Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS Logo

TidBITS#920, 24 maart 2008

Het Mac-platform is niet op magische wijze gevrijwaard van virussen en andere kwaadaardige software, maar moet je antivirussoftware installeren om beschermd te blijven? Veiligheidsexpert Rich Mogull vertelt ons wanneer antivirusgereedschappen voor Mac-gebruikers nodig zijn. Uit ander nieuws blijkt dat Apple eindelijk back-ups met Time Machine mogelijk maakt naar een harde schijf die aan een AirPort Extreme basisstation met de meest recente AirPort-updates hangt. En Adam heeft een stukje over de populariteit van de iPhone in landen waar geen officiële aanbieder is. De staf is ook op andere plekken druk bezig geweest: Adam was bij het C4-congres aanwezig en je kunt zijn presentatie, Hacking the Press, bekijken. Glenn Fleishman praat in een podcast met Clay Shirky, schrijver van het boek "Here Comes Everybody". En Adam vraagt zich in de MacNotables-podcast af wat de iPhone SDK zou kunnen brengen. Verder deze week, legt Michael Ash uit waarom software-updates vaak multimegabyte downloads zijn, heeft Adam een uitleg over zijn procedure voor het verifiëren van webkoppelingen in PDF-bestanden, kijken we naar de nieuwe Safari 3.1 en Photoshop Elements 6, en hebben we "Take Control of iWeb: iLife '08 Edition" uitgebracht. Als laatste, in de TidBITS Volglijst, zien we updates voor Airfoil, Audio Hijack Pro, Nicecast, PDFpen, Dejal Narrator, BeLight's Disc Cover, Toast 9 Titanium, 1Password, en Geophoto, plus de uitgave van Security Update 2008-002.
 
Artikelen
 

**************************************************************************

TidBITS-NL zoekt vrijwilligers.

Vind je het nuttig dat er een Nederlandse vertaling van TidBITS is?
Lijkt het je leuk om teksten uit het Engels te vertalen?
Kun je een paar uurtjes per week missen?

De huidige vertaalploeg is juist groot genoeg om de tekst in porties van plezierige omvang over alle vrijwilligers te verdelen, maar als er een keertje iemand uitvalt wegens ziekte of drukdrukdruk hebben we een probleem. Dus een of twee man/vrouw erbij zou welkom zijn.

Kijk eens op de pagina hieronder wat het werk inhoudt, en laat het ons weten als het je aanspreekt.

<./tidbits-nl/over-vertalen.html>

**************************************************************************


De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de VS.


Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:
Help TidBITS te ondersteunen door onze sponsors te sponsoren!!

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op:
<./tidbits-nl/contact.html>


AirPort update breidt Time Capsule uit en voegt AirDisk toe

  door Glenn Fleishman <[email protected]>
[vertaling: BA]

De firmware-update 7.3.1 van de Time Capsule en het AirPort Extreme basisstation netwerk-gateways die vorige week uitkwam, voegt twee belangrijke verbeteringen toe, die geen van beide genoemd werden in het uitgavebericht van Apple. Je kunt nu de interne harde schijf van het Time Capsule-apparaat op volledige USB-snelheid archiveren (de inhoud kopiëren, inclusief reserve schijfbestanden van netwerksystemen) naar een externe USB-schijf, zonder dat dit via een aangesloten AFP-server moet verlopen. En, zoals is gebleken, harde schijven die via USB zijn aangesloten op een AirPort Extreme basisstation zijn benaderbaar voor back-ups van Time Machine onder Mac OS X 10.5 Leopard.

De firmware-update (genaamd "Time Capsule and AirPort Base Station (802.11n) Firmware 7.3.1") heeft geen echt uitgavebericht, en dat geldt ook voor een bijbehorende update, Time Machine and AirPort Updates 1.0, die eerder op de dag uitkwam. De eerste vernieuwt drie modellen van het basisstation (Time Capsule en de twee 802.11n-modellen), terwijl de laatste voor Leopard is. Het bericht spreekt over opgeloste problemen, reparaties van drivers, en verbeterde samenwerking zonder dit te benoemen of te omschrijven. Eén verbetering van de veiligheid die enkel de beide AirPort Extreme Base Stations met 802.11n betreft wordt vermeld en besproken. Dit gaat over AFP-pakketten met kwade bedoelingen.

De optie Archive, die je kunt vinden in de tab Schijven van AirPort Utility 5.3.1 (te downloaden voor Mac OS X 10.4 Tiger, Leopard, en Windows XP/Vista) zou een primaire zwakte in het Time Capsule-concept moeten verbeteren: die heeft een interne harde schijf die je eerder alleen via het netwerk middels AFP kon kopiëren, wat traag kan zijn. Deze nieuwe mogelijkheid laat je de schijf archiveren door de inhoud te kopiëren naar een harde schijf die je aansluit via USB. De interne schijf bevat (zoals alle back-upvolumes voor Time Machine op een netwerk) beperkte schijfafbeeldingen met de back-ups die Time Machine heeft gemaakt van Leopard-volumes op een netwerk. Het kan ook andere gegevens bevatten, omdat Time Capsule de interne schijf als een gewoon volume over AFP deelt. Deze beperkte schijfafbeeldingen kunnen geopend worden als ware het normale schijfafbeeldingen, of gebruikt worden om systemen te herstellen via Time Machine, gegevens te verplaatsen met Migration Assistant, of om een systeem op te zetten met de installatie-dvd van Leopard.

[Zie afbeelding]

De andere verbetering is wat onduidelijker. Voordat Leopard verscheen, vermeldde Apple een functie van Time Machine waarmee je een back-up zou kunnen maken van Leopard-systemen naar een USB-schijf die verbonden was met een 802.11n AirPort Extreme basisstation. Toen Leopard uitkwam was die functie er niet. Nooit is er een verklaring van Apple verschenen over het waarom (zie "Time Capsule en de bijbehorende woedefactor", 17-01-2008). Back-ups over het netwerk die Time Machine gebruiken werken alleen met AFP-volumes die gedeeld worden door Leopard clients of Leopard Server. USB-schijven die op een Time Machine zijn aangesloten kunnen ook bereikt worden, wat extra zout in de wonden wreef.

Zonder veel rumoer blijkt Apple in deze firmware-release back-ups naar externe AirPort Extreme-schijven toegevoegd te hebben. Als je het Time Machine-voorkeurenpaneel in Systeemvoorkeuren opent, kun je op Wijzig Schijf klikken en dan alle AFP- en Time Machine-volumes op het netwerk zien. Als je eerst een AFP-volume opent via een AirPort Extreme-gateway, kun je dat volume selecteren voor Time Machine. Dat was vóór deze update niet het geval.

Het is onduidelijk of dit opzettelijk of per ongeluk was. Als het opzettelijk is, lijkt het vreemd dat je het basisstation niet direct kunt zien wanneer Time Machine tevoorschijn komt. Als het per ongeluk was, is het een eigenaardige uitglijder met een kwestie die voor kopers van een basisstation van wezenlijk belang is.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Adobe brengt Photoshop Elements 6 voor Mac OS X uit

  door Glenn Fleishman <[email protected]>
[vertaling: PAB]

Vandaag is een belangrijke herziening van Photoshop Elements voor Mac OS X uitgekomen, zo maakte Adobe Systems bekend. Versie 6 brengt de software op gelijke voet met de van hetzelfde nummer voorziene Windows-versie, die vorig jaar verscheen. De interface van Photoshop Elements 6 is vrijwel identiek onder Mac OS X en Windows, is eenvoudiger dan die van Photoshop, en biedt een aantal nuttige, nieuwe mogelijkheden voor wie niet met Photoshop willen leren werken.

Photomerge is een fascinerende functie waarvan ik niet geloofd zou hebben dat het bestond als ik niet TidBITS-collega Jeff Carlson ermee had zien werken. Hiermee combineer je twee vergelijkbare afbeeldingen door de beste delen van elk te markeren. Het programma voegt ze dan naadloos samen. Jeff gebruikte het om een compositiefoto te maken van zijn neefje en nichtje die maar niet op hetzelfde moment stil wilden zitten. Ook is in Photoshop Elements 6 een functie verbeterd waardoor je met een magische kwast een kleurselectie kunt verven. Verder heeft het programma beter gereedschap om automatisch de belichting aan te passen, en een mogelijkheid om afbeeldingen groepsgewijs te bewerken.

(Tussen twee haakjes: Jeff heeft onlangs de laatste hand gelegd aan "Photoshop Elements 6 for Windows: Visual QuickStart Guide". Aangezien de Mac OS X- en de Windows-versie vrijwel identiek zijn in hun mogelijkheden en interface, kun je dit boek gerust kopen om thuis te raken in de nieuwe Mac-uitgave. Het belangrijkste verschil tussen de twee platforms heeft te maken met het ordenen van foto's: de Windows-versie heeft een aparte modus, die de Organizer heet, om afbeeldingen te beheren en te etiketteren, terwijl de Mac-versie voor die taken Bridge CS3 gebruikt. Het tweede belangrijkste verschil? Het uiterlijk van de titelbalk van het document!)

Voor Photoshop Elements 6 is een Mac met een PowerPC G4 of G5 of Intel multi-core processor vereist (dus daarmee staat één model Mac mini buitenspel?) en Mac OS X 10.4.8 of later. Het is een universeel binaire versie. Hij kost $89,99 als je hem los koopt, of $69,99 als upgrade vanaf een willekeurige versie van Photoshop Elements (de laatste was versie 4), Photoshop Album, Photoshop LE of Adobe PhotoDeluxe.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


iPhone hip in... Syrië?

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: DPF]

TidBITS-lezer Julian Allason vertelt ons dat de iPhone ook flink aanwezig is in landen waar het apparaat nog niet officieel door Apple verkocht wordt, en daaronder zitten zelfs landen waar Apple zelf misschien nog niet eens aan denkt, zoals Syrië. Julian schrijft: "Jullie zullen het misschien leuk vinden om te horen dat het meest hippe gespreksonderwerp hier in Syrië - jawel - de iPhone is. Bijna iedereen herkent de mijne en schieten de straat over om hem van dichtbij te bekijken (nou ja, de vrouwen niet, die murmelen alleen wat op een afstand). Het apparaat is vrij verkrijgbaar met versie 1.1.4 zonder beperkingen (denk ik). De prijzen zijn zo'n US$600-625 met een solide garantie! De twee Syrische mobiele netwerken zijn goedkoop in de gesprekskosten, maar dat geldt voor alles buiten het Four Seasons Hotel. Waar komen deze iPhones vandaan? Eén theorie zegt dat de iPhones rechtstreeks van de Amerikaanse troepen in Irak komen."

Nadat dit verhaal op het web werd gepubliceerd en ik er commentaar op gaf op Twitter, hoorde ik vergelijkbare verhalen uit andere landen. In Kenia kost de iPhone zo'n $1000, en in Brazilië (gewoonlijk een sterk Macintosh-land) wordt geschat dat er onofficieel ergens tussen de 10.000 en 30.000 iPhones verkocht zijn.

Internationaal zijn er volgens BusinessWeek tussen de 800.000 en 1.000.000 iPhones verkocht op de grijze markt, en de Market Share site van Net Applications laat zien dat internetverkeer vanaf de iPhone uit bijna elk land komt, met hoeveelheden die niet verklaard kunnen worden door alleen het gebruik door reizigers.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


DealBITS-korting: bespaar 25% op IPNetMonitorX

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: PAB]

Felicitaties aan Gabriel Jolivet van gmail.com en Simon Horn van gmail.com, wier inzendingen door het lot werden gekozen in de DealBITS-verloting van vorige week en die een exemplaar ontvingen van IPNetMonitorX ($60). Als je niet gewonnen hebt, niet getreurd, want je kunt 25 procent besparen op IPNetMonitorX. Tot en met 3 april 2008 betaal je maar $45 als je de kortingscode "TidBitsPromo" gebruikt bij je bestelling bij Sustainable Softworks. Met dank aan de 984 deelnemers aan deze DealBITS-verloting, en we hopen dat je blijft meedoen in de toekomst!

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Discussie over het belang van de iPhone SDK in MacNotables

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: PAB]

In een recente, tweedelige podcast van MacNotables spraken Chuck Joiner en ik een tijdje over de iPhone SDK. In het eerste deel onderzochten we de mate waarin Apple de zaken onder controle blijft houden, de positieve reactie van ontwikkelaars en de toekomst van de "jailbreak"-gemeenschap. In het tweede deel spraken we over het zakenmodel van de iPhone App Store, de bedrijfsmatige betekenis van de aankondiging, en waarom de iPhone vooral nuttig is in stedelijke gebieden.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Bekijk Adams toespraak "Hacking the Press" op C4

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: BA]

Eind jaren '90 kreeg ik een idee voor een presentatie die ik, als niet-programmeur, kon geven op de programmeursconferentie MacHack. Ik noemde het "Hacking the Press", en het was bedacht om softwareontwikkelaars die hun eigen bedrijf hadden, uit te leggen hoe met de media om te gaan. Het was altijd dikke pret om te doen, en omdat ik me verzekerde van een tijdsblok zonder vast einde, duurde mijn sessie minstens drie uur, of totdat de mensen ophielden met vragen stellen. Later maakte ik van een gedeelte van het gesprek een serie artikelen, en ik hoorde van veel ontwikkelaars door de jaren heen dat mijn gesprekken en artikelen ze geholpen hadden wanneer ze een product op de markt brachten. Maar met het einde van MacHack (en in de nieuwe vorm, ADHOC), is het al weer een tijdje geleden dat ik de toespraak hield.

Toen kreeg ik een e-mail van Wolf Rentzsch, met wie ik een keer een kamer deelde op MacHack en die het brein is achter de C4-conferentie voor onafhankelijke ontwikkelaars, daarmee in dezelfde behoefte voorziend als de MacHack (zie "C4-conferentie verbetert MacHack", 20-08-2007). Wolf wilde dat ik mijn toespraak Hacking the Press hernam op C4, en ik greep die kans met beide handen aan. Ik had het erg naar m'n zin op C4, maar ik probeerde niet de discussies in detail te beschrijven, aangezien de meeste mij toch boven de pet gingen. Sindsdien heeft Wolf echter langzamerhand de video's van de gesprekken op Viddler gepubliceerd, en de opname van mijn gesprek staat nu klaar om samen met de rest bekeken te worden. Bekijk vooral ook het praatje van Wil Shipley over marketing, al is het alleen maar voor zijn openingsgrap over de iPhone (ik ben het niet eens met gedeelten van Wils advies, maar het is een hilarische toespraak).

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Prestatieverbetering en ondersteuning webstandaarden in Safari 3.1

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: MSH]

Opscheppend over schitterende prestaties heeft Apple Safari 3.1 uitgebracht, de nieuwste versie van hun gratis webbrowser voor Mac OS X en Windows. In de persaankondiging claimt Apple dat Safari 3.1 1,9 keer sneller is dan Internet Explorer 7 en 1,7 keer sneller dan Firefox 2, tenminste op een 2,4 GHz Intel Core 2 Duo-iMac met 1 GB RAM waar Windows XP op draait. Wat? Gebruik je Windows XP niet als primair besturingssysteem op je iMac? Gelukkig presenteert Apple op de hoofdpagina van Safari andere benchmarks, gemeten onder Mac OS X 10.5.2. Beweerd wordt dat Safari pagina's driemaal sneller laadt dan Firefox 2, en JavaScript tot 4,5 maal sneller uitvoert dan Firefox. JavaScript-prestaties worden alsmaar belangrijker nu meer en meer sites interactiviteit verschaffen in hun interfaces door het gebruik van JavaScript. Jammer genoeg vergelijkt Apple nergens de prestaties van Safari 3.1 met die van Safari 3.0, er valt dus niets te zeggen over hoeveel snelheidstoename de huidige gebruikers van Safari zouden kunnen zien.

Apple heeft ook veel energie gestopt in de ondersteuning van de meest geavanceerde webstandaarden. Safari 3.1 ondersteunt CSS-weblettertypen (waarmee ontwerpers lettertypen kunnen specificeren die zo nodig terstond gedownload kunnen worden), CSS-animaties, HTML 5-media en het offline opslaan van HTML. Verbeterd is ook Safari's ondersteuning voor dynamische SVG (Scalable Vector Graphics) afbeeldingen. (Zie de Safari Productoverzicht-pdf [in het Engels - nvdv] voor meer details.) Naast deze eigenschappen heeft Safari 3.1 reparaties voor een aantal beveiligingsproblemen. Omdat veel andere browsers deze standaarden niet ondersteunen, is Safari's ondersteuning natuurlijk slechts een welkom straatsteentje op de weg naar toekomstige webverbeteringen.

Bijzonder interessant voor ons is ondersteuning voor offline HTML 5-opslag, die webapplicaties zoals Google Docs of Zoho Writer in staat zou moeten stellen om optionele offline toegang tot data te verschaffen, door die op te slaan in een lokale SQLite-database. Google is begonnen om dit probleem aan te pakken met Google Gears, een open-bronbenadering van offline opslaan die op de Mac alleen maar in Firefox werkt. De twee zijn vergelijkbaar, maar niet onderling compatibel, er zijn echter mogelijk manieren om ze te verenigen.

Safari 3.1 is te verkrijgen via Software-update of als een losstaande download van 40 MB. Panther-gebruikers hoeven niet door te klikken, omdat Safari 3.1 Mac OS X 10.4.11 of later vereist. De update vereist een herstart, vermoedelijk door de reparaties in de onderliggende WebCore- en WebKit-raamwerken, die door veel verschillende programma's gebruikt worden.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Het internet organiseert zichzelf: hier komt iedereen

  door Glenn Fleishman <[email protected]>
[vertaling: RH]

Ik begon het internet te gebruiken in een van zijn eerste vormen in de late jaren tachtig en voltijds in 1993, net toen de commercialisering begon. Vanaf het eerste begin van mijn gebruik was het duidelijk dat wanneer je tienduizenden mensen samenbrengt in een medium dat geen beperkingen oplegt aan de manier waarop we contact leggen, dit leidt tot onverwacht gedrag. Dat wil zeggen dat het absoluut onmogelijk was om voorspellingen te doen over de communicatievormen of de nieuwe soorten interacties die de mensen automatisch aangaan bij onbelemmerde mogelijkheden om informatie uit te wisselen, om die informatie vast te leggen en er op voort te bouwen.

Clay Shirky denkt sinds meer dan tien jaar over deze zaken na, als journalist, consultant en professor, nu aan de New York University. Zijn boek "Here Comes Everybody" (The Penguin Press, 2008) zet zijn zienswijze uiteen over het vermogen van individuen zich in groepen te organiseren zonder tussenkomst van bedrijven, hierarchieën e‘n krachten van buitenaf. Zonder grenzen, met slechts enkele beperkingen en bijna geen sociale goedkeuring, doorbrak het internet de gebruikelijke orde op manieren die pas nu enigszins begrepen worden. Het gaat daarbij niet alleen over MySpace, e-handel en Google, maar veeleer over protesterende studenten in Wit-Rusland, anorexia-patiënten die elkaar aanmoedigen en contacten tussen ex-Jehova's getuigen; ze zijn allemaal onderdeel van de nieuwe mix.

In zijn boek vertelt Clay veel anecdotes over hoe groepen mensen zich op nieuwe manieren gedragen en hij breidt die verhalen uit met statistieken, onderzoek en waarnemingen. Zo merkt hij bijvoorbeeld op dat toen het tv-kanaal dat Buffy the Vampire Slayer uitzond besloot om een langlopend discussierubriek over Buffy te stoppen, die gemeenschap zelf geld inzamelde om een systeem te bouwen waarop ze haar bestaan kon voortzetten. Shirky zegt in het boek dat de groeŽŽp één voorwaarde stelde: "geen grote veranderingen". De groep wilde geen onderbreking van de manier waarop zij geleerd hadden om te communiceren, gebruikmakend van eenvoudige maar doelmatige discussiemiddelen.

Op 14 maart 2008 sprak ik me Clay over het boek voor een kort artikel in de Seattle Times, gewijd aan de zakelijke kant van zijn boek. De Seattle Times liet mij echter ook een podcast publiceren van ons gesprek van zo'n 40 minuten.

Shirky en ik studeerden allebei aan de Yale-universiteit en we zijn allebei in de kunsten afgestudeerd, Clay vier jaar eerder dan ik. We kenden elkaar vluchtig doordat we beiden aan een toneelstuk meewerkten (hij belichting, ik geluid), en stelden een aantal jaar geleden met genoegen vast dat we een gemeenschappelijke interesse in het onderwerp hebben. Ik schrijf meer over het hoe en de basis, Clay over het grotere geheel.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Waarom zijn eenvoudige updates zo groot?

  door Michael Ash
[vertaling: DPF]

[Noot van de redactie: Ik was zo stoutmoedig om Michael Ash, een softwaremaker bij Rogue Amoeba, te vragen waarom het bedrijf mij steeds weer updates van 10 MB liet downloaden voor Airfoil, voor elke kleine wijziging. Nadat hij mijn commentaar gelezen had op de blog van het bedrijf stuurde Mike me een uitgebreide verklaring die me lichtelijk verbaasde. Hij vond het goed om dit te verwerken in onderstaand artikel, dat verklaart waarom we zoveel downloaden. Zie dit als een blik in de worstfabriek van software-ontwikkeling. -Glenn]

Het zou fijn zijn als we slechts kleine pakketjes hoeven te versturen naar onze klanten bij een update van onze software, maar dat is niet praktisch. Doordat we de software-updater Sparkle in ons systeem hebben gebouwd hebben we veel gemak voor onze gebruikers en onszelf gecreëerd. De prijs is: veel overhead. Uiteindelijk betaalt het echter uit. Er zijn drie benaderingen voor geïntegreerde software-updaters, en we hebben de laatste gekozen.

Aan de onderkant van het spectrum heb je echte binary "diff" updates, waarbij je alleen de veranderde delen in de updates zet. Dit kun je doen door verschillen tussen de nieuwe en oude versie te vergelijken, maar dit is onbetrouwbaar en lastig om goed uit te voeren. Onder Leopard zal een binary die geen handtekening heeft, aangepast worden door het toevoegen aan de lijst in de firewall. Dat maakt updaten op basis van verschillen lastig. Dat geldt ook voor een andere verandering, of voor een beschadiging van het programma, omdat de updater dan een programma probeert bij te werken dat niet aan de voorwaarden voldoet. Een mogelijkheid is om aan de kant van de server wat slimme technologie toe te passen zodat de lijst met verschillen pas op het moment zelf wordt opgebouwd met behulp van checksums - een soort van handtekening voor een bestand - zoals het Unix-gereedschap rsync dat doet. Dit verzekert je van het juiste resultaat, maar dit soort technologie vereist meer capaciteit aan de kant van de server, en ook meer onderhoud. Het betekent ook dat je niet langer gebruik kunt maken van 'normale' HTTP. Je moet dus overstappen op andere protocollen, wat weer meer risico betekent, en meer gevallen waarin gebruikers hulp nodig zullen hebben.

Compromis zijn "file-granular" updates, waarbij de updater alleen de verandere bestanden downloadt. Zelf heb ik twee van die systemen geschreven bij andere bedrijven, en ze werken behoorlijk goed. De server geeft het programma de mogelijkheid om ieder bestand apart te downloaden, wat gedaan kan worden met een gewone webserver, en een lijst van bestanden en checksums. Het programma vergelijkt de checksums met wat lokaal is opgeslagen, downloadt alles wat veranderd is, en je krijgt een bijgewerkt programma. Het probleem met deze benadering is dat de grootste bestanden van een programma ook de bestanden zijn die het vaakst worden bijgewerkt. Dat betekent dat de download-winst waarschijnlijk niet zo groot is als je gewenst zou hebben.

Aan de andere kant heb je dus updaters als Sparkle, die volledige programma's downloaden. Sparkle is wat wij gebruiken (lees "Sparkle verbetert de manier van updaten van programma's", 20-08-2007, wanneer je meer wilt weten over dit programma). Mac-ontwikkelaars lijken Sparkle tot de facto standaard te hebben uitgeroepen. Het verbaast me hoe vaak ik Sparkle zie zitten in een programma als ik de binnenkant bekijk. Ik kan me de laatste keer niet herinneren dat ik een programma zag dat een andere benadering gebruikte. Zelfs Apple gebruikt vandaag de dag deze enorme updates voor hun programma's. Bij het besturingssysteem gebruikt men wel updates op basis van losse bestanden, maar die benadering leidt soms tot problemen die opgelost worden door de laatste Mac OS X combo updaters te gebruiken.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Webkoppelingen in PDF-bestanden nalopen

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: KvH]

In onze e-boeken staan heel veel webkoppelingen. Lange tijd was een van de vervelendste klusjes het nalopen van de webkoppelingen om te zien of ze nog goed doorkoppelen sinds de auteur ze aan het manuscript toegevoegd had. Om deze taak makkelijker te maken heb ik de volgende procedure bedacht.

Voor degenen die dit willen nadoen: mijn procedure heeft helaas een dure insteekmodule nodig, de Aerialist Pro van ARTS PDF, te koop voor $699. Ik had Aerialist Pro in eerste instantie aangeschaft om PDF-koppelingen te genereren van paginanummers naar pagina's in een PDF. Ik heb het gebruikt om alle paginanummers in de index van de e-boekversie van iPhoto '08: Visual QuickStart Guide te koppelen. Die taak zou mij vele uren hebben gekost met het verbazingwekkend slechte koppelgereedschap in Acrobat Professional 8, dus ik kon de prijs rechtvaardigen. Op de Mac werkt Aerialist Pro alleen met Acrobat Professional 7, dus ik was blij dat ik die versie nog bewaard had. Je schijnt het nog steeds te kunnen krijgen op Amazon.com.

Aerialist Pro heeft ook andere handige onderdelen, zoals de mogelijkheid om een lijst van externe koppelingen aan te leggen, iets wat ik weer nodig heb om de rest van mijn procedure te ontwikkelen. (Een ander onderdeel van Aerialist Pro, dat ik graag gebruikt zou hebben, de optie om koppelattributen zoals zoomniveau en aanzien allemaal in een keer in te stellen, blijkt een bug te hebben dat problemen veroorzaakt bij het bekijken van pagina's in de continu-modus. ARTS PDF heeft bevestigd dat er zo'n bug is, en ik hoop dat ze hem eruit halen, en dat ze Aerialist Pro met Acrobat Professional 8 laten werken.)

De lijst met externe koppelingen die Aerialist Pro genereert is zelf ook een PDF. Mijn eerste stap is om het rapport vanuit Acrobat op te slaan als platte tekst met de bestandsnaam Dependency Report.txt (de extensie moet erbij). Ik heb uiteindelijk een .html-bestand nodig, dus ik maak een nieuwe regel voor Hazel van Noodlesoft om uit te kijken naar een bestand genaamd Dependency Report.txt in een bepaalde map, dat een unieke nieuwe naam met de extensie .html te geven, om het vervolgens te openen in BBEdit.

[Zie afbeelding]

Als het bestand eenmaal in BBEdit geopend is, laat ik er een text factory op los die alle cosmetische onderdelen uit de platte tekst van Aerialist Pro haalt en ook alle koppelingen omzet naar correcte HREF's. Er komt een hoop werk met grep patterns bij kijken, en hoewel dit erg belangrijk is, is het niet zo moeilijk in elkaar te zetten.

[Zie afbeelding]

De volgende truc is om alle koppelingen te testen. Na een hoop zoeken en uitproberen, vond ik een hulpprogramma van $25, Braxton's Link Tester (BLT), dat heel netjes alle koppelingen checkt en aangeeft welke problematisch zijn. Nadat ik de text factory in BBEdit gedraaid heb en het bestand heb opgeslagen, sleep ik het proxy-icoontje (het kleine icoontje in de titelbalk van elk venster; klik op het icoontje, houd de muis ingedrukt en sleep het net als je het Finder-icoontje van het bestand kunt slepen) naar het symbool van BLT in het Dock. Ik klik vervolgens in BLT op de knop Check Links en ga dan een paar minuten wat anders doen terwijl het alle koppelingen naloopt.

Het aardige in BLT is dat je eenvoudig de tab met het groene vinkje kunt uitzetten. Dit is de lijst van goede koppelingen waar ik verder niet over inzit. Je kunt je nu wijden aan de gebroken koppelingen. (In de afbeelding hieronder zijn de goede koppelingen nog te zien.) BLT gaat nog een stapje verder dan een simpele goed/fout aanduiding. Het laat koppelingen zien die falen, die verboden zijn, die niet op tijd verbinden, die verboden zijn door robot.txt, serverfouten, e-mailkoppelingen die handmatig via e-mail geverifieerd moeten worden en protocollen die BLT niet herkent.

[Zie afbeelding]

Meestal zijn er geen of maar een paar kapotte koppelingen. In het originele Word-bestand en het PDF-bestand kunnen die verwijderd worden of vervangen door goedwerkende koppelingen.

Ik pretendeer niet dat dit de enige manier is om automatisch koppelingen na te lopen. Het is ongetwijfeld mogelijk een AppleScript te maken dat koppelingen herkent, en aangeeft welke problematisch zijn. Ik hoop echter dat ik met dit verhaal een beetje kan laten zien hoe je een handmatige stap in de productie van PDF-bestanden die goed moeten werken, kunt overslaan.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Moeten Macgebruikers antivirus-software gebruiken?

  door Rich Mogull <[email protected]>
[vertaling: JO, TK]

Zo gauw mensen er achter komen dat ik een beveiligingsdeskundige ben, kan ik er vrijwel zeker van op aan dat het gesprek één van de volgende drie wendingen zal nemen. Als ze digibeet zijn, moet ik uitleggen dat ik niet werk met bodyguards en kogelvrije vesten, en dat ik daar dus geen spannende verhalen over kan vertellen. Werken ze met Windows, dan zeg ik dat ze een back-up van hun eigen bestanden moeten maken en vervolgens de harde schijf opnieuw moeten formatteren. Maar als ze Macs gebruiken wordt de discussie meestal wat ingewikkelder.

Er heerst een misvatting onder veel mensen die zich met beveiliging bezighouden dat Mac-gebruikers niets geven om beveiliging. Sinds ik betrokken ben bij TidBITS, weet ik dat Mac-gebruikers zich evenveel zorgen maken om hun veiligheid als hun Windows-broeders, maar dat ze eigenlijk niet weten welke kennis ze precies zouden moeten hebben. Zelfs de meest naïeve Windows-gebruiker begrijpt dat zijn computer voortdurend aanvallen van buitenaf moet afslaan. De Mac-gebruiker daarentegen ziet zelden meer dan af en toe een "pop-under"-advertentie in zijn browser, en natuurlijk de dagelijkse spamlawine.

Als mensen erachter komen dat ik een Mac-beveiligingsdeskundige ben, zeggen ze: "O, dus moet ik me meer zorgen over mijn veiligheid maken?", waarop even snel de vraag volgt: "Heb ik eigenlijk antivirus-software nodig?" En hoewel het antivirus-antwoord niet helemaal zwart-wit is, is het ook weer niet zo heel moeilijk.

In werkelijkheid is het Mac-platform vandaag de dag redelijk veilig. Er zwermen honderdduizenden virussen en andere kwaadwillende programma's bedoeld voor Windows rond, maar we kennen er slechts 200 die mikken op de Mac. Veel daarvan hebben oudere versies (van vóór OS X) van het besturingssysteem als doelwit en hebben daardoor geen effect op een moderne Mac.

Het is dus niet zo dat Mac OS X a priori beter beschermd is tegen virussen dan de huidige Windows-versies van Windows (al was dit absoluut het geval in de periode vóór Windows XP SP2). De vele zwakke plekken in Mac OS X die in de afgelopen jaren ontdekt en gerepareerd zijn, waren even goed te misbruiken als hun Windows-equivalenten. Maar de meeste veiligheidsdeskundigen zijn het erover eens dat kwaadwillende software tegenwoordig vooral financiële belangen dient, en dat de meeste winst te behalen is door je te richten op het dominante platform.

Antivirussoftware op je bureaucomputer biedt bovendien maar een beperkte bescherming, en die vormt ook nog eens een zware belasting voor je systeem. Zelfs de meest positieve beoordelingen wijzen uit dat antivirussoftware in de dagelijkse praktijk slechts 85 tot 95 procent van de bekende, kwaadwillige programmaatjes (virussen, wormen, trojaanse paarden en andere gevaarlijke rommel) afvangt. Je blijft dus voor een belangrijk deel onbeschermd, en bovendien gaan de prestaties van je systeem drastisch omlaag, iedere keer dat je een volledige virusscan uitvoert. Antivirus-gereedschap is per definitie indringerig, biedt lang niet de beveiliging die het belooft, en kan kostbaar zijn om op langere termijn te onderhouden. Zelf gebruik ik liever andere manieren om te voorkomen dat kwaadaardige code überhaupt op mijn computers terecht komt. Tot op heden (even afkloppen...) is het nog niet voorgekomen dat een antivirusprogramma ook maar iets vond op een van mijn Windows XP-computers. Op mijn Windows Vista-systeem draai ik dat soort software niet eens, want dat platform is veel beter beveiligd en er zijn maar weinig kwaadwillende programmaatjes die zich op Vista richten. Wanneer ik antivirusprogramma's voor de Macintosh uitprobeerde, vonden ze nooit iets anders dan geïnfecteerde bijlages in mijn spam-mappen. Het is waarschijnlijk effectiever om al je mail "aan de poort" te laten controleren, op een veilige manier te surfen, en hier en daar een slimme browser plug-in te gebruiken, dan om antivirus-software op je computer te draaien. Hier zal ik zo dadelijk verder op in gaan.

Zelfs al is Mac OS X op zich niet veiliger dan Windows, toch lopen wij Mac-gebruikers op dit moment minder risico dan Windows-gebruikers. Deze trend zou heel goed kunnen omslaan, maar gegeven het huidige, lage risiconiveau en het grote beslag dat de meeste antivirus-programma's op je systeemprestaties leggen, kan ik hun gebruik alleen in zeer bepaalde omstandigheden aanraden. De volgende factoren kun je meenemen in je beslissing om wel of geen antivirus software te gebruiken.

  1. Ik raad het de gemiddelde Mac-gebruiker niet aan om antivirus-software te draaien (ik gebruik het zelf ook niet), maar je moet wel andere voorzorgsmaatregelen nemen. Zorg ervoor dat je e-mailaccounts gebruikt die het filteren van spam en virussen ondersteunen, zoals Gmail, Yahoo Mail of Hotmail. Spam is een van de belangrijkste vectoren voor het verspreiden van kwaadwillige code, en bescherming "aan de poort" [direct bij binnenkomst op de server - nvdv] zal de risico's beperken mocht er een nieuw, via e-mail verspreid Mac-virus verschijnen. Overweeg bijvoorbeeld over te stappen op de Firefox-browser met de NoScript plug-in. NoScript blokkeert selectief en onopvallend alle scripts, plug-ins en andere code op internetpagina's die gebruikt zouden kunnen worden om jouw systeem tijdens je bezoek aan te vallen. Ik raad je ook aan om je ogen goed open te houden en je te abonneren op een nieuwsbron als TidBITS, zodat je in een vroeg stadium op de hoogte bent mocht de veiligheidssituatie veranderen.
  2. Als je online riskant gedrag vertoont, moet je antivirus-software gebruiken en zeker overschakelen naar Firefox met NoScript. Riskant gedrag betekent niet alleen websites bezoeken die je op je werk beter niet bezoekt. Vreemde software van niet-standaard locaties installeren, niet filteren op spam, zomaar plug-ins voor sociale netwerken die je tegenkomt installeren, of rondhangen in ongewone hoekjes van het internet kan ook leiden tot een infectie met kwaadwillige code. Andere voorbeelden van riskant gedrag zijn o.a. online gokken, hacker-onderzoek, illegaal bestanden delen (of legaal bestanden delen op een netwerk waarop ook illegale activiteiten plaatsvinden), sites met veel media bezoeken anders dan de bekende namen zoals YouTube, of software van forums of minder bekende sites downloaden. Het is moeilijk te zeggen waar je de grens precies moet trekken, maar mijn algemene advies is dat als je veel downloadt, duidelijk riskant gedrag vertoont of veel surft naar ongewone sites (en dan voornamelijk forums), je extra voorzorgen moet nemen. Als je je kinderen, ook tieners, een niet-gemonitorde Mac laat gebruiken, moet je deze voorzorgsmaatregelen ook nemen en ervoor zorgen dat zij geen beheerdersaccount hebben.
  3. Als je veel potentieel riskante bestanden uitwisselt met Windows-gebruikers (vooral doorgestuurde e-mailberichten met bijlagen die niet op een of andere manier worden gescand op virussen), en je e-mail wordt niet op je mailserver gescand, gebruik dan antivirus-software om hen te beschermen. Als je er van houdt om elke e-mailgrap en wenskaart die in je inkomende postbus belandt door te sturen, moet je ofwel je gewoonten veranderen of antivirus-software overwegen, zodat je je Windows-gebruikende vrienden niet besmet. Als je een e-maildienst gebruikt die ook uitgaande post filtert, en je bestanden alleen uitwisselt via e-mail, kun je het filteren op het bureaublad overslaan.
  4. Als je je Mac in een bedrijfsomgeving met een antivirusbeleid gebruikt, moet je toch ook antivirus-software gebruiken. In het ideale geval wordt hierin voorzien door de IT-afdeling van je bedrijf, zodat de software voldoet aan de bedrijfsnormen en centraal wordt beheerd. Vaak is antivirus-software in een bedrijfsomgeving vereist om verschillende redenen, waaronder het voldoen aan de vereisten of als reactiemechanisme in geval van een interne infectie. Hoewel je Mac misschien veiliger is, zou je toch niet willen dat hij gebruikt wordt om infecties te verspreiden naar Windows-systemen of een probleem voor het voldoen aan de normen wordt. Als jij in bedrijfs-IT werkt, moet je weten dat sommige belangrijke antivirus-gereedschappen voor bedrijven Macs ondersteunen en dat deze kunnen worden toegepast in een beleid dat consistent is met je Windows-systemen. Je hebt misschien wel een reden om Macs niet te ondersteunen in het bedrijf, maar een gebrek aan beschikbare antivirus-software is dat alvast niet.
  5. Als je Windows draait op je Mac, via Boot Camp of virtualisatie, installeer dan antivirus-software voor Windows. Zelfs als je Mac-antivirus-gereedschap draait, zal dat je niet helpen je wanneer je Windows draait. Je moet die partitie of virtuele machine beveiligen net als om het even welk ander Windows-systeem.

Ooit, en dan ga ik ervan uit dat Apple aantrekkelijke producten blijft maken, zullen wij Mac-gebruikers een groter doelwit worden en meer gevaar lopen. Dr. Adam J. O'Donnell is directeur nieuwe technologieën bij Cloudmark en heeft recentelijk speltheorie gebruikt om te analyseren wanneer Macs vaker het doelwit zullen worden van kwaadaardige aanvallen. "Volgens de speltheorie komt er een omslag wanneer de snelheid waarmee een schrijver van malware [kwaadwillende software - nvdv] een pc kan compromitteren in de buurt komt van die van het Mac-marktaandeel. Vanaf dat moment zullen we in geld uit te drukken, rendabele Mac-malware zien verschijnen." Windows Vista is bijvoorbeeld een dramatisch beter beveiligd product dan zijn voorganger. Naarmate het meer gebruikt wordt, kunnen we een omslagpunt bereiken waarop de combinatie van het groeiende Mac-marktaandeel en de toegenomen moeilijkheid om Windows te misbruiken van de Mac een rendabeler doelwit maakt.

Hoe kunnen we dit voorkomen? Dat is in de eerste plaats de taak van Apple. In Mac OS X 10.5 Leopard is Apple begonnen met de implementatie van een aantal anti-misbruiktechnologieën die het moeilijker zouden kunnen maken om het platform te misbruiken, maar de meeste eigenschappen waren niet volledig en bieden niet de vereiste bescherming om de efficiëntie van aanvallen te verminderen (zie "Hoe Leopard je beveiliging verbetert", 22-10-2007). Als Mac OS X maar net even veilig blijft als Windows, maar het Mac-marktaandeel blijft in de lage dubbele cijfers hangen, dan zou Windows het belangrijkste doelwit moeten blijven. We moeten bij Apple blijven aandringen op een veiliger platform, zodat deze technologieën volledig geïmplementeerd zullen zijn voordat de dynamica van de markt van kwaadwillige software verandert. Betere library-randomisering, sandboxing [gebruik van een zandbak, een afgeschermde omgeving om dubieuze programmaatjes in te testen - nvdv] en beveiligingsopties in QuickTime en Safari zijn al belangrijke stappen om Mac-gebruikers te beschermen.

Kortom, op dit moment raad ik de doorsnee Mac-gebruiker niet aan om desktop antivirus-software te gebruiken. Je moet dit alleen inschakelen als je riskant gedrag vertoont, Windows-vrienden moet beschermen, of moet voldoen aan bedrijfsbeleid. Dit zal hoogstwaarschijnlijk mettertijd wel veranderen, en het is dus een goed idee om nu al enkele redelijke voorzorgen te nemen en je bewust te blijven van de wereld om je heen. Beter nog, we moeten druk blijven uitoefenen op Apple voor een krachtiger beveiliging, zodat we de geheugen-opslorpende desktop-antivirusprogramma's op de lange termijn helemaal niet meer nodig zullen hebben.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Take Control-nieuws: professioneel ogende sites maken met iWeb

  door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: PAB]

Apple wil met iWeb '08 hulp bieden aan Mac-gebruikers om websites te maken die er gelikt uitzien, maar niet alle mogelijkheden van iWeb zijn eenvoudig te begrijpen of worden volledig uit de doeken gedaan door Apple. In het nieuwe e-boek "Take Control of iWeb: iLife '08 Edition", 133 pagina's lang en geschreven door iWeb-expert Steve Sande, vind je stapsgewijze aanwijzingen en talloze tijdbesparende tips om een website te bouwen en te publiceren op .Mac of een andere webhost. Je kunt meekijken over de schouder van Steve als hij de sjablonen van iWeb verbetert met het oog van een ontwerper. Hij gebruikt daarbij maskers, weerspiegelingen en Instant Alpha. Steve leert je de beste manieren om allerlei soorten iWeb-pagina's te maken, inclusief blog-, podcast-, foto- en filmpagina's, en hij gaat veel dieper op allerlei onderwerpen in dan de elementaire dingen en wat je uit de online hulp kunt halen. Je leert hoe je speciale elementen op je site zet, zoals iPhoto-albums en galerijen, YouTube-video's, Google AdSense-advertenties, Google maps en formulieren waarmee je Google Docs kunt voeden. Ook tref je een bespreking aan van hoe je afbeeldingen moet bewerken om je site sneller te laten laden, hoe je podcasts en video's importeert, hoe je "image maps" maakt, en zelfs ideetjes om met CafePress, Google Checkout of Zen Cart een online winkel te maken. Het boek is voor $10 als pdf te koop. Als je liever een professioneel afgedrukt exemplaar hebt dat er uitziet als een boek, dan kun je dat voor $10,99 extra bestellen via de koppeling op de omslag van het e-boek.

Deze nieuwe editie vult het eerdere boek van Steve, "Take Control of iWeb: iLife '06 Edition", aan met meer tips, meer adviezen en meer technieken van kenners dan ooit tevoren. Als je de vorige editie hebt gekocht vóór 1 augustus 2007 kun je op de knop "Check for Updates" op de eerste pagina van jouw exemplaar van het e-boek klikken voor een speciale upgrade-korting, en iedereen die na die datum gekocht heeft en destijds het vakje "Notify me" heeft aangevinkt tijdens het plaatsen van de order zou inmiddels al een koppeling ontvangen moeten hebben om een gratis update te downloaden. Neem contact met ons op via [email protected] als je destijds niet gevraagd hebt om een notificatie, of als onze e-mail je niet heeft bereikt.

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


TidBITS Volglijst: belangrijke software-updates, 24 maart 2008

  van de TidBITS-redactie <[email protected]>
[vertaling: HV]

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Recente onderwerpen in TidBITS Talk, 24 maart 2008

  door Jeff Carlson <[email protected]>
[vertaling: HV]

[De discussies waarnaar verwezen wordt zijn in het Engels, daarom hebben we de titels niet vertaald - Tb-NL.]

Adobe Reader Working Reference -- Een lezer van TidBITS Talk vraagt om hulp met Adobe Reader. (2 berichten)

G3 iMac problem -- Het weer tot leven brengen van een oude Mac levert wat problemen op, onder andere het opnieuw partitioneren van de harde schijf, het aan de praat krijgen van een oudere AirPort-kaart in hedendaagse draadloze netwerken, en het vervangen van de interne batterij van de machine. (8 berichten)

What I Don't Like About Time Machine -- Time Machine doet iets waar we al lang op zaten te wachten: op eenvoudige wijze backups maken én bijhouden. Maar is élk uur niet een beetje te veel van het goede? (11 berichten)

Drobo and Time Machine over a network -- Het Drobo-opslagapparaat op harde schijf lijkt op het eerste gezicht een prima backup-medium voor Time Machine, maar een van onze lezers is op zoek naar meer informatie over de prestaties van het apparaat. (3 berichten)

Bluetooth headsets w/ Macs -- Hoe goed werken Bluetooth headsets met bureau-Macs? (3 berichten)

Safari 3.1 & Firefox 3 trumped by WebKit Nightly? Zowel Apple als Mozilla hebben hun internetbrowsers opgewaardeerd, en natuurlijk claimen ze allebei een dramatische verbetering van de prestaties. Maar waarom lijken ze dan toch traag? En hoe zit het met de ondersteuning van de verschillende standaarden? (19 berichten)

AppleWorks Replacement -- Hoewel Apple al lang geleden Appleworks heeft laten vallen, wordt het nog steeds veel gebruikt. Een van onze lezers kijkt vooruit en vraagt zich af wat hij als vervanging van Appleworks zal kiezen, en hoe hij er voor zorgt dat hij zijn oude bestanden kan blijven openen. (37 berichten)

Should Mac Users Run Antivirus Software? Lezers merken op dat naast Firefox ook andere browsers het mogelijk maken om de automatische uitvoering van scripts te blokkeren, en reageren op Rich Mogulls artikel over antivirus-programmatuur. (2 berichten)

MacBook Air Causes Black Eye -- PBS presentator Charlie Rose ging onderuit met zijn MacBook Air, en sommige lezers vragen zich af waarom hij zijn computer beschermde in plaats van zijn gezicht, maar zulk gedrag zien we ook bij andere kostbare bezittingen. (4 berichten)

Finder file mapping -- De Finder lijkt niet altijd even consequent bij het koppelen van programma's aan bestandstypes. (15 berichten)

Google, Firefox & MacBook Pro -- Merkwaardig gedrag bij het opslaan van cookies in Firefox lijkt een probleem van Google, niet van de browser. (2 berichten)

Goose Your Network to Gigabit Ethernet -- Adams artikel over het opwaarderen van zijn ethernet-netwerk leidt tot een discussie over kabels (en prijzen) en hoe zich voor te bereiden op toekomstige netwerkmogelijkheden. (10 berichten)

Bladwijzer bij: del.icio.us | digg | reddit | Slashdot | Yahoo! MyWeb


Dit is TidBITS, een gratis wekelijkse technologie-nieuwsbrief met recent nieuws, bekwame analyse, en grondige besprekingen voor de Macintosh- en internet-gemeenschappen. Geef het gerust door aan je vrienden; beter nog, vraag of ze een abonnement willen nemen!
Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en websites mogen artikelen overnemen of een link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We kunnen de precisie van de artikelen niet garanderen. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.
Copyright 2008 TidBITS; reuse governed by this Creative Commons License.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering