd wijd en zijd bekritiseerd door beveiligingsprofessionals vanwege zijn gebrek aan essentiële beveiligingsmogelijkheden voor ondernemingen, de grote corporate netwerken met speciale vereisten door hun enorm aantal gebruikers en het vele werk dat nodig is om die gebruikers te ondersteunen.

De oorspronkelijke iPhone was moeilijk te blokkeren, beschikte maar over beperkte opties voor beveiligde verbindingen, en het ontbrak hem aan beveiliging van je gegevens en de gegevens konden niet op afstand worden verwijderd in het geval je je iPhone verloren had. Die mogelijkheden zijn in elke release van de iPhone-software stelselmatig verbeterd, en in combinatie met de verbeteringen op het vlak van hardware in de iPhone 3GS, kunnen gewone gebruikers nu ook genieten van een beveiliging die de vergelijking met die van de meeste corporate omgevingen kan doorstaan.


Het iPhone 3GS hardware-voordeel -- De meeste software-functies die ik hierna beschrijf werken op alle iPhones met iPhone OS 3.0, maar het 3GS-model biedt één belangrijk voordeel dat al zijn gebruikers een beveiliging op proferssioneel niveau biedt. De iPhone 3GS is uitgerust met een hardware-encryptiechip die werkt met het AES 256 protocol. (AES is de industrienorm en staat voor Advanced Encryption Standard, met een sleutellengte van 256 bits.)

Met hardware-encryptie kan een apparaat (een telefoon, een harde schijf, en zo voorts) bijna onmiddellijk worden gewist door de encryptiesleutel op het apparaat te verwijderen. Bij een goed ontworpen systeem betekent het verwijderen van die sleutel dat alle gegevens ontoegankelijk worden, en zelfs niet door overheidsdiensten kunnen worden teruggehaald... misschien.

Volgens Apple worden alle gegevens op de iPhone 3GS standaard versleuteld. Op de BlackBerry-modellen van Research in Motion na, coderen maar heel weinig smartphones alle gegevens. Als je bedenkt hoeveel persoonlijke gegevens we vaak op deze geavanceerde apparaten opslaan, kan het belang van deze eigenschap nauwelijks worden overschat. Als je mijn andere aanbevelingen opvolgt, is de kans dat zelfs een ervaren aanvaller in een verloren telefoon kan inbreken en je gegevens kan achterhalen heel klein.

Dit beschermt je echter niet tegen alle aanvallen. Net zoals bij alle andere versleutelde computers, heeft de slechterik ook hier toegang tot je niet-versleutelde gegevens wanneer hij het apparaat hackt terwijl je ingelogd bent. Een verloren telefoon is het meest voorkomende risico, en standaard encryptie (met toegangscode-blokkering, meer hierover iets verder) beschermt je hier in essentie tegen.


Toegangscode-blokkering instellen -- Eén van de meest fundamentele beveiligingsopties op om het even welke telefoon is een toegangscode-blokkering instellen om het scherm te blokkeren. Dit beschermt je tegen nieuwsgierige blikken op al je e-mailberichten, telefoonnummers of sms-berichten, en praktisch elke telefoon op de markt biedt deze optie. Om dit in te stellen op je iPhone, tik je op Settings -> General -> Passcode Lock en voer je een toegangscode in. (Vergeet ze niet of je moet je telefoon volledig terugzetten om weer in je telefoon te kunnen!) Deze mogelijkheid bestaat al van voor iPhone OS 3.0, en werkt op alle modellen.

Het instellingenscherm Passcode Lock biedt nog enkele bijkomende opties. Je kunt bij alle iPhones de tijd instellen die je telefoon niet wordt gebruikt alvorens je de toegangscode opnieuw moet invoeren. Ik heb de mijne ingesteld op 15 minuten, wat een goed evenwicht is van beveiliging en bruikbaarheid wanneer ik mijn iPhone in en uit mijn zakken laat gaan.

Op de iPhone 3GS kun je spraakbesturing ook in- of uitschakelen wanneer het scherm vergrendeld is. Ik laat dit ingeschakeld staan zodat ik mijn toegangscode niet hoef in te voeren wanneer ik via spraakbesturing een nummer kies terwijl ik aan het stuur zit, maar als je vreest dat iemand naar de Zuidpool zou bellen wanneer je je telefoon onbeheerd laat liggen (of wanneer je naar eventueel genante iTunes-nummerselecties luistert), deactiveer je deze optie best.


Je gegevens verwijderen -- De toegangscode-blokkering van de iPhone onderscheidt zich van veel andere actuele telefoons door één bijkomende mogelijkheid. Wanneer je de optie "Erase Data" kiest, gunt de iPhone je slechts 10 mislukte pogingen om de toegangscode in te voeren. Hierna begint het besturingssysteem alles op je telefoon te verwijderen. (Geen paniek: als je dit per ongeluk hebt gedaan, kun je je laatste back-up terugzetten.) Ik heb deze mogelijkheid wel al in "professionele" apparaten zoals de BlackBerry gezien, maar in een apparaat voor Jan met de pet is dit eerder zeldzaam.

Bij de oorspronkelijke iPhones en de Phone 3G kan het verwijderen even duren, omdat de software je gegevens verwijdert en dan overschrijft: Apple bevestigde tegenover Dan Frakes van Macworld dat het 1 uur per 8 GB gegevens duurt.

Op de iPhone 3GS gaat dit, zoals reeds eerder vermeld, sneller en gemakkelijker. De iPhone 3GS moet alleen maar de encryptiesleutel waarmee de gegevens beveiligd zijn, verwijderen. Dit staat bekend als "crypto-shredden" en is een goed bekende praktijk in de beveiligingswereld.


Remote Wipe -- Met de release van iPhone OS 2.0 kunnen corporate gebruikers een verloren apparaat op afstand wissen met behulp van Microsoft Exchange-integratie. Dit is een belangrijke mogelijkheid, aangezien forensische onderzoekers vaak gegevens van een apparaat kunnen redden door ze op een computer aan te sluiten en ze rechtstreeks te analyseren, zodat ze geen toegangscode meer moeten invoeren. (De 3GS is ook nog beveiligd, dankzij zijn hardware-encryptie.) Remote wipe stuurt een signaal naar de telefoon om alle gegevens te verwijderen, op voorwaarde dat de telefoon ingeschakeld is en verbinding heeft met een netwerk zodat hij het signaal kan ontvangen.

Zoals overal al besproken, kunnen gebruikers van iPhone OS 3.0 met een MobileMe-account dit nu ook doen, zonder behoefte aan een corporate server. Door in te loggen in Find My iPhone op MobileMe (in het scherm Accounts), kun je je telefoon wissen met behulp van Remote Wipe. Dit is de eerste keer dat we deze optie in een telefoon en dienst voor de consumentenmarkt zien, al is wel een betaald MobileMe-abonnement vereist, wat neerkomt op $99 per jaar voor één gebruiker of $149 voor een family pack van 5 unieke accounts. Je moet ook Find My iPhone op de telefoon zelf activeren. Standaard staat dit niet aan wanneer je je MobileMe-informatie invoert of synchroniseert.

Remote Wipe op de iPhone 3GS werkt net zoals het verwijderen van een toegangscode. De encryptiesleutel wordt verwijderd, zodat dit een snelle en efficiënte procedure is.


Een onverwacht voordeel -- Een belangrijke hinderpaal voor de beveiligings-teams van ondernemingen is draagbare opslag. Nu kleine opslagkaarten, zoals de SD-kaarten van onze digitale camera, verschillende gigabytes aan gegevens kunnen bevatten, zijn zij een veel voorkomend transportmechanisme voor het verlies van gevoelige informatie geworden.

Veel smartphones bieden ondersteuning voor externe opslag, die maar zelden gecodeerd of op een andere manier beveiligd is. Professionele beveiliging vereist doorgaans dure software die het gebruik van draagbare opslag op remote apparaten beperkt en corporate gegevens beschermt.

Aangezien iPhones geen bijkomende opslag ondersteuen, is dit eigenlijk een voordeel voor de onderneming. Voor mij persoonlijk volstond de 16 GB van mijn iPhone 3G ruimschoots, en de 32 GB van mijn iPhone 3GS is nog lang niet vol.


Nog meer beveiligingsvoordelen… en -risico's -- De toevoeging van encryptie aan de iPhone 3GS, in combinatie met extra beveiligingsopties, biedt voordelen voor zowel bedrijven als gebruikers. iPhones zijn nu gemakkelijk te beveiligen in het geval dat ze fysiek gestolen worden, maar hiermee zijn we er nog niet op het gebied van de beveiliging.

Er zijn nog twee belangrijke eigenschappen die niet direct beveiligingsgerelateerd zijn, maar die wel voordelen op dat gebied bieden. De iPhone is vermoedelijk de meest geüpdatete telefoon op de markt. Dan bedoel ik niet onze jaarlijkse gang naar de Apple-store voor de nieuwste hardware, maar de onophoudelijke software-updates die eigenschappen toevoegen en beveiligingsgaten dichten. Telefoons zijn nu kleine computers en dientengevolge onderhevig aan dezelfde kwetsbaarheden op het gebied van beveiliging als je Mac of pc.

Hoewel de iPhone flink te lijden heeft gehad op het gebied van beveiligingsgaten (er zijn er in de laatste update al 46 gedicht) zijn de gebruikers van de iPhone, veel meer dan die van andere telefoons, geneigd hun telefoons regelmatig te updaten en zodoende de beveiligingsgaten te dichten. Met heel wat telefoons moest je in het verleden naar de winkel om je telefoon te laten updaten. Met de iPhone, vooropgesteld dat je die met enige regelmaat aan je Mac of pc plugt, moet je echt je best doen om de beveiligingsupdates te vermijden.

De tweede eigenschap is de automatische back-up die zit ingebouwd in iTunes. Vooropgesteld dat je de iPhone aan je computer plugt, maakt iTunes een back-up van alle gegevens op je telefoon, waaronder de meeste instellingen en al je apps. Die back-up beschermt je tegen gegevensverlies, niet alleen als je je toestel beschadigt maar ook als je een fout maakt met de instellingen van de beveiliging van je iPhone.

Ik kan op een afstand mijn iPhone wissen. Dat kost me alleen maar wat tijd om de back-up terug te zetten en om een paar instellingen weer goed te zetten. iTunes kan ook de back-ups van je iPhone versleutelen (onder iPhone OS 3.0), hetgeen nuttig is voor bedrijven.


Zo veilig als redelijkerwijs mogelijk is -- Ik heb de nadruk gelegd op de belangrijkste beveiligingseigenschappen voor een telefoon, maar de iPhone is ook een kleine computer. Dat brengt een aantal extra beveiligingsmogelijkheden met zich mee. Je kunt een VPN-connectie gebruiken om de netwerk-communicatie te versleutelen. Je kunt je mailverkeer versleutelen (zonder daar VPN voor nodig te hebben) en je kunt extra hulpprogramma's zoals het populaire 1Password gebruiken.

Hiermee is niet gezegd dat de iPhone perfect is. De afhankelijkheid van iTunes vormt een risico voor bedrijven die nogal eens huiverig zijn om dergelijke consumentenprogramma's te installeren op werkmachines. Verder, zoals eerder gezegd, heeft de iPhone te lijden gehad aan een aantal software-kwetsbaarheden, waarvan sommige een aanvaller in de gelegenheid stelden de controle over de telefoon over te nemen door je een kwaadwillende website te laten bezoeken. Een beveiligingsonderzoeker heeft onlangs een manier ontdekt om iPhones op afstand te hacken met nauwelijks meer dan een sms'je.

De iPhone 3.0 software bevat een aantal beveiligingseigenschappen die de iPhone naar hetzelfde niveau tillen als de meeste andere smartphones die op de markt zijn. Maar met de extra versleutelingshardware op de iPhone 3GS en een MobileMe-abonnement, kunnen gebruikers nu op professioneel niveau beveiligd zijn.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Tweemaal niet-goed: Amazon haalt Orwell terug

  door Glenn Fleishman <[email protected]>

[vertaling: KvH, HV]

Amazon scheurde twee boeken van George Orwell met hun hart nog kloppend uit de Kindles van hun klanten. De reactie hierop veroorzaakte een ware storm aan opinies over eigendom en rechten, waarop Amazon bezwoer dat zij nooit meer materiaal van klanten uit hun Kindles zal halen. Het bedrijf bevond zich echter in een heel moeilijk parket, iets wat veel in artikelen even vergeten werd.

De zaak ontplofte toen Amazon twee werken verwijderde: "1984" en "Animal Farm", een stukje ongekend poëtische werkelijkheid. Er werd gezegd dat een uitgever die materiaal levert voor de Kindle, geen rechten had om ze te koop aan te bieden. Deze uitgever, MobileReference, verkoopt naast andere titels ook op maat gemaakte versies van werken in het publieke domein.

Amazon ging goed in de fout toen het zonder waarschuwing en op afstand de boeken verwijderde en ook de bijbehorende bladwijzers en aantekeningen. Het leed geen twijfel dat de klanten die boeken in goed vertrouwen aangeschaft hadden. Er werd van het bedrijf echter ook verwacht dat zij een situatie waarbij auteursrechten aangetast worden, op zou lossen.

Het is de moeite waard om eens te kijken hoe die situatie, een toch wel erg ongewoon geval, ontstond en wat Amazon in het verleden geroepen heeft over de rechten die Kindle-abonnees hebben en wat dit voor de toekomst gaat betekenen.


In het publieke domein -- George Orwell overleed in 1950, wat enigszins problematisch is in relatie tot zijn auteursrecht. In sommige landen is zijn werk deel van het publieke domein, maar niet in de VS. Algemene internationale auteursrecht-wetten werden in de jaren '70 aangenomen, en zijn ze sinds die tijd min of meer in harmonie met elkaar aangepast.

De huidige wetgeving in de VS is over werken die voor 1923 gepubliceerd zijn bijzonder duidelijk: ze zijn allemaal in het publieke domein. Verder zijn werken die tussen 1923 en 1950 gepubliceerd zijn in eerste instantie voor een periode van 28 jaar beschermd, en kregen ze later vaak nog een verlengingsperiode van dezelfde duur aangeboden. Werken uit dat tijdvak die niet verlengd werden, zijn nu in het publieke domein.

Alle andere werken vallen onder een nieuw regime dat voorziet in een superlange extensie. En alle werken die sinds 1977 gecreëerd zijn worden beschermd gedurende het leven van de auteur plus zeventig jaar. (Voor een volledige discussie, zie het stuk "Over wat voor boeken hebben we het eigenlijk" in "Schrijvers en uitgevers bereiken overeenkomst met Google Book Search", 29-10-2009, en ook "Copyright and the Public Domain in the United States" van Peter Hirtle.

De boeken van Orwell werden voor zijn dood in Engeland gepubliceerd en een zoekopdracht bij het U.S. Copyright Office laat zien dat "Animal Farm" daar voor het eerst in 1950 geregistreerd werd. Deze waardevolle werken zijn waarschijnlijk ook verlengd. (Een eerste registratie is niet verplicht, maar het stelt het auteurschap vast en verdrievoudigt een schadevergoeding in succesvolle rechtszaken. Verlenging was echter wel verplicht.)

Van elke publicatie in de VS voorzien van hun formaliteiten (zoals aanmelding en verlenging van auteursrechten), werd de verlenging van auteursrechten aangepast tot 95 jaar na de initiële registratie van het auteursrecht. Voor "Animal Farm" is het auteursrecht in de VS zo beschermd tot 2040. "1984" is beschermd tot 2044.

In Australië verschilt het auteursrecht echter voor auteurs die voor of na 1954 geboren zijn en is het auteursrecht onafhankelijk van de publicatiedatum. In Australië is het auteursrecht beschermd tot 50 jaar na hun dood voor auteurs die in 1954 of eerder overleden, en tot 70 jaar na de dood voor auteurs van na 1954. Al het werk van Orwell is zonder verdere kosten online beschikbaar op diverse Australische websites. (Project Gutenberg in Australië heeft een mooie samenvatting van de rechten in dat land.)

MobileReference heeft nog geen publieke verklaring afgelegd. Het bedrijf voorziet vrijwel geheel in werken uit het publieke domein en dunnetjes in elkaar gezette referentiedocumenten (biografieën van alle Amerikaanse presidenten bijvoorbeeld). Het ziet er naar uit dat het bedrijf gewoon een fout heeft gemaakt door deze werken op de Amerikaanse markt uit te brengen.


Welke rechten hebben wij stervelingen -- Als wij in de VS een fysiek boek kopen, dan hebben wij het recht dat boek voor altijd in ons bezit te houden, het over te dragen aan erfgenamen als deel van een erfenis, het te verbranden of te beschadigen, het uit te lenen en weer terug te krijgen, weg te geven of verder te verkopen. De volgende eigenaar heeft dezelfde rechten. (Deze rechten zijn niet altijd even helder, de first-sale doctrine die wederverkoop toestaat is bijvoorbeeld aangevochten, maar werd juist bevonden.)

Als wij digitale media aanschaffen, of het nu om muziek, video of boeken gaat, dan kopen we bijna altijd een licentie, maar niet het eigendom. We kunnen datgene wat we gekocht hebben meestal niet opnieuw verkopen, omdat we slechts een perfecte digitale kopie gekregen hebben. Een uitgever of eigenaar van de rechten van het werk kan er nooit zeker van zijn dat we het werk ook gewist hebben, wanneer we het doorgeven aan een ander, ook al zijn er manieren om je daarvan te verzekeren bij systemen die het recht om het werk door te geven beperken.

De overeenkomst van Apples iTunes Store is een typisch voorbeeld waar vermeld wordt dat we specifieke niet-commerciële rechten tot afspelen ontvangen, die beperkt wordt door Digital Rights Management-technologie. Voor iTunes Plus-muziek, die DRM-vrij is, en alles wat Apple nu op muziekgebied aanbiedt wordt je geacht je eigen beperkingen op te leggen.

Maar in de overeenkomst van Apple staat een knap opgezet paragraafje waardoor mensen al lange tijd huiverig zijn om ook maar iets van het bedrijf te kopen - ondanks de miljarden liedjes die reeds over de toonbank gegaan zijn:

"Apple en haar licentiegevers behouden zich het recht voor om de toegang tot enige Dienst, de inhoud ervan of andere materialen die er onderdeel van zijn, op elk moment zonder voorafgaande aankondiging te wijzigen, op te schorten, te verwijderen of onmogelijk te maken."

Wat zoiets betekent als: "Ook al lijkt het dat je het gekocht hebt en is het van jou, dan toch kunnen wij spullen van je telefoon, computer of iPod verwijderen en we hoeven niet eens te zeggen waarom we dat doen of waneer we dat gaan doen".

Vanwege dit soort clausules is DRM een doorn in het oog van veel mensen. DRM heeft slechts één legitiem doel: het voorkomen van de onbetaalde verspreiding van die perfecte digitale kopieën. De niet-legitieme doelen zijn legio, inclusief het beperken van onze wettelijke rechten (in de VS en elders) om materiaal voor persoonlijk gebruik, binnen de familie en op hardware die van ons is op te slaan en mee te nemen. (Er is een discussie over wat "persoonlijk gebruik" betekent. Ik ben ooit betrokken geweest bij een rechtszaak, aan de zijde van ReplayTV om persoonlijk gebruik te verdedigen: Newmark v. Turner.)

De RIAA en MPAA en andere organisaties willen de mensen zo min mogelijk rechten toekennen zodat hetzelfde werk meerdere keren door iedereen aangeschaft moet worden. Als we gewoon onze dvd's in standaard bestandsformaten naar onze computer zouden kunnen kopieren, dan moeten de studios veel meer moeite doen om ons te overtuigen dezelfde film nog een keer aan te schaffen, zoals we deden met de sprong van vhs naar dvd.

Met DRM heeft een producent van een apparaat of een maker van een programma ook een wapen in handen waarmee gebruiksvoorwaarden voor de betreffende apparaten of programmatuur afgedwongen kunnen worden. En dat is nou net waar het in de Orwell-miskleun van Amazon om draait.

Het contract dat Amazon met zijn kopers van digitale media afsluit is een stuk redelijker dan Apples iTunes-overeenkomst en vergelijkbare overeenkomsten voor de 'aanschaf' van digitale muziek en video. Amazon ziet het als volgt. [Omdat dit 'legalese' is en Amazon geen Nederlandse store heeft waar ik de vertaling van zou kunnen overnemen heb ik de hieronder besproken juridische tekstjes onvertaald gelaten - nvdv.]

"Amazon grants you the non-exclusive right to keep a permanent copy of the applicable Digital Content and to view, use, and display such Digital Content an unlimited number of times, solely on the Device or as authorized by Amazon as part of the Service and solely for your personal, non-commercial use".

In goed Nederlands betekent dit dat je eigenaar wordt van het gekochte, in de zin dat je te allen tijde over de digitale kopie waar je voor hebt betaald zou moeten kunnen beschikken. Maar vervolgens wordt er fijntjes aan toegevoegd dat het niet echt je eigendom wordt:

"Unless specifically indicated otherwise, you may not sell, rent, lease, distribute, broadcast, sublicense or otherwise assign any rights to the Digital Content or any portion of it to any third party..".

Geen van beide clausules geven Amazon expliciet het recht om eenzijdig wijzigingen aan de brengen in je Kindle-bibliotheek (een verzameling van digitale 'kassabonnetjes' van boekaankopen die Amazon op zijn servers bewaart) of in je Kindle-lezer en zodoende een boek of ander bestand te verwijderen dat je gekocht hebt (of liever, waarvoor je een licentie hebt).

Ware het niet dat Amazon het volgende voorbehoud maakt:

"Digital Content will be deemed licensed to you by Amazon under this Agreement unless otherwise expressly provided by Amazon".

Oftewel: "We hadden je een licentie verkocht, maar we hebben nu besloten dat die licentie niet meer geldig is, ongeacht waarom we dat vinden". Volgens de overeenkomst mag dat.

In dit specifieke geval werd Amazon te kennen gegeven dat ze licenties verkochten voor iets waar ze zelf geen rechten op hadden. Amazon gaf toe dat ze kennelijk ten onrechte exemplaren van "1984" en "Animal Farm" verkocht hadden, maar ging vervolgens met zijn reactie opnieuw in de fout. Ook dit heeft Amazon inmiddels toegegeven.


Waar ging Amazon de mist in -- Amazon en Apple gaan verschillend om met de kwestie van de fysieke levering van media. De aanpak van de iTunes Store is dat je elk aangeschaft bestand precies éénmaal mag downloaden. Kwijt is kwijt; opslag en back-up zijn je eigen verantwoordelijkheid.

Amazon daarentegen heeft een systeem gecreëerd waarin apparaten van meer dan één fabrikant, met verschillende mogelijkheden en opslagcapaciteiten worden ondersteund. Daarnaast ondersteunt Amazon ook 'streaming video'. Amazons business model is een online bibliotheek waar je aankopen (geregistreerd) staan, en van waaruit je kunt downloaden of video kijken, onafhankelijk van plaats of apparaat. Als je gedownloade bestanden verwijdert of een apparaat verliest kun je je aankopen altijd opnieuw downloaden. (Amazon stel wel wat beperkingen aan op hoeveel apparaten je tegelijkertijd iets kunt downloaden. Voor video is dat een harde limiet. Voor geluid geldt dat dit vrij van DRM is, en dus niet gecontroleerd wordt. Voor boeken lijkt er een flexibele limiet van ongeveer 6 apparaten te bestaan die niet expliciet in Amazons voorwaarden genoemd wordt.)

In het geval van de boeken van Orwell was het onontkoombaar dat Amazon, na met de rechthebbende op deze werken overeengekomen te zijn dat MobileReference geen toestemming had om de werken te verspreiden, actie diende te ondernemen.

Uiteraard dienden de boeken te verdwijnen uit zowel het online aanbod alsook uit de online bibliotheken van individuele gebruikers, om zodoende zowel verkoop als download onmogelijk te maken. Dat deed Amazon dan ook. Verder lag het voor de hand om klanten die de boeken reeds gekocht hadden schadeloos te stellen. Ook dat deed Amazon. Tenslotte had Amazon alle betrokken klanten moeten waarschuwen. En ook dat werd gedaan.

Maar kennelijk meende een overijverige Amazon-medewerker iets dat "remote self-help technology" genoemd wordt, waarmee derden toegang hebben tot je computer en andere apparaten, en op afstand apparatuur, programmatuur, of inhoud kunnen deactiveren, in de strijd te moeten gooien. Wijlen Ed Foster, een groot schrijver over en voorvechter van technologie, spendeerde een groot deel van zijn leven aan het bestrijden van een wijziging in de Amerikaanse wetgeving die het software-uitgevers mogelijk zou maken om programmatuur te voorzien van een zogenaamde 'kill switch' zonder dat gebruikers die zouden kunnen deactiveren, bezwaar zouden kunnen maken tegen het gebruik ervan, of onderbouwd zouden kunnen tegenhouden. Het is niet voor niets dat wij ons zorgen maken over 'self-help'. (Overigens heeft Ed het pleit uiteindelijk gewonnen).

Omdat Amazon, in tegenstelling tot Apple, zich niet expliciet het gebruik van 'self-help' voorbehield, ligt het voor de hand dat het wissen van bestanden op apparatuur van derden zowel een misdrijf als een onrechtmatige daad was. Niet dat een eventuele civiele procedure veel schadevergoeding zou opleveren... En natuurlijk is het begrijpelijk dat Amazon graag alle instanties van de onterecht verspreide boeken wil vernietigen, maar volgens de voorwaarden heeft Amazon geen zeggenschap over individuele Kindles, en al helemaal niet over bijvoorbeeld iPhones met Kindle programmatuur.

Het is te hopen voor Amazon dat de beslissing om bestanden van individuele apparaten op afstand te wissen genomen werd door iemand die de consequenties van die beslissing, en de reacties die het zou uitlokken, niet kon overzien. Ik kan me namelijk niet voorstellen dat iemand bij Amazon willens en wetens aan een moderne variant van boekverbranding zou willen doen -- en zeken niet met een boek als '1984'. Voor zover ik kan inschatten probeerde Amazon alleen maar om claims in verband met het onrechtmatig verspreiden van auteursrechtelijk beschermd werk te voorkomen, en namen ze daarbij de foutieve beslissing om dat probleem via technologische mogelijkheden aan te pakken, in plaats van door contact op te nemen met de betreffende klanten.

In hun plaats had ik misschien alle kopers telefonisch benaderd, om de situatie uit te leggen. Het ging tenslotte om niet meer dan een paar honderd klanten. Ik zou in ieder geval moeite hebben gedaan om een vervangend, legaal exemplaar van het boek beschikbaar te kunnen stellen, en mogelijk zelfs hebben aangeboden om een papieren exemplaar, met een tegoedbon, op te sturen. En ik zou zeker hebben gevraagd of gebruikers er mee in konden stemmen dat Amazon de gewraakte bestanden zou verwijderen, of anders gebruikers in de gelegenheid gesteld hebben om de bestanden controleerbaar te verwijderen.

Natuurlijk zou dat enkele tienduizenden dollars gekost hebben. Maar dat verwijnt in het niets in vergelijking met de miljoenenstrop aan negatieve publiciteit en gemiste Kindle-verkopen omdat potentiële kopers Amazon associëren met het Geheugengat uit '1984'. Een ongewoon nederig Amazon heeft laten weten dat het nooit meer zal gebeuren.

Deze actie van Amazon is wel beschreven als ironisch, maar dat is feitelijk onjuist. Een gebeurtenis is ironisch als het niet in overeenstemming is met of in strijd is met de normale gang van zaken, en een stelling is ironisch als hij intern strijdig is. De partijleuzen in '1984', zoals "Oorlog is vrede" zijn ironisch.

Helaas waren de acties van Amazon in het geheel niet ironisch, en volledig conform elementen uit '1984', hoe prozaïsch ook. Ik moest onmiddellijk denken aan deel 2, hoofdstuk 10 uit het boek, waar een mechanische stem tot Winston Smith, de hoofdpersoon van de vertelling, zegt: "Here comes a candle to light you to bed. And here comes a chopper to chop off your head!"

Nog steeds verbaasd dat er mensen zijn die huiveren bij alleen al de gedachte aan 'self-help' technologie?

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


TidBITS Volglijst: belangrijke software-updates, 20 juli 2009

  door Doug McLean <[email protected]>

[vertaling: SL]

Firefox 3.5.1 van Mozilla is een beveiligings- en stabiliteits-update van de recent bijgewerkte webbrowser. Versie 3.5.1 pakt een ernstig beveiligingsprobleem aan, dat in sommige gevallen kon optreden als de Just-in-Time compiler terechtkwam in een corrupte toestand na een diepe return vanuit een machine-functie (klinkt dat niet geweldig?). Aanvallers konden van deze zwakte misbruik maken door willekeurige code te laten uitvoeren. (Gratis update, 17,6 MB)

TextExpander 2.6.3 van SmileOnMyMac is een onderhouds-update van het hulpprogramma om typwerk te bekorten. Enkele van de veranderingen zijn dat je fragmenten nu kunt sorteren op label, verbeterde behandeling van dode toetsen waardoor je accentletters kunt gebruiken als macro, en kleinere reparaties en verbeteringen. Ook zijn allerlei niet gespecificeerde wijzigingen aangebracht ter voorbereiding op het verschijnen van Snow Leopard. ($ 29,95 nieuw, gratis update, 3,8 MB)

iMovie '09 8.0.4 van Apple pakt drie kwesties aan: video-opnames die gemaakt zijn op de iPhone 3GS in portretstand worden nu correct geroteerd; het in bepaalde talen plaatsen van meerdere ritmemarkeringen veroorzaakt geen instabiliteiten meer; en iMovie loopt niet meer vast als je optimalisaties toepast buiten gestabiliseerde delen van een filmpje. Onze waardering voor Apple voor het verschaffen van een gespecificeerd uitgavebericht. Anders dan in eerdere updates van iMovie '09 zijn er in deze versie geen ongedocumenteerde wijzigingen (zie "iMovie '09 8.0.3 Voegt nieuwe verborgen functies toe", 05-06-2009). De update is te verkrijgen via Software Update of als zelfstandige download. (Gratis, 35 MB)

iTunes 8.2.1 van Apple bevat een aantal niet gespecificeerde reparaties, en belangrijker, "...pakt een probleem aan rondom de verificatie van apparaten van Apple". Vertaling: Apple heeft snel iets gedaan aan de semi-illegale iTunes-synchronisatie van de Palm Pre. De vraag is nu of, en zo ja wanneer, Palm de hack zal aanpassen. (Gratis, 77,30 MB)

QuicKeys 4 van Startly Technologies is een belangrijke update van het oude automatiseringsgereedschap. Nieuw aan deze versie zijn Abbreviations voor tekst-expansie en macro's, Web Actions die acties met webpagina's automatiseren, een QuicKeys Online centrum voor bronnen, een nieuwe functie met de naam Instant Shortcut, waarmee gebruikers direct een macro kunnen definiëren, een nog te verschijnen app met de naam QuicKeys Anywhere, die zal fungeren als afstandsbediening op je iPhone of iPod touch, een Batch Processor die acties kan verrichten op een map met bestanden, en een mogelijkheid om macro's te vinden op basis van een groot aantal criteria. De volledige lijst met meer dan 60 veranderingen is te vinden op de website van Startly Technologies. ($59,95 nieuw, $29,95 upgrade vanaf versie 3, 26,4 MB)

Quadro Mac OS X Driver Release 18.5.2 van Nvidia wordt gezien als een essentiële stabiliteits-update voor de grafische kaarten GeForce GTX 285 en GeForce FX 4800. De update is nodig om correct met Mac OS X te blijven samenwerken als de gebruiker dit opwaardeert naar Mac OS X 10.5.8, dat binnenkort verschijnt. Beide kaarten zijn ontworpen voor Mac Pro-systemen, maar alleen mensen die de built-to-order kaart hebben gekocht hebben de update nodig. Als je niet precies weet welke kaart je hebt, kijk dan in Systeemprofiel onder PCI-kaarten. (Gratis, 32,5 MB)

Hazel 2.3.1 van Noodlesoft is de nieuwste versie van het gereedschap om bestanden op te ruimen. Nieuw in deze versie zijn ondersteuning voor meerdere gebruikers in App Sweep, automatisch aanvullen in velden, meer opties voor het formatteren, syntax-markering, ondersteuning van Transmission en Opera, en een verbeterde script editor. Ook is de snelheid over het geheel verbeterd, en zijn diverse fouten hersteld, waaronder twee fouten die crashes veroorzaakten, en die te maken hadden met verdwenen trash directories en Spotlight database schema's. Het volledige uitgavebericht is te vinden op de website van Noodlesoft. ($ 21,95, gratis update, 2,6 MB)

CheckUp 2.5 van App4mac is een belangrijke update van het veelzijdige onderhoudsgereedschap. Onder de wijzigingen in versie 2.5 zijn een bijgewerkte interface, ondersteuning voor recente Macs, verbeterde Systeem- en Font-views, en een verbeterd waarschuwingssysteem. Ook kunnen gebruikers nu onderliggende gegevens van een grafiek exporteren, voor elk willekeurig document het standaardprogramma selecteren, en een willekeurige map op duplicaten doorzoeken. (19 euro, gratis update, 17,8 MB)

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


ExtraBITS, 20 juli 2009

  van de TidBITS-redactie <[email protected]>

[vertaling: SL]


Oxford English Dictionary keert terug op de Mac -- Na ons artikel over Wordnik wees een TidBITS-lezer ons op de nieuwste versie van de Oxford English Dictionary op cd-rom, waarmee de electronische versie van de omvangrijke (500.000 woorden, 2,5 miljoen citaten) O.E.D. weer terug is op de Mac. Hij kost 295 dollar of 169,57 pond en vereist Mac OS X 10.4 of later. (Gepubliceerd op 15-07-2009)


App Store ziet 1,5 miljard downloads in eerste jaar -- Apple heeft bekendgemaakt dat de iTunes App Store meer dan 1,5 miljard downloads telde in het eerste jaar van zijn bestaan. Gegeven dat de 1 miljardste download plaatsvond op 24 april 2009, slechts 9 maanden nadat de winkel werd geopend, komt de winkel duidelijk op stoom, met meer dan 500 miljoen downloads in de afgelopen drie maanden. Het aantal beschikbare apps blijft ook groeien (nu meer dan 65.000), evenals het aantal ontwikkelaars dat meedoet (nu meer dan 100.000). Kwantiteit is goed, maar laten we hopen dat de App Store in de toekomst meer hulp aan gebruikers zal bieden om kwaliteit te herkennen. (Gepubliceerd op 14-07-2009)


Microsoft brengt Silverlight 3 uit -- Microsoft heeft Silverlight 3 uitgebracht. Dit is een belangrijke update van zijn cross-platform multimediasoftware. De nieuwste versie, die onder veel meer gebruikt wordt voor streaming video voor de dienst Watch Instantly van Netflix, ondersteunt hogere kwaliteit video en audio, brengt veel gereedschap voor ontwikkelaars, en maakt het mogelijk om materiaal op je bureaublad te bekijken, dus niet alleen binnen je webbrowser. (Gepubliceerd op 13-07-2009)

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Recente onderwerpen in TidBITS Talk, 20 juli 2009

  door Jeff Carlson <[email protected]>

[vertaling: CS]

[De discussies waarnaar verwezen wordt zijn in het Engels, daarom hebben we de titels niet vertaald - Tb-NL.]


Just got an iPhone 3G -- Zijn aanbiedingen om de iPhone simlockvrij te maken wel legaal? (7 berichten)


Google Chrome OS to Power Netbooks in 2010 -- Chrome OS gaat draaien op webapps, die een bescheiden succes waren op de iPhone voordat echte applicaties toegestaan werden. Zullen ze op Googles besturingsssysteem slagen? (7 berichten)


TidBITS marked as spam? -- Waarom zou Entourage een aflevering van TidBITS als spam aanmerken, terwijl dit bij andere afleveringen niet gebeurde, en er geen duidelijke term in voorkomt die de filters actief zou maken? (16 berichten)


Password for email on iPhone -- Ben je bang dat iemand achter je viercijferige code op de iPhone komt, dan kun je de optie inschakelen waardoor het geheugen wordt gewist na 10 mislukte inlogpogingen. (3 berichten)


Where's my Notifications! -- Je zou verwachten dat meer iPhone-apps gebruik maken van push notifications, maar op het moment lijkt het instellen een barrière te zijn om eraan te beginnen. (15 berichten)


Oxford English Dictionary Returns to the Mac -- De O.E.D. is ook online beschikbaar met een abonnement, en volgens een ontwikkelaar die aan de site werkt, heeft Mac-ondersteuning een hoge prioriteit. (6 berichten)


Ailing external hard drive -- Een storing van een externe harddisk lijkt opgelost door het volledig beschrijven met nullen. Ook onderwerp van gesprek: waar zou je computer-hardware moeten kopen? (16 berichten)


Can anyone recommend a lanyard for Apple's Bluetooth Headset? -- Suggesties van lezer voor accessoires die het kwijtraken van kleine dingen als Bluetooth headsets moeten voorkomen. (3 berichten)


iMac screen problem -- Schermonregelmatigheden roepen de vraag op of het probleem gemakkelijk te herleiden is naar het scherm, de bekabeling of de grafische hardware (wat het vervangen van een printplaat nodig zou maken). (2 berichten)


Palm Desktop Conversion -- Welke opties zijn er voor het overzetten van gegevens uit het verouderende Palm Desktop-programma? (7 berichten)

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Dit is TidBITS, een gratis wekelijkse technologie-nieuwsbrief met recent nieuws, bekwame analyse, en grondige besprekingen voor de Macintosh- en internet-gemeenschappen. Geef het gerust door aan je vrienden; beter nog, vraag of ze een abonnement willen nemen!
Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en websites mogen artikelen overnemen of een link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We kunnen de precisie van de artikelen niet garanderen. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.
Copyright 2009 TidBITS; reuse governed by this Creative Commons License.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering