Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS#721/15-Mar-04

Vorige week kwam FileMaker Pro 7 uit met belangrijke veranderingen. In deze extra grote editie recenseert William Porter deze nieuwe versie van het pakket, en legt hij uit waarom de veranderingen belangrijk zijn. Vervolgens besteedt Joe Kissell aandacht aan het probleem waarbij gegevens op FireWire-schijven verloren gingen bij een upgrade naar Panther. Matt Neuburg schrijft over het verschijnen van DEVONthink 1.8.1, Affrus 1.0, StyleMaster 3.5, FaceSpan 4.0 en NoteTaker 1.8 en we hebben ook aandacht voor Adams recente radio-interviews en we zien dat de iTunes Music Store 50 miljoen downloads behaald heeft.

Onderwerpen:

Copyright 2004 TidBITS: Reuse governed by Creative Commons license
<http://www.tidbits.com/terms/> Contact: <[email protected]>

-> Denk je dat TidBITS interessant is voor <-
-> je vrienden, kennissen, collega's? Geef <-
-> hen de tip zich ook GRATIS te abonneren <-
-> of stuur deze aflevering naar hen door! <-

Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de USA.

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op:
<./tidbits-nl/contact.html>

MailBITS/15-Mar-04

[vertaling: DPF, RAW]

Apple brengt Mac OS X 10.3.3 uit -- Vlak voordat deze editie van de persen rolde bracht Apple de nieuwste gratis update voor Mac OS X 10.3 uit. Versie 10.3.3 biedt een lange lijst van verbeteringen (we verwijzen daarvoor naar het Knowledge Base-artikel van Apple), maar waar we vooral blij mee zijn is het feit dat netwerkvolumes nu in de navigatiekolom van Finder-vensters en Open/Bewaardialoogvensters zichtbaar zijn. De update biedt verder netwerkverbeteringen en betere compatibiliteit met andere platformen en AppleTalk; verbetert de .Mac iDisk-synchronisatie; lost problemen op met de Finder, DVD-speler, iPhoto, Mail, Adresboek, en Fotolader; en verbetert de opstarttijd voor machines die vertraagd waren na de 10.3.2 update. De update is beschikbaar voor gebruikers van Mac OS X 10.3 Panther via Software-update (58,8 MB); het is ook mogelijk om een losse installer te downloaden. [MHA]

<http://docs.info.apple.com/article.html?artnum=25711>

De Devoniaanse Tijd gaat door -- Vlak na mijn recensie van DEVONthink 1.8 vorige week is nu versie 1.8.1 uitgebracht. Deze versie biedt de mogelijkheid om een document te indexeren op schijf zonder dat je het ook in de database inbrengt; hiermee wordt tegemoet gekomen aan mijn kritiek dat de database onnodig groot is en dat het verwijderen van een oorspronkelijk document om zo schijfruimte te besparen het risico van gegevensverlies oplevert. Bovendien laat DEVONthink nu de inhoud van de verbonden bestanden zien wanneer het formaat van die bestanden dat toelaat (zoals tekst, RTF of afbeeldingen); helaas is dit wel ten koste gegaan van een in mijn optiek handige mogelijkheid, het bewerken van de database-"tekst" van een verbonden bestand), en het zoeken in commentaarvelden werkt niet meer. Dit laatste is dus eigenlijk een stap terug. De download is 2,7 MB groot en een gratis update voor geregistreerde gebruikers.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07575>
<http://www.devon-technologies.com/products/devonthink/editions.php>
<http://www.devon-technologies.com/download.php>

Tegelijkertijd introduceerde DEVONtechnologies de kleine broer van DEVONthink, onder de naam DEVONnote. De beperkingen van dit programma zitten in de limiet van twee vensters voor een database, waarbij een lijst documenten getoond kan worden in het ene venster en de inhoud van documenten in het andere. Verder kan het programma geen afbeeldingen en PDF-bestanden tonen; desalniettemin functioneert het nog steeds als tekst- en RTF-bewerker (waarbij afbeeldingen wel in een RTF-document getoond kunnen worden). Bovendien kan het bestanden op schijf koppelen en webpagina's tonen. De hierboven genoemde mogelijkheid van DEVONthink om te importeren zonder te koppelen kent DEVONnote niet, en ook is het uitgebreid zoeken beperkt doordat het niet kan zoeken op vergelijkbare termen, woordenlijsten en sleutelwoordlijsten. Wel is de zoeksnelheid even hoog, en het kan wel zoeken naar vergelijkbare documenten en overeenkomsten tussen gegroepeerde documenten tonen. En tot eind april is het in ieder geval een koopje: 15 dollar, daarna 20 dollar. [MAN]

<http://www.devon-technologies.com/products/devonnote.php>

iTunes Music Store haalt de 50 miljoen -- Apple maakte vandaag bekend dat de iTunes Music Store 50 miljoen liedjes heeft verkocht, nu gemiddeld 2,5 miljoen per week, waarvan ongeveer de helft in albumvorm. In een interview vanochtend zei Rob Schoeben, Apple's vice-president: "De mijlpalen die we nu bereiken zijn niet alleen het verstrijken van de tijd," maar de verkoop gaat omhoog bij belangrijke gebeurtenissen zoals het uitgeven van de Windows iTunes software, kerstverkopen, uitbrengen van de iPod mini, en de Pepsi-actie.

<http://www.apple.com/pr/library/2004/mar/15itunes.html>

Schoeben merkte op dat de band Green Day een nummer exclusief via iTunes heeft uitgebracht. Dit nummer stond gelijk op 1 in de verkooplijsten, en bleef gedurende drie weken in de top drie, daarbij vermoedelijk geholpen doordat Pepsi het nummer gebruikte in een reclame voor de iTunes-actie tijdens de Super Bowl. Radiostations draaiden het nummer zonder dat het op een andere manier verkrijgbaar was. [GF]

<http://www.apple.com/itunes/pepsi/ads/>
<http://phobos.apple.com/WebObjects/MZStore.woa/wa/viewAlbum?playlistId=5305681&selectedItemId=5305679>

Het nieuwe gezicht van FaceSpan -- Na lange tijd is FaceSpan terug in een nieuwe versie die volledig herschreven is voor Mac OS X. Met FaceSpan 4.0 kun je een AppleScript-applicatie bouwen: je "tekent" je interface, je schrijft AppleScript-code in scripts die gekoppeld zijn aan items van de interface, je compileert en hoppetee, een applicatie. Net zoals AppleScript Studio van Apple is FaceSpan geschreven in Cocoa, bouwt het Cocoa-applicaties, kan het Cocoa (Objective-C) methodes aanroepen en het gebruikt het AppleScriptKit woordenboek.

<http://www.facespan.com/facespan/pagespeed/url/features4.0/>
<http://www.apple.com/applescript/studio/>

Natuurlijk heeft AppleScript Studio het voordeel dat het gratis is (zie "AppleScript's krachtige Studio" in TidBITS-610). Maar FaceSpan is klein (minder dan 8 MB) en eenvoudig in het gebruik - zo makkelijk dat ik mijn eerste programma schreef zonder de gebruiksaanwijzing te bekijken. Oké, het programma kon niet meer dan twee getallen bij elkaar optellen, maar het is een begin niet waar? Een belangrijke reden voor de eenvoud is de intuïtiviteit van de interface; ook niet onbelangrijk is dat een script gekoppeld kan worden aan een enkel controle-mechanisme, waarbij eigenschappen overgeërfd worden - zodat bijvoorbeeld een knop in een venster een script kan hebben dat dat script kan "zien", vergelijkbaar met HyperCard. Optioneel is de koppeling van FaceSpan aan Script Debugger 3.0.8 van Late Night Software voor veel krachtiger debuggen dan bij het systeem van Apple. FaceSpan kent twee versies: de volledige versie kost 200 dollar en de "lite" versie 90 dollar. Deze versie beperkt het draaien van gecompileerde scripts tot de computer waarop FaceSpan geïnstalleerd is. Eigenaren van eerdere versies kunnen upgraden voor 100 dollar. [MAN]

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06667>
<http://www.latenightsw.com/sd3.0/updateDownload.html>

Perl wordt gemakkelijk met Affrus 1.0 -- Late Night Software heeft een reputatie om door te gaan waar Apple ophoudt. Mac OS X heeft AppleScript, maar de eigen Script Editor van Apple is niet zo bijster goed als bewerkomgeving, en het kan bovendien helemaal geen fouten opsporen. Script Debugger van Late Night maakt dit goed en zorgt ervoor dat AppleScript gemakkelijk bewerkt en van fouten ontdaan kan worden. Late Night Software zet deze lijn voort met de aankondiging van Affrus, dat hetzelfde doet voor Perl. (Waarschuwing voor mogelijke belangenverstrengeling: voor beide programma's heb ik de handleidingen geschreven.)

Perl is een populaire scripttaal voor Unix; Mac OS X heeft Perl, maar geen eigen applicatie om eenvoudig Perlscripts te bewerken en fouten op te sporen. Affrus komt aan deze behoefte tegemoet. Je kunt door Perlscripts stappen, of ze laten draaien tot de breekpunten die je hebt ingesteld, expressies evalueren en variabelen bestuderen in hun runtime-context. Syntax-kleuring verduidelijkt de betekenis van een script; via een pop-up-menu kun je naar de definitie van een subroutine springen, zelfs als die in een externe module zit. Affrus kost 100 dollar en vereist Mac OS X 10.2 Jaguar of hoger; een 30-dagen-demo is verkrijgbaar als een download van 4.9 MB. [MAN]

<http://www.latenightsw.com/affrus/>

Style Master 3.5 werkt met web-helpers -- Style Master, van Western Civilisation, is al lang mijn favoriete applicatie voor het maken, bewerken en voorvertonen van Cascading Style Sheets (CSS) in webpagina's (zie "Precisie Web Pagina's met Style Master" in TidBITS-501). Het bevat een ingewikkelde taal in een eenvoudige interface; met andere woorden, het kent CSS, zodat jij dat niet hoeft te kennen (al kun je het zeker ook gebruiken om je CSS direct te bewerken als je wilt). En nu hoef je echt geen CSS meer te beheersen, want versie 3.5 heeft " wizards" (helpers).

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=05602>
<http://www.westciv.com/style_master/product_info/>

Een "wizard" is een serie dialogen, die je gidst door keuzes over hoe je wilt dat je webpagina's eruit zien (lettertype, kantlijnen, kaders, enzovoort), en die vervolgens de bijbehorende CSS aanmaakt, plus wat HTML om deze attributen te illustreren. En boven het niveau van algemene pagina-opmaak zijn er ook helpers voor gewone pagina-elementen als navigatiebalken en "broodkruimels" (links die laten zien waar de gebruiker zit binnen je site). Als zelfs helpers te ingewikkeld zijn, kun je gewoon een van een dozijn bijgeleverde kant-en-klare CSS paginamodellen gebruiken (geleverd onder een Creative Commons licentie). Er is nu ook ingebouwde voorvertoning van pagina's, met CSS-validatie binnen Style Master of on line met de validator van W3C. Iedereen kan nu binnen een minuut een fantastisch ogende, op geldige CSS gebaseerde website opzetten. Voor Style Master heb je Mac OS X 10.0 of hoger nodig, en het kost 60 dollar; deze update is 40 dollar voor bestaande eigenaren. Een 30-dagen-demo van 5.8 MB kan gedownload worden. [MAN]

<http://creativecommons.org/licenses/by/1.0/>
<http://jigsaw.w3.org/css-validator/>

NoteTaker 1.8 haalt meer hoge noten -- AquaMinds heeft versie 1.8 van hun paradepaardje, notitieboek/overzicht-programma NoteTaker uitgebracht (zie "Neem nota van NoteTaker" in TidBITS-677). In deze versie verschijnt de mogelijkheid om te exporteren naar XML, die een nieuwe markup-specificatie gebruikt die NTML heet (Note-Taking Markup Language). Zo'n export kan een XSL-transformatie ter plekke uitvoeren en als bewijs dan het concept werkt, is een transformatie naar het Keynote-formaat (APML) bijgevoegd. Andere nieuwe opties maken gebruik van Mac OS X 10.3 Panther-technologie: er is invoer/uitvoer naar het Word(.doc)-formaat en NoteTaker kan nu ook als webbrowser gebruikt worden, met de mogelijkheid om te typen in een zoekveld en webzoekopdrachten uit te voeren met welke on line zoekmachine dan ook (zoals Safari's "Google"-veld, maar dan met steroïden).

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07157>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07224>

Als je de muis op een verwijzing naar een pagina of een ingang houdt en je drukt op de Optie-toets, dan verschijnt er een zwevend venster met de inhoud van het object in kwestie, zodat je het gekoppelde materiaal kunt zien zonder daar werkelijk heen te gaan (wie zei dat je niet op twee plaatsen tegelijk kan zijn?). Als de link een web-URL is, dan wordt de titel van de pagina opgehaald en getoond. Je kunt nu willekeurig welke map als een "bibliotheek" aanwijzen: NoteTaker zal dan, in een lade of dialoogvenster, een lijst van alle pagina's van alle NoteTaker-documenten maken die het daar vindt, zodat je gemakkelijk toegang hebt. Veel andere bestaande opties zijn verbeterd of veranderd, een aantal verbeteringen op het gebied van snelheid en efficiëntie zijn doorgevoerd, en de eerste versie van een goed uitziende PDF-handleiding is bijgevoegd. NoteTaker 1.8 kost 70 dollar en is een gratis update voor bestaande gebruikers. Een 30-dagen-demo is verkrijgbaar als een download van 14.7 MB. [MAN]

<http://www.aquaminds.com/introducing1_8.jsp>

Adams radio-optredens in maart -- Ik heb recentelijk wat gastoptredens gedaan in een aantal radioprogramma's. Dus als je mijn gesprekken over Wi-Fi-veiligheid, de recente wormplaag, onze overstap naar Web Crossing, Take Control, en gebeurtenissen in de Mac-wereld wilt horen, luister dan naar de Mac Night Owl-uitzending met Gene Steinberg van 5 maart 2004 (misschien moet je de URL rechtstreeks laden in QuickTime Player, en ik zit in de tweede helft), en naar de Inside Mac Radio show van Scott Sheppard op 13 maart 2004 (ik zit weer in de tweede helft). [ACE]

<http://www.macradio.com/friday/>
<http://www.osxfaq.com/radio/03-2004/03-13.html>

Opnieuw dataverlies met Panther en FireWire

door Joe Kissell <[email protected]>
[vertaling: RAW, EB]

Toen Apple vorig jaar oktober Mac OS X 10.3 Panther uitbracht, hadden veel mensen (hoewel bij lange niet allemaal) ernstige problemen met hun FireWire harde schijven. Getroffen gebruikers ontdekten dat, wanneer ze hun computers herstartten onder Panther met de schijf aangesloten, deze schijven compleet ontoegankelijk werden. Geen enkel besturingssysteem wilde erop opstarten, en de schijf was zo ernstig beschadigd dat zelfs schijfherstelapplicaties hun gegevens niet meer konden terugvinden.

Kort nadat het probleem opdook, gaf Apple te kennen dat er iets mis was met FireWire 800 harde schijven die de Oxford 922 brugchipset gebruikten met firmware-versie 1.02 of ouder. De producenten van dergelijke schijven brachten snel firmware-reparaties uit, en ook Apple ondernam stappen om het probleem van hun kant op te lossen. De updates van Mac OS X, te beginnen met 10.3.1, gaven "verbeterde betrouwbaarheid" met FireWire 800-schijven, al beveelt Apple nog steeds aan dat je de firmware actueel maakt op dergelijke apparaten. (Zie "Reparaties verkrijgbaar voor sommige Panther FireWire-problemen" in TidBITS-704 en "Apple vernieuwt Panther naar 10.3.1" in TidBITS-705.)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07420>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07425>

Data-verlies met FireWire 400 disks -- Dit is allemaal oud nieuws voor lezers van TidBITS. Maar de afgelopen maanden hebben gebruikers van FireWire 400 disks zich afgevraagd of ze al kunnen opwaarderen naar Panther. Apple noch de fabrikanten van harde schijven hebben ooit officieel een probleem bevestigd met het verlies van data met FireWire 400 disks, terwijl heel wat gebruikers, inclusief minstens één Take Control-auteur, precies dezelfde symptomen hebben ervaren met sommige FireWire 400 disks. Hoewel het probleem aan de basis verschillend blijkt te zijn - en de problemen minder wijdverspreid - het verlies van data is wanneer het gebeurt niet minder serieus.

Terwijl het FireWire 800-probleem makkelijk te reproduceren was, leek het falen van FireWire 400 disks willekeurig. Een gegeven diskmodel kan correct werken op de ene machine en falen op een andere die identiek geconfigureerd blijkt te zijn. Over het algemeen geven de rapporten die ik heb gezien een tendens weer van het voorkomen van problemen op systemen met meerdere FireWire-apparaten in serie-schakeling, of gekoppeld aan een hub zonder eigen voeding, met name als een apparaat een iSight-camera is. (Apple's iSight 1.0.2 update herstelt dit wellicht.) Ook blijken disks die FireWire 400 en 800, of FireWire 400 en USB (1.1 of 2.0) ondersteunen meer problemen te ervaren dan disks die alleen FireWire 400 ondersteunen. Als laatste, computers die FireWire 400 ondersteunen maar FireWire 800 niet, lopen meestal minder kans dit probleem te krijgen.

<http://docs.info.apple.com/article.html?artnum=93705>

Ik heb mijn beschrijving gelardeerd met woorden als "leek," "tendens," en "meestal." Helaas wist geen van de experts die ik geconsulteerd heb wat het probleem veroorzaakt. Diskfabrikanten hebben ontelbare uren besteed aan testen zonder een definitief resultaat te bereiken. En duizenden gebruikers - inclusief ikzelf - hadden nooit een probleem met hun FireWire 400 disks (van een variëteit aan producenten). Evengoed, de iPod is het enige FireWire 400 apparaat dat ik ken dat zeker immuun is voor het probleem.

Aanbevelingen voor FireWire 400 en Panther -- In versie 1.1 van "Take Control of Upgrading to Panther" afgelopen november, adviseerde ik tegen het gebruik van FireWire 400 disks met Panther tot er meer bekend was - of als dat niet gebeurde, zeker te stellen dat de disk niet was aangesloten bij het opstarten van de computer, of wanneer deze uit sluimer kwam. Gegeven het relatief infrequente voorkomen van het probleem, denk ik mijn suggesties veilig wat te kunnen temperen.

Als je je computer naar Panther wilt opwaarderen terwijl je een FireWire 400 disk blijft gebruiken, volg dan deze richtlijnen:

Als je een FireWire 400 disk moet gebruiken, maar geen kopie kunt maken of het doorkoppelen van apparaten niet kunt voorkomen, overdenk dan deze aanvullende voorzorgen:

Wat als mijn harde schijf al gebakken is? Conventionele diskreparatieprogramma's zoals Diskherstel, Norton Utilities, Techtool Pro en zelfs Disk Warrior kunnen disks niet repareren die dit probleem hebben gekregen of er data van terugwinnen. Heel wat gebruikers hebben echter succes gemeld met Data Rescue X van Prosoft Engineering. Als zelfs dat niet werkt, moet je misschien je disk naar een gegevenshersteldienst sturen zoals de hooggewaardeerde (maar niet goedkope) DriveSavers.

<http://www.prosoftengineering.com/products/data_rescue.php>
<http://www.drivesavers.com/>

"Take Control of Upgrading to Panther" -- Advies voor gebruikers van FireWire 400 disks is maar een van de onderwerpen die ik flink heb uitgebreid in de laatste versie van "Take Control of Upgrading to Panther." Nu bij versie 1.2, beslaat dit e-boek van 89 pagina's alle stappen die je dient te volgen voor een zorgeloze opwaardering naar Panther vanaf elke eerdere versie van het Mac OS. De meeste nieuwe toevoegingen zijn een directe respons op de vragen die ik van lezers ontving. Zelfs als je je computer al hebt opgewaardeerd om Panther te draaien, zul je uitgebreide probleemoplossingtips vinden, suggesties voor het elders opslaan van je veelgebruikte bestanden in plaats van op het opstartvolume en informatie om je te helpen de meest verrassende veranderingen in Panther te begrijpen en ermee om te gaan. Ik hoop dat je het boek een goede hulp vindt!

<http://www.tidbits.com/takecontrol/panther/upgrading.html>

[Noot van de redactie: zoals ons beleid is, ontvangt iedereen die een eerdere versie van Joe's e-boek kocht deze update gratis. Voor dat doel hebben we alle eerdere kopers via e-mail van de nieuwe versie in kennis gesteld (en bijna de helft van onze lezers heeft de update al gedownload!). Een aantal boodschappen kwam echter terug vanwege veranderde e-mailadressen en spam-filters, dus als je geen aankondiging hebt ontvangen, gebruik dan alsjeblieft het formulier onderaan je Ordering Tips-pagina om mij te hulp te roepen. Merk ook op dat we een aanbevelingsprogramma zijn begonnen voor lezers; klik de knop op de omslagpagina van Joe's e-boek om een 10 procent kortingscoupon te sturen naar een vriend en zelf een korting van 10 procent op je volgende bestelling te ontvangen. Bedankt voor je hulp om Take Control bekendheid te geven! -Tonya]

<http://www.tidbits.com/takecontrol/ordering-tips.html>

[Joe Kissell is een schrijver, adviseur en Mac-ontwikkelaar en woont in San Francisco.]

FileMaker Pro 7: Een aardverschuiving?

door William Porter <[email protected]>
[vertaling: PAB, MSH, MB, TK, JG]

Ik zou de laatste versies van FileMaker Pro niet als slaapverwekkend willen betitelen, maar echt opwindend heb ik ze nooit kunnen vinden. De toevoeging van XML-ondersteuning in FileMaker Pro 6 was een zo revolutionaire verbetering dat de meeste ontwikkelaars er twee jaar later nog niks mee kunnen. Voor de rest voelde versie 6 aan als een onderhoudsuitgave, met een paar nieuwe statusfuncties, functionaliteit om foto's rechtstreeks vanaf een digitale camera te importeren, een zoek-en-vervangopdracht, enz.

Hierdoor zullen mensen die het nog niet gehoord hebben, verrast (nee, sterker nog: geschokt) zijn als ze ontdekken dat de onlangs uitgegeven versie FileMaker Pro 7 dramatisch, grondig en uitgebreid verschilt van zijn voorgangers. Anders en, zeg ik er snel bij, beter.

<http://www.filemaker.com/products/fm_whatsnew.html>

Het verschil is niet alleen een kwestie van nieuwe of aangepaste functies en eigenschappen, hoewel er daar meer van zijn dan ik hier kan opsommen. Nee, het is meer een nieuwe manier van denken. Ervaren FileMaker-ontwikkelaars die zich gaan inwerken in FileMaker Pro 7, kunnen zich voelen als Texanen: gewend om hun eten aan te vallen met hun steakmessen, worden ze nu gedwongen hun noedels met eetstokjes naar binnen te werken. Eetstokjes zijn niet alleen een ander gereedschap om voedsel op te pakken: ze zijn ontworpen voor een hele andere keuken, waarachter een heel ander concept schuilt over wat een maaltijd behelst. Hetzelfde geldt voor FileMaker Pro 7. We gaan databases niet alleen anders bouwen, we gaan fundamenteel andere databases bouwen.

Overstappen of niet overstappen? FileMaker Pro 7 en FileMaker Developer 7 zijn per onmiddellijk beschikbaar. Nieuwe licenties voor FileMaker Pro 7 kosten $300. Er is een aanbod tot 17 september 2004 om voor $150 over te stappen vanaf voorgaande versies van FileMaker (helemaal terug tot versie FileMaker Pro 2.1). Na 17 september 2004 geldt dit aanbod alleen voor eigenaren van FileMaker Pro 6. FileMaker Developer 7 kost $500, met een korting van $100 voor eigenaren van voorgaande versies. In sommige gevallen zijn er verdere kortingen beschikbaar, dus controleer de website van FileMaker Inc.

<http://www.filemaker.com/upgrade/>

Als je FileMaker Pro al gebruikt, is deze versie er een die je uiteindelijk wilt hebben. Maar je moet de overstap wel doelbewust maken, met name als je een eindgebruiker bent of betrokken bent bij de IT-kant van het beheren en onderhouden van database-oplossingen.

De belangrijkste reden om FileMaker Pro 7 niet morgen al op al je computers te installeren, is de onmogelijkheid om te voorspellen of een specifieke toepassing in FileMaker Pro 7 "Hallelujah!" roept of hel en verdoemenis predikt. Sommige (misschien vele) oude toepassingen zullen met relatief weinig moeite over te zetten zijn. Maar ook in veel gevallen niet. In mijn beperkte ervaring is het bij elke redelijk complexe toepassing waarschijnlijk, dat er moeite in gestoken moet worden voorafgaand aan de conversie en waarschijnlijk ook nog daarna. FileMaker Inc. heeft een schat aan informatie over conversies op zijn website. Doe er je voordeel mee, of draag de gevolgen. Ondertussen kun je van beide walletjes eten, omdat FileMaker Inc. zijn licentie heeft aangepast. Dit maakt het voor gebruikers mogelijk te starten met versie 7, terwijl ze tegelijkertijd hun oude toepassingen onder versie 6 kunnen blijven gebruiken. Beide versies kunnen zonder problemen tegelijkertijd naast elkaar werken.

<http://www.filemaker.com/upgrade/migration.html#techbriefs>
<http://www.filemaker.com/legal/licensing_faq_us.html#1>

Als je toepassingen gebruikt worden op een netwerk, moet je ook nog iets anders weten: je kunt je FileMaker Pro 7 databases niet laten draaien onder de huidige versie van FileMaker Server (5.5) en FileMaker Server 7 komt pas over enige maanden.

<http://www.filemaker.com/products/fms_home.html>

FileMaker Pro 7 vereist Mac OS X 10.2.8 en hoger (of Windows 2000/XP). Als je gebruik maakt van een ouder besturingssysteem, moet je overstappen naar minimaal 10.2.8, of zelfs een nieuwe Mac kopen, voordat je FileMaker Pro 7 installeert.

Wat betekent dit voor de eindgebruikers? Jullie museumcuratoren en eigenaren van kleine bedrijven, secretaresses en juridisch medewerkers, verkopers, dokters, ingenieurs, leraren, accountants en uitgevers, zijn de belangrijkste klanten van FileMaker Pro. Mogelijk duurt het nog weken of maanden voordat jullie FileMaker Pro 7 in handen krijgen, maar er zijn verbeteringen om naar uit te kijken.

In FileMaker Pro 7, kun je dezelfde gegevens in meer vensters tegelijkertijd bekijken. Dit betekent dat je dezelfde gegevens tegelijkertijd in zowel formulier- als lijstweergave kunt bekijken, of lijsten van twee totaal verschillende gegevenssets.

Als je klaar bent met het aanpassen van een record in FileMaker Pro 7, kun je nu gevraagd worden of je de veranderingen wilt bewaren. Heb je ooit een heleboel veranderingen gemaakt in een record en ben je toen van gedachte veranderd? Of dat je (nog erger), je realiseerde dat je in het verkeerde record bezig was? In FileMaker 7, kun je op "Don't Save" klikken om het record terug te brengen in de staat van voor je aanpassingen.

En wat als je dringend een record moet aanpassen en Jenkins van de verkoopafdeling je net voor is? Met FileMaker Pro 7, kun je Jenkins een "instant message" sturen waarin je hem vraagt om te stoppen en even van de database af te blijven. Nu is het nog leuker om de baas te zijn.

Is je budget beperkt? FileMaker Pro's ingebouwde functie om direct op het internet te publiceren ("Instant Web Publishing") is nu echt goed te gebruiken. Zet het aan en maak de database beschikbaar over het intranet van je afdeling. Wat je collega's in hun browsers zien, lijkt erg op wat zij zien als zij in FileMaker Pro werken. Direct publiceren op het internet kan tot maximaal vijf gebruikers tegelijkertijd. FileMaker heeft eindelijk die ouderwetse gekkigheid van 10-verschillende-IP-adressen-in-een-glijdende-periode-van-12-uur afgeschaft.

Ik weet niet zeker of dit iets is waar eindgebruikers op hebben aangedrongen, maar bewaarvelden kunnen nu bijna alles herbergen, behalve resten van je lunch. We hebben het hier niet alleen over foto's en QuickTime-filmpjes, maar ook Word- en Excel-documenten, PDFs, MP3s, zelfs andere FileMaker Pro databases. Klik op een bewaarveld en gebruik het juiste commando in het Invoeg-menu. Dit geeft FileMaker Pro de mogelijkheid om een echt documentbeheersysteem te worden. Bestanden opgeborgen in een FileMaker Pro 7 database hoeven niet voor gebruikers van een samengebruik netwerkschijf toegankelijk te zijn. En je kunt van de beveiliging van FileMaker gebruik maken voor toegankelijkheidsbewaking voor gebruikers van de opgeborgen bestanden.

Over veiligheid gesproken, het veiligheidsmodel in FileMaker Pro 7 is geheel nieuw. Eindgebruikers die op gezamenlijke databases moeten inloggen worden nu gevraagd om een accountnaam en ook een wachtwoord op te geven. Hier is echt belangrijk nieuws, maar het is technisch en een beetje prematuur, want de nieuwe veiligheidseigenschappen komen niet tot hun recht totdat FileMaker Server 7 verschijnt. Het volstaat te zeggen dat managers, IT/IS staf en ontwikkelaars die samenwerken, eenvoudiger en veiliger dan ooit tevoren in staat zullen zijn toegang te krijgen tot jouw waardevolle data.

<http://www.filemaker.com/downloads/pdf/techbrief_security.pdf>
<http://www.filemaker.com/downloads/pdf/whitepaper_fm7_security.pdf>

Zo zou ik kunnen doorgaan, maar eerlijk gezegd zijn de meest radicale veranderingen in FileMaker Pro 7 niet zo voor de hand liggend. Enkele cosmetische veranderingen in het statusareaal en dialogen werden geïmplementeerd en Mac OS X-gebruikers krijgen de werkbalk terug. Maar verder, indien je nooit een relatie definieerde of een script schreef, zal FileMaker Pro 7 er heel bekend uitzien. Uiteindelijk zullen eindgebruikers het meeste voordeel hebben van al het goede in FileMaker Pro 7, maar deze voordelen zullen indirect zijn.

Wat zit er in voor ontwikkelaars? Ben je een ontwikkelaar dan vind je FileMaker Pro 7 misschien een dubieuze zegen. Enerzijds heb je een nieuw gereedschap gekregen dat aanzienlijk krachtiger is dan wat het vervangt. Anderzijds, bijna alles wat je een week geleden wist, is nu achterhaald.

Er zijn reeksen nieuwe functies, inclusief een Evaluatie-functie die een berekening kan doen op basis van de inhoud van een veld, en een Let-functie die je terstond variabelen laat definiëren en toepassen binnen een calculatieformule. Buttons kunnen parameters doorgeven aan scripts; bijvoorbeeld eenzelfde button, geplaatst in verschillende lay-outs, kan de huidige lay-outnaam doorgeven aan het oproepende script en produceert in alle gevallen een verschillend resultaat. Werk je in FileMaker Developer dan kun je nu eigen functies definiëren en opbergen in het bestand, zodat ze kunnen worden gebruikt als de toepassing wordt geopend in FileMaker Pro. Tekst midden in een veld kan worden geformatteerd via calculatie, bijvoorbeeld om een zoekstring te laten oplichten. Je kunt commentaar toevoegen aan calculatieformules bij gebruikmaking van of C of C++ formaten. En er zijn nog veel meer van dit soort verbeteringen.

Maar, al zijn deze verbeteringen belangrijk, groot nieuws is het niet. Het grote nieuws in FileMaker Pro 7 heeft te maken met bestandsstructuren en relatieverbanden.

Een bestand, vele tabellen -- FileMaker Pro 7 maakt nu onderscheid tussen database-bestanden en tabellen, en belangrijker, een enkel database-bestand kan nu verschillende tabellen opslaan. Hoeveel tabellen? Een miljoen, meer dan wat je ooit nodig zult hebben. En nu FileMaker iets heeft dat met "tabellen" aangeduid kan worden, zijn we eindelijk vrij om het woord "database" op min of meer dezelfde manier te gebruiken als de rest van de wereld.

Verschillende tabellen in hetzelfde bestand, gecombineerd met nieuwe mogelijkheden zoals scriptparameters en een aantal nieuwe functies, betekenen dat het mogelijk is om meer generieke en meer modulaire scripts te schrijven dan ooit tevoren. In een pakket van 14 bestanden dat ik gemaakt heb, vervult een hele verzameling aan scripts in elk van de 14 bestanden eigenlijk steeds dezelfde handelingen: ga naar lijstweergave, voer een gescripte zoekopdracht uit met input van de gebruiker, etc. In de FileMaker Pro 6 versie van mijn pakket moet ieder script aanwezig zijn in ieder afzonderlijk bestand. Als ik zou beslissen om het vind-scriptje in een bestand te verbeteren, dan moet ik die veranderingen ook aanbrengen in alle andere 13 bestanden. In FileMaker Pro 7 zijn veel van deze dubbele handelingen niet meer nodig.

Je hoeft niet alles in een bestand op te slaan. Bestanden kunnen naar elkaar verwijzen en hebben toegang tot elkaars tabellen. FileMaker Pro 7 maakt gebruik van dit feit als het je bestaande multi-bestand pakketten converteert: elk individuele bestand in het oude pakket wordt een individueel bestand van een tabel in het nieuwe pakket. Deze bestanden verhouden zich in een groep van kleine, bestand-bestand verhoudingen, min of meer zoals ze zich hiervoor tot elkaar verhielden. In veel gevallen is dit een goedaardig maar ongewenst gevolg van de oorsprong van het pakket in de vroegere versie van FileMaker Pro. Als je deze individuele bestanden wilt consolideren, dan doet FM Robot utility van New Millennium dat automatisch voor je. Maar in veel gevallen is het wenselijk, als jij of je klant zich dat kunnen veroorloven, om oude pakketten opnieuw op te bouwen.

<http://www.newmillennium.com/Product_Overview.htm?pid=P77YJCFQ66NXQYB0LCXW>

Het Separatiemodel -- Als een bestand naar een ander bestand verwijst, dan verwijst het naar alles in dat bestand. Met andere woorden, als een bestand met de naam My_Data.fp7 22 tabellen bevat, dan heeft een ander bestand met de naam My_App.fp7 toegang tot elk van deze tabellen als ze intern in plaats van extern opgeslagen zijn. Wat betekent "verwijzen" hier? Het betekent dat My_App.fp7 lay-outs kan bevatten die formulier- en lijstweergave verschaffen van elk van de tabellen in My_Data.fp7. Niet een "portal" - een beperkt interface-element waar huidige FileMaker-gebruikers mee bekend zijn - maar een echte lijst, een lijst die mooi pagina voor pagina afgedrukt kan worden, een lijst die vertoond kan worden met subtotalen. My_App.fp7 kan dit zelfs doen als het niet zelf een tabel bevat. Het zou niets anders kunnen bevatten dan lay-outs en scripts, die allemaal gebruik maken van de tabellen in My_Data.fp7.

Zie je al waar dit toe leidt? In FileMaker Pro 7 is het mogelijk om de data in een bestand te houden en alle programmeerbenodigdheden - lay-outs, scripts, waardelijsten, samenvattingen - in een apart bestand. Het scheiden van data (en de datastructuur) van datgene wat je doet om die data te analyseren en te vertonen brengt grotere helderheid mee in het ontwikkelingsproces. Het is ook een enorm voordeel voor iedere klant wiens programmeur op afstand werkt. Als het tijd is om dat pakket met 6 miljoen ingaves te updaten, dan haalt de IT-man het pakket off-line, hij gooit het oude front-end bestand eruit, vervangt het met het nieuwe front-end bestand, en brengt het pakket weer on-line. Downtime: vijf minuten, maximaal.

Ontwikkelaars in FileMaker hebben jarenlang over "het Separatiemodel" gepraat, maar het was meer droom dan werkelijkheid, vanwege de beperkingen in de manieren waarop een bestand toegang kon krijgen tot de gegevens van een ander bestand, ze kon manipuleren en vertonen. Rapporten met lijn-gebaseerde gegevens kunnen niet handig afgedrukt worden uit portals, zodat je gewoonlijk moest springen naar een databestand om lijn-gebaseerde gegevens af te drukken (zoals facturen of klassenroosters). En dat betekende gewoonlijk dat je scripts moest bijsluiten in het gegevensbestand om de ingaves te sorteren en ze te vertonen in een rapport lay-out.

Maar aangezien een bestand in Filemaker Pro 7 logisch alle tabellen in een ander bestand kan overnemen en er gebruik van kan maken alsof ze intern opgeslagen waren, bestaan deze belemmeringen tot ware afbakening niet langer. De belangrijkste overgebleven obstakels tot het Separatiemodel zijn de noodzaak tot het omgaan met onverwachte velden en gebruikersmodificaties van accounts en wachtwoorden, maar veel slimme ontwikkelaars werken aan deze problemen. Ik heb een pakket hier op mijn Powerbook dat het Separatiemodel in zijn totaliteit implementeert. Het is wat bescheiden, maar het werkt.

Het Separatiemodel zal niet door iedere ontwikkelaar toegepast worden. Veel ontwikkelaars zullen zo enthousiast zijn alles in een enkel bestand te kunnen zetten, dat ze niet na zullen willen denken over het alternatief, tenminste niet meteen. Zelf degenen die het omarmen zullen het misschien niet in ieder pakket gebruiken, deels omdat het de hoeveelheid data die regelmatig ververst moet worden onnodig vergroot. Maar voor bestandsomvang geldt nu dat die praktisch onbegrensd is. FileMaker Pro database-bestanden kunnen groeien tot 8 terabytes (als je een Xserve RAID hebt om dat op te slaan). Hoe meer FileMaker Pro databases groeien, hoe duidelijker en overtuigender de voordelen van het Separatiemodel worden.

Wat zou je zeggen van een relatie? Voor mij is de mogelijkheid om een bestand in de tabellen van een ander bestand op te nemen de belangrijkste verandering in FileMaker Pro 7. Maar de verandering die tot nu toe bij veel ontwikkelaars de meeste opwinding (of verwarring) heeft veroorzaakt, is de nieuwe manier waarop relaties worden gedefinieerd en beheerd.

FileMaker Pro 1 werkte als een systeem met steekkaarten. Alle data werd in een bestand opslagen met slechts een type record. In FileMaker Pro 2 kon een bestand data uit een ander bestand ophalen en kopiëren. Echt relationeel was het niet, maar dat vonden we niet erg. We sloten lookups stevig in onze armen en renden er roepend mee naar het doel. Ah, 1993!

In versie 3 werd FileMaker Pro relationeel, of toch ongeveer. Versie 3 was alleszins meer relationeel dan versie 2. Data van een bestand delen met een ander was automatisch (lookups moest je starten), gerelateerde data werd niet twee keer opgeslagen (zoals dit wel het geval was bij lookups), en je kon data in een bestand rechtstreeks in een ander, gerelateerd bestand bewerken. Ontwikkelaars adopteerden deze nieuwe mogelijkheid en deden er soms heel verbazende dingen mee.

Maar dit was slechts een eigenaardige soort relationaliteit. Relaties waren bijvoorbeeld eenrichtingsverkeer. Je kon FACTUREN aan LIJN-ITEMS relateren, maar dat betekende alleen maar dat je lijn-items van het bestand facturen kon zien. Als je factuurdata wilde zien (zoals bijvoorbeeld de factuurdatum) uit het lijn-itemsbestand, dan moest je naar het bestand LIJN-ITEMS gaan en de relatie opnieuw definiëren. Je moest een huwelijk als het ware twee keer inzegenen: een keer voor de bruidegom en een keer voor de bruid. Erger nog, als je een waarde wilde weergeven uit PRODUCTEN in de portal in FACTUREN waarin lijn-item-records werden weergegeven, dan moest je een berekeningsveld aanmaken in het lijn-itemsbestand om die waarde te vatten en door te geven in de relationele ketting. Je kon als het ware alleen suiker lenen van je rechtstreekse buurman. Het oude relationele model was een gaaf zooitje, maar het bleef een zooitje. En het bleef bijna 10 jaar lang zo goed als onveranderd.

Tot vorige week. Relaties in FileMaker Pro 7 zijn altijd tweerichtingsverkeer en gaan zo ver als je wilt. Als facturen zijn gerelateerd aan lijn-items, lijn-items aan producten, en producten aan bedrijven, dan kun je in een portal in het bestand FACTUREN de bedrijfsnaam voor elk product in elk lijn-item weergeven, en je kunt dit doen zonder ook maar een enkel berekeningsveld. In FileMaker Pro 7 kun je in een bestand relaties definiëren tussen tabellen in een ander bestand, zelfs als de tabellen in het bestand waarin ze zijn opgeslagen niet gerelateerd zijn.

Bovendien zijn er nu veel nieuwe manieren om tabellen te relateren. In FileMaker Pro 6 en vroeger waren relaties altijd een eenvoudige overeenkomst tussen data in een veld in een bestand en overeenkomstige data in een veld in een ander bestand. In FileMaker Pro 7 kun je relaties met een hele reeks operatoren en multiple match-velden definiëren. Vroeger moesten we ingewikkelde berekeningsvelden aanmaken voor resultaten die we nu puur met relaties kunnen bereiken.

Eén van de vreemdste dingen van FileMaker Pro versie 3 tot en met 6 was dat je in een programma met een meer dan behoorlijke grafische interface relaties definieerde in een op tekst gebaseerd dialoogvenster. Mensen toch - zelfs Microsoft Access defineerde relaties op grafische wijze! In FileMaker Pro 7 worden relaties in een speciaal dialoogvenster (het zogenaamde relatieschema) gedefinieerd. Je plaatst gevallen of "occurrences" van de verschillende tabellen in het schema, en je maakt relaties aan door lijnen te trekken tussen de tabellen.

Op enkele technische punten blijft de implementatie van relationaliteit van FileMaker Pro eigenaardig. Vroeger moesten we overbodige relaties aanmaken om data in portals op verschillende manier te sorteren. Dat hoeft nu niet meer, maar in FileMaker Pro 7 zul je, om verschillende redenen, nog altijd meer dan een keer relaties willen of moeten aanmaken tussen dezelfde tabellen. In de standaardwerken over het ontwerpen van relationele databases zal je hierover niets terugvinden. Maar zelfs dan zijn die werken veel meer van toepassing op FileMaker Pro 7 dan ze ooit waren op vroegere versies. Al bij al is het nieuwe relationele model krachtig, flexibel en uiterst goed geïmplementeerd.

Minpunten Gezien de grootschalige ambities van deze uitgave, mag het geen verrassing zijn dat FileMaker Pro 7 ook enkele minpunten telt.

De dialoogvensters Sort Records en Export Records, waarvan je de afmetingen niet kon veranderen, kun je nu wel aanpassen, maar alleen aan de rechterkant van het dialoogvenster. De veldlijst aan de linkerkant van elk dialoogvenster is nog altijd te klein voor lange veldnamen, al kun je wel eerst een veld in de lijst aan de linkerkant naar de lijst aan de rechterkant verplaatsen, en dan aan de rechterkant controleren of je het juiste veld hebt verplaatst.

Er is blijkbaar ook een behoorlijk probleem met onscherpe tekst (slechte anti-aliasing) in FileMaker Pro 7 voor Windows. Zelfs voor Mac OS-ontwikkelaars is dat niet zonder gevolgen omdat er veel meer Windows-gebruikers zijn van FileMaker.

Het ziet er ook naar uit dat de eerder vermelde krachtige nieuwe Let-functie variabelen aanmaakt die beperkt blijven tot de berekening waarin ze zijn gedefinieerd. Zo zul je bijvoorbeeld nog altijd globale velden als pseudo-variabelen moeten definiëren om waarden van een script aan een ander door te geven.

En jammer maar helaas is het in FileMaker Pro 7 nog altijd niet mogelijk om een script te activeren wanneer de gebruiker een veld verlaat. Dit is voor mij de grootste ontgoocheling bij de nieuwe versie.

De conclusie -- FileMaker Pro is wijd en zijd bekend als gebruiksvriendelijk. Deze bewering is op zijn best altijd maar half waar geweest. FileMaker Pro versie 6 was en is nog steeds een uitstekend product. Maar net als gitaar spelen, is FileMaker Pro alleen voor beginnelingen makkelijk. Gevorderde FileMaker-ontwikkelaars hebben in het verleden een hoop tijd gebruikt om de beperkingen van FileMaker te compenseren. Met andere woorden, als je in het verleden FileMaker Pro bleef gebruiken en je bekwaamheid en kennis uitbreidde, bereikte je een punt van minder profijt, waar het feitelijk moeilijker werd om dingen in FileMaker te doen die makkelijker gedaan konden worden in ontwikkelingsystemen die ogenschijnlijk moeilijker waren. Eerlijk gezegd was het zo nu en dan frustrerend. Velen van ons bleven bij FileMaker Pro omdat de resultaten de inspanning waard waren. Maar het was niet "makkelijk."

Voor eindgebruikers en beginnende ontwikkelaars is FileMaker Pro 7 evenmin veel makkelijker of veel moeilijker dan het voordien was, terwijl het voor ontwikkelaars het een beetje van beide is. Veel taken zijn moeilijker geworden voor ontwikkelaars op de korte termijn, omdat het programma behoorlijk ingewikkelder is dan voordien. Maar ik ben er zeker van dat ontwikkeling op de lange duur makkelijker zal worden omdat we dat punt van minder profijt van de vorige versies niet zullen bereiken. In plaats daarvan zullen we in staat zijn om interessantere oplossingen efficiënter, intelligenter, en op meer bevredigende manieren te creëren. En dat is een opwindend vooruitzicht, zowel voor ons als voor onze klanten.

[William Porter is een voormalige professor klassieke talen die in 1998 zijn academische aanstelling opgaf om "andere interesses," te onderzoeken waaronder het ontwikkelen van database-applicaties. Als Associate Member van de FileMaker Solutions Alliance, werkt Will op dit moment aan een boek over FileMaker Pro 7 voor No Starch Press.]

PayBITS: Heeft Wills recensie van FileMaker Pro 7 je de data
gegeven waar je naar op zoek was? Stuur hem dan een paar centen via PayBITS!
<https://www.paypal.com/xclick/business=wp%40polytrope.com>
Lees meer over PayBITS: <./paybits.html/>

(Natuurlijk is een gift aan de Nederlandse vertaalploeg ook welkom: <https://www.paypal.com/xclick/business=d.flach%40chello.nl&item_name=TBNL>.)

Recente onderwerpen in TidBITS Talk/15-Mar-04

door TidBITS redactie <[email protected]>
[vertaling: JG]

[De discussies waarnaar verwezen wordt zijn in het Engels, daarom hebben we de titels niet vertaald - Tb-NL.]

FileMaker Pro 7 Released -- Lezers kijken naar wat de nieuwe database-software te bieden heeft, en hoe het verschilt met vorige versies. (6 berichten)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tlkthrd=2190>

Front ends to SQL databases -- De discussie over wat nieuw is in FileMaker Pro 7 veranderde in de vraag of er wel of geen grafische front-ends zijn voor krachtige (maar meestal moeilijke) SQL databases. (4 berichten)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tlkthrd=2191>

Synchronization Software? -- Het grote aantal van deze utilities voor de Mac verduidelijkt dat doeltreffende synchronisatie moeilijker is dan men misschien denkt. Lezers stellen meer opties voor en delen hun ervaringen. (20 berichten)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tlkthrd=2181>

Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en Websites mogen artikels overnemen of een HTML link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We garanderen de precisie van de artikels niet. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering