Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS#606/19-Nov-01

Wil jij een bliksemsnelle database waarvan bijdragende redacteur Matt Neuburg zegt dat 'het de beste algemene database is die hij ooit gebruikt heeft'? Ga zijn uitvoerig rapport van Panorama 4.0 van ProVue Development maar na. Mark Anbinder valt in met een blik naar Apple's AirPort 2.0, dat zich beroemt op betere veiligheid en een unieke compatibiliteit met AOL. In het nieuws kijken we naar de uitgaven van Mac OS X 10.1.1, Microsoft Office X, Now Up-to-Date & Contact 4.1, en Suitcase 10.1. Plus, geen nummer volgende week!

Onderwerpen:

Copyright 2001 TidBITS Electronic Publishing. All rights reserved.
Information: <[email protected]> Comments: <[email protected]>

-> Denk je dat TidBITS interessant is voor <-
-> je vrienden, kennissen, collega's? Geef <-
-> hen de tip zich ook GRATIS te abonneren <-
-> of stuur deze aflevering naar hen door! <-

Je kunt je gratis abonneren op de Nederlandse afleveringen van TidBITS door een (blanco) mailtje te sturen naar: [email protected]. Je krijgt deze dan per e-mail toegestuurd.
Om je abonnement op te zeggen, kun je een mailtje sturen naar: [email protected].

Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de USA.

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

MailBITS/19-Nov-01

[vertaling: JG, RAW]

Volgend nummer 03-Dec-01! Zoals onze gewoonte is, nemen we volgende week af voor de Amerikaanse vakantie "Thanksgiving". Wij zullen weer publiceren op 03-Dec-01. [ACE]

Stem voor TidBITS! De Low End Mac Web site loopt z'n Best of the Mac Web enqu�te dit jaar tot en met 22-Nov-01, dus als je graag wil helpen om het besef van TidBITS te verhogen, zorg er dan voor om het formulier in te vullen met een stem voor TidBITS. Onthoud wel dat de Low End Mac luitjes willen dat je alleen stemt voor sites waar je bekend mee bent - het is verbazend hoeveel er op de lijst staan. [ACE]

<http://lowendmac.master.com/texis/master/search/+/form/Best+of+the+Mac+Web.html>

Mac OS X 10.1.1 Update uitgegeven -- De Mac OS X 10.1.1 update van Apple die op 13-Nov-01 via het Software Update mechanisme uitgegeven is rolt een hoeveelheid fixes en verbeteringen in het nieuwe operating systeem van Apple. De update voegt niet-gespecificeerde verbeteringen toe aan veel USB en FireWire apparatuur, identificeert meer digitale camera's, en verbetert CD en DVD branden. Netwerking is ook bijgesteld geworden, met veranderingen gemaakt aan de werking van AFP, SMB, en WebDAV protocols (inclusief een fix aan de iDisk/WebDAV veiligheid opening vermeld in "Beveiligingslacunes in Mac OS X 10.1 ongedaan gemaakt" in TidBITS-602, hoewel het Apple weer een keer mislukt is om hun eigen Veiligheid Updaten pagina op tijd te updaten). De Finder en Mail applicaties zijn ook verbeterd (nogmaals in een niet-gespecificeerde manier), zowel als printing ondersteuning. Hardware versnelde video weerspiegeling is ook mogelijk gemaakt voor de nieuwste PowerBook G4. De update is alleen maar te krijgen van de Software Update preferences paneel en is een 14 MB download. Volgens Apple moet je voordien de Installer Update 1.0 geïnstalleerd hebben, die uitgegeven was op 08-Nov-01, ook via Software Update, om deze nieuwste Mac OS X update uit te voeren. [JLC]

<http://www.apple.com/macosx/upgrade/softwareupdates.html>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06602>
<http://www.opendoor.com/macosxalert.html>
<http://www.apple.com/support/security/security_updates.html>

Microsoft Office X is er -- Nu Microsoft Office X voor Mac OS X vandaag uitkomt, is een van de grote obstakels die wijdverspreid gebruik van Mac OS X in de weg stonden, overwonnen. Naast de nieuwe eigenschappen die we al noemden in "Microsoft Office 10: Goedschiks of kwaadschiks" in TidBITS-591, biedt Word X een verbeterde Data Samenvoeg Manager die het Office adresboek als gegevensbron kan gebruiken. Excel X belooft een verbeterde Lijst Manager en PowerPoint X heeft meervoudige diamasters, ondersteuning van meer dan één taal en van QuickTime-overgangen. Entourage X heeft de meeste veranderingen ondergaan. Het behoudt nu de tekstformatteringen als er vanuit een ander Office-document geplakt wordt en heeft een lijst van recent gebruikte adressen en een nieuw ontwerp voor het kalender-interface. Entourage X ondersteunt Keychain-gebruik, verwerkt veranderingen in tijdzones, presteert beter en ondersteunt gemengde inhoud binnen berichten, handtekeningen en aantekeningen. Voor Microsoft Office X heb je minstens een PowerPC G3-gebaseerde Mac nodig die op Mac OS X 10.1 draait, met tenminste 128 MB werkgeheugen en 196 MB beschikbare schijfruimte. Het kost US$500 om Office X in zijn geheel nieuw aan te schaffen, US$400 voor elke afzonderlijke applicatie. De prijzen van opwaarderingen zijn wat ingewikkeld: opwaarderen vanaf Office 2001, Office 98, Word 2001 + Entourage 2001 Speciale Editie, of vanaf een individuele Office-applicatie kost US$300. Tot en met 18 januari 2002 echter kost het opwaarderen vanaf een 2001-versie (Office 2001, Word 2001 + Entourage 2001 Speciale Editie, of individuele Office 2001-applicaties) slechts US$150. Opwaarderen naar een individuele Office X-applicatie vanaf een 2001- of 98-versie kost ook US$150. Voor wie tussen 24 oktober en 31 december 2001 Office 2001 koopt, is er een gratis opwaardering naar Office X beschikbaar via Microsoft's Technologie-garantieprogramma. Als je nog helemaal geen Office-versie hebt, of één die ouder is dan Office 98, dan is het Technologiegarantie-programma een handige manier om de hand te leggen op zowel Office 2001 voor Mac OS 8.1 en hoger, als Office X voor Mac OS X.[ACE]

<http://www.microsoft.com/mac/officex/>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06514>
<http://www.microsoft.com/mac/officex/prodinfo/t_upgrade.asp>
<http://www.microsoft.com/mac/officex/prodinfo/techguarantee.asp>

Now Up-to-Date & Contact 4.1 nu op Mac OS X -- Power On Software heeft Now Up-to-Date & Contact 4.1 uitgebracht, de Mac OS X-versie van hun reeds lang bestaande agenda- en adresboekapplicatie. De eigenschappen komen grotendeels overeen met die van de Mac OS 9-compatibele versie 4.0.3 (die de meest recente versie voor Mac OS 9-gebruikers blijft: zie "Now Up-to-Date & Contact 4.0 Uitgebracht" in TidBITS-582). Door beperkingen in Mac OS X is er echter nog geen Palm-synchronisatie beschikbaar, geen menubalk-waarschuwingen (alleen waarschuwingen in dialoogvensters), geen sneltoetsen voor QuickContact, geen ondersteuning voor het kiezen van telefoonnummers en geen Grijp-en-Ga-optie voor het snel toevoegen van informatie. Andere kleine veranderingen zijn dat er nieuwe poortnummers nodig zijn voor de public event- en contact-servers onder Mac OS X en een bescheiden reorganisatie van de menu's om aan de Mac OS X-standaarden te voldoen. We hebben de beta-versies getest en ze werken goed. Behalve het gebrek aan Palm-synchronisatie, die veel Mac OS X applicaties niet kunnen leveren, is de het gebruik van Now Up-to-Date & Contact onder Mac OS X en with met het Aqua-interface in weze indentiek aan dat onder Mac OS 9. Het documentformaat is hetzelfde, dus je kunt kalender- en adresfiles probleemloos gebruiken met beide versies, al is het beter om QuickContact en QuickDay niet onder Mac OS 9 te draaien om dupliceringen te vermijden. Now Up-to-Date & Contact kost US$120 voor een download-versie; een doosversie is verkrijgbaar voor US$130; opwaarderingen van vorige versies kosten US$50. Een testversie die 30 dagen werkt van 22 MB is te vinden op de website. [ACE]

<http://www.poweronsoftware.com/products/nudc/>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06449>

Extensis brengt Suitcase 10.1 uit -- Extensis heeft Suitcase 10.1 uitgebracht, waarmee ook deze oude bekende in lettertype-beheer onder OS X komt. Naast de eigenschappen die eerder dit jaar onder Mac OS 9 werden uitgebracht (zie "Suitcase 10 afgeleverd" in TidBITS-585), zit er ook nog Suitcase Bridge bij, dat lettertypen in Classic-applicaties activeert en deactiveert. Opwaarderen naar Suitcase 10.1 is gratis voor geregistreerde gebruikers van Suitcase 10; een complete versie kost US$100 en opwaarderen vanaf een oudere versie US$50. Een tijd-gelimiteerde demonstratieversie is verkrijgbaar in het Engels, Duits en Frans als een 14.4 MB dowload. [JLC]

<http://www.extensis.com/suitcaseten/>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06468>

Apple maakt AirPort nog beter

door Mark H. Anbinder <[email protected]>
[vertaling: PEP]

Nog maar twee jaar nadat Apple draadloos netwerken betaalbaar maakte voor thuiscomputeraars en kleine bedrijven introduceert het een nieuwe versie van zijn AirPort draadloze basisstation, kaart en software. De nieuwe AirPort kent 128-bits encryptie, ondersteuning voor America Online (AOL), een ingebouwde firewall en een tweede Ethernet poort op hetzelfde basisstation, zowel als uitbreiding van de toegang tot aan 50 gebruikers per basisstation. Het product kost nog steeds $300 per basisstation en $100 voor de kaart per computer.

<http://www.apple.com/airport/>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbser=1210>

Vanuit het netwerken bekeken kan de tweede Ethernet poort van het nieuwe AirPort basisstation de verbinding delen met meerdere computers in een bedraad netwerk, het bedrade netwerk kan apart worden gehouden en is dus beter te beveiligen. Deze LAN-poort is een 10/100Base-T poort die past bij de meeste Apple computers en hoge netwerk snelheden toestaat. De andere netwerk-poort (WAN) blijft een 10Base-T poort, en biedt tot 10Mbps voor een ADSLlijn- of kabelverbinding.

Op beveiligingsgebied, heeft Apple de encryptie verbeterd om het volle 128-bit password vermogen van de 802.11b draadloze netwerk specificaties te kunnen benutten. (maar, zie "Draadloze Viskommen" in TidBITS-592 erop na voor details over de recente grote beveiligingsproblemen met draadloos netwerken. Hoewel 128-bit passwords langere encryptiesleutels ondersteunen kan het ingebouwde WEP encryptiesysteem makkelijk kwetsbaar worden voor geoefende inbrekers.) Gebruik van de 128-bit encryptie vereist de laatste AirPort kaart in je computer, of een kaart met 128-bits vermogen van een andere vendor . De oudere 64-bit encryptie methode wordt nog steeds ondersteund voor oudere kaarten.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06520>

De nieuwe AirPort beschikt over normale firewall bescherming, niet geauthoriseerde gebruikers krijgen geen toegang tot je lokale netwerk. De beheerder kan heel selectief aangeven welke gebruiker van buiten toegang krijgt tot welke functies van de computers (bv een Web server) die zijn aangesloten op de AirPort machines. De nieuwe basisstations ondersteunen RADIUS (Remote Authentication Dial-in User Services) om de centrale beheerder de toegang te laten regelen voor meerdere apparaten, dus op scholen of bij bedrijven kan er met een centrale gebruikerslijst worden gewerkt en die kan toegepast worden op meer dan 1 basisstation, net zoals je dat doet met dial-up modem parken enz. De AirPort client software ondersteunt nu Cisco LEAP (Lightweight Extensible Authentication Protocol) voor verificatie op Cisco toegangs punten.

<http://www.apple.com/airport/faq/>

Waarschijnlijk het allerbelangrijkst, AOL klanten kunnen nu een draadloze verbinding krijgen met hun account en het net opgaan via de ingebouwde AirPort modem, maar Apple stelt wel dat als je die verbinding deelt met anderen die gelijktijdig on-line zijn dat je dan meerdere AOL accounts moet hebben. Het bedrijf zegt dat de compatibiliteit mt AOL alleen in de Verenigde Staten wordt ondersteund en wel alleen met versie AOL 5.0. Andere draadloze toegangspunten zijn op dit moment niet compatibel met AOL. Apple heeft dus een duidelijk voordeel hier over andere aanbieders van draadloze toegangspunten die doorgaans veel goedkoper zijn en meer functies hebben.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06416>

De software, AirPort 2.0, werd tegelijkertijd uitgebracht, het ondersteunt alle oude AirPort basisstations en kaarten. De software voegt AOL compatibiliteit toe aan de oude stations, en past oude kaarten aan voor 128-bit encryptie. (Oude basisstations kennen enkel 40-bit encryptie.) De laatste software voor eigenaren van AirPort is beschikbaar om te downloaden via het Apple Software Update mechanisme. Sommige gebruikers vertellen dat er problemen ontstaan als je de Software Update Installer eerst AirPort 2.0 en daarna Mac OS X 10.1.1 laat installeren, die ook verleden week werd uitgebracht, dus zorg ervoor dat je de upgrade Mac OS X 10.1.1 eerst installeert en daarna de AirPort software.

Met Panorama het Licht Zien

door Matt Neuburg <[email protected]>
[vertaling: GH, JS, MSH, TK, HvH]

Laat ik er niet omheen draaien. ProVue Panorama is het beste algemene database programma dat ik ooit gebruikt heb.

<http://www.provue.com/panorama.html>

Ik geef toe dat ik geen typische database gebruiker ben. Ik heb geen draaiende "bedrijfsoplossing" - Ik wil alleen mijn informatie veilig en toegankelijk bewaren. Maar juist voor die toepassingen ben ik zo blij met Panorama dat ik al mijn gegevens erin gestopt heb, en alle funktionaliteit weer heb die ik vroeger had met het gebruik van FileMaker, Helix, en HyperCard. M'n adresboek, m'n inventarislijsten van boeken en platen, m'n dagboek, en zelfs mijn systeem om emails als aparte berichten te archiveren en ze via discussie-lijn te lezen - dit zijn nu allemaal Panorama bestanden. En Panorama is extern te scripten, dus ik gebruik het om gegevens te katalogiseren en dan door Frontier te bewerken tot webpagina's.

<http://www.ojai.net/threadsofjoy/wool.html>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbser=1168>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=05814>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=04075>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbser=1134>

Panorama is beschikbaar voor de Macintosh sinds 1988 (of 1984 als je de voorganger, OverVue, meetelt); maar ik denk niet dat ik de eerdere versies even goed vond. De nieuwe versie, Panorama 4, omvat vele veranderingen die het tot een aangename staat van volwassenheid brengen. Het is nu geschikt voor PowerPC en cross-platform met Windows. De recente onderhouds update, 4.0.1, omvat verdere verbeteringen en repareert een paar belangrijke bugs.

Het Grote Plaatje -- Panorama is RAM-gebaseerd: het houdt geopende databases helemaal in het geheugen. Als je niet genoeg geheugen hebt kun je Panorama niet gebruiken. Maar RAM is nu goedkoop en overvloedig en Panorama verspilt het niet: een database met een half miljoen namen en adressen werkt prima als je Panorama 32 MB geeft. En de RAM gebaseerde benadering heeft drie grote voordelen:

Denkramen -- Panorama heeft drie manieren om naar een database te kijken: de datatabel, formulieren en het ontwerpschema.

Een formulier toont gegevens ofwel per record of met alle records vertikaal gerangschikt. Meerdere formulieren kunnen tegelijkertijd open staan; welk record er getoond of geselecteerd wordt in een formulier is automatisch getoond of geselecteerd in de andere formulieren. Dit is een geweldige eigenschap (in het bijzonder in contrast met de hoepels waarje doorheen moet springen om hetzelfde te laten gebeuren in Helix).

Panorama is groot, maar er is geen noodzaak alles ervan te leren om het effectief te gaan gebruiken. Je reis naar de volledige werking ervan kan gezien worden als ware het drie niveau's van programmeren; en exact hoe je werkt met je gegevens hangt voornamelijk af van welk niveau van programmeren je bereid bent te doen. Ik bespreek deze drie niveau's een voor een.

Geen Programmeren -- De meest basale handmatige aktiviteit is het invoeren en wijzigen van gegevens. Panorama heeft vele handigheidjes die je kunnen helpen. Terwijl je typt kunnen velden automatisch met hoofdletters beginnen en zichzelf formatteren, zichzelf vooraf een waarde geven, controle op duplicaten uitvoeren, wat milde validering toepassen, en zelfs automatisch afmaken gebaseerd op bestaande waarden.

Records kunnen gesorteerd en op subniveau gesorteerd worden. Ze kunnen handmatig in andere volgorde gezet worden - geknipt, geplakt, gedupliceerd, en een plek vooruit of achteruit geschoven worden. Ze kunnen verwijderd worden, individueel of massaal.

Je kan records op twee manieren zoeken - successief (Zoeken genaamd) en door tijdelijk records die niet aan de zoekcriteria doen te verbergen (Selecteren genaamd). Je kan een complexe zoekopdracht maken om te beginnen, maar dat hoeft niet; in plaats daarvan begin je met een zoekopdracht en dan verfijn je de resultaten met een andere zoekopdracht, enzovoort. Er is geen ondersteuning van reguliere expressies, wat jammer is; maar er zijn een aantal karakters die je op een milde manier als joker kunt gebruiken.

Panorama kan samenvattingen en deelsamenvattingen gebruiken met operaties als totalen, gemiddelden, tellingen, en verschillen. De samenvattingen zijn zelf ook records; je kunt ze tonen en de ruwe gegeven verbergen, waardoor je gemakkelijk je resultaten kunt inspecteren. Wanneer je klaar bent met je samenvattingen verwijder je ze simpelweg - een goed voorbeeld van de denkwijze van Panorama. De wijze waarop het is uitgevoerd lijkt erg op een Excel spreadsheet. En, net als bij een Excel spreadsheet, kun je cross-referenties en grafieken maken! En de snelheid van Panorama betekent dat er vrijwel geen prijskaartje hangt aan het analyseren van je gegevens met deze functies.

Data kan op nog meer manieren bewerkt worden. Je kan een zoek-vervangen in een veld doen, in een record, of in alle records. Je kan op- of aflopend nummeren in een veld. Je kan de waarden van een veld in de lege velden eronder kopiëren of dit omdraaien en een lege waarde plaatsen in enig veld waar de waarde erboven identiek is. Je kan naar duplicaten zoeken en ze eenvoudig verwijderen.

Herhalende velden (met meerdere waarden per record) worden goed afgehandeld. Elke herhaling is een separaat veld, maar het formulier of de veldnaam (bijvoorbeeld Prijs1, Prijs2, enzovoort) vertelt Panorama op welke manier ze samenhangen. Als je structurele aanpassingen aan een ervan doet, biedt Panorama aan ze allemaal te veranderen. Het resultaat is dat een eenvoudige een-naar-veel siutatie in je database niet per se gelijk relationeel is.

Panorama kan ook labels en rapporten afdrukken, waarvan het ontwerp en de details uitgebreid aangepast kunnen worden.

Functioneel Programmeren -- Panorama verschaft 200 ingebouwde functies voor het manipuleren van data. In diverse contexten kun je expressies typen die uit een of meer van deze functies bestaan; om te helpen bij het intypen worden ze allemaal in een hiërarchisch menu opgesomd. Er zijn functies om rekenkundige, statistische, logische of datum bewerkingen te maken, of tekst te veranderen. Andere functies geven informatie over de database, toegang tot het klembord, lezen bestanden en resource forks en transformeren grafische structuren (deze gaan hoogstwaarschijnlijk gebruikt worden als onderdeel van een procedure-programma). Tenslotte, "opzoek" functies bepalen gelijkluidende informatie in databases, ze aldus relationeel makend.

Een kenmerkend gebruik van functioneel programmeren is een functionele expressie met een veld te associëren. Net als in een spreadsheet, als de waarde waarvan de functie afhankelijk is verandert, wordt de nieuwe uitkomst de waarde in het veld. (Zo'n veld is echter niet een "calculatie veld." De functie voert slechts een veld in; je kunt vrijelijk een ander waarde manueel invoeren.) Ook kun je formules gebruiken om waarden in een veld te genereren, een vind -en - vervang doen, of een ingewikkelde zoekexpressie maken.

Formules kunnen ook in een tabel worden toegepast. Bijvoorbeeld, een tekst-vertoningsspul kan het resultaat van een formule tonen (b.v., voornaam veld, een spatie en dan het veld van de achternaam). In tegenstelling met FileMaker is er geen noodzaak om dat vol te stoppen met extra berekeningsvelden; de berekeningen vinden in de tabel zelve plaats, daar horen ze.

Procedureel Programmeren -- De tweede programmeertaal van Panorama is procedureel, dat wil zeggen dat scripts (procedures) die er mee gemaakt worden een opeenvolging van commandos behelzen. Dit is een unieke Panoramataal, je kunt echter uit zichzelf lopende zaken maken zonder een echt leerproces: een menu dat alle procedurele commandos toont helpt je bij het invoeren en een mogelijkheid tot opnemen stelt je in staat om vele akties in procedurele commandos te vertalen. Toch is het leren de moeite waard, want ondanks een zekere grove eenvoud is het buitengewoon krachtig en behoorlijk slim. Een procedure type je in als tekst in een gewoon venster - een enorme opluchting, in tegenstelling tot de op dialoog gebaseerde scriptconstructie in FileMaker. Interaktief foutenherstel is aanwezig.

Procedurele commandos kunnen data, database structuur en zefs interface zaken in formulieren manipuleren en veranderen. Ze kunnen wijzigbare dialogen laten verschijnen, databases openen en sluiten, vensters manipuleren, data im- en exporteren en bestandsdata en bronnen manipuleren. Kort gezegd, procedurele commandos kunnen Panorama ongeveer alles en nog meer laten doen met de muis en het toetsenbord. Procedurele commandos zijn ook de sleutel tot het extern scripten van Panorama met het "do script(ga scripten)" AppleScript commando.

Procedures kunnen variabelen definiëren. Deze variabelen kunnen op vijf verschillende niveau's werken, van zuiver lokaal en tijdelijk tot een "permanente" variabele die automatisch met de database wordt opgeslagen. (In tegenstelling tot FileMaker, waar de enige variabelen velden zijn.) Je kunt een variabele een waarde geven via een toekenning of via een formulier widget, en je kunt ze in een formule gebruiken. Zodoende zijn variabelen een belangrijke manier voor het vergaren en verwerken van informatie. Een popup-menu widget haalt bijvoorbeeld haar menu-items uit een variabele; verander de waarde van die variabele en je verandert tevens welke items zullen verschijnen wanneer de gebruiker de volgende keer het menu oproept.

Procedures kunnen op verschillende manieren worden geactiveerd. Je kunt ze in een aanpasbaar menu selecteren. Je kunt ze associëren met een interface-widget in een formulier, bijvoorbeeld wanneer je op een toets drukt. Er zijn ook procedure-triggers die reageren op meer onrechtstreekse acties van de gebruiker. Om bijvoorbeeld even terug te gaan naar het voorbeeld met de tekst-widget waarbij het veld voornaam, een spatie, en het veld familienaam wordt weergegeven. Je zou hieraan een procedure kunnen hangen die wordt geactiveerd zodra de gebruiker klaar is met het invoeren van de tekst; deze procedure zou de tekst opsplitsen en de onderdelen toewijzen aan het veld voornaam en het veld familienaam. Op deze manier wordt het weergeven en invoeren van een naam op natuurlijke wijze aan de gebruiker voorgesteld, als een volledige naam, zelfs al wordt de naam achter de schermen opgesplitst in een eerste veld voor de voornaam en een tweede veld voor de familienaam.

Dit voorbeeld laat maar een heel klein deel zien van de mogelijkheden. Met de proceduretaal plus de formulier-widgets schrijf je in essentie een geprogrammeerde interface met een onderliggende database (zoals HyperCard); de mogelijkheden zijn echt verbazingwekkend. Bij Panorama zitten verscheidene tools en voorbeelden die dit tonen. Er is een kalender/reminder-tool, een rekenmachine, een chronometer, en een mail-merge tool; er zijn tools die je helpen bij het importeren en exporteren van data, het schikken van vensters of het veranderen van de afmetingen van de vensters van je database; er zijn tools voor het testen van functies, voor het weergeven van de interface-widgets van een formulier, en voor het zoeken in je procedurecode. Veel van deze tools lijken niet op databases, maar dat zijn ze wel degelijk - zelfs de Panorama installer is een Panorama-database! De Panorama-omgeving is dus een omgeving voor het creëren van tools aangevuld met tools die in deze omgeving zijn gecreëerd (opnieuw heel sterk gelijkend op HyperCard).

Een procedure kan een andere procedure oproepen en kan subprocedures bevatten. Een waarde in een procedure kan een expressie zijn opgebouwd in de functionele taal. Er is echter wel een belangrijke asymmetrie: een functionele expressie kan geen procedure oproepen. Dit vind ik een belangrijke tekortkoming in Panorama, en eerder onbegrijpelijk.

Leercurve -- Met Panorama beginnen werken is gemakkelijk. Het is echt ��n van die programma's waarbij 80 percent van de gebruikers waarschijnlijk slechts 20 percent van de mogelijkheden gebruikt, en die 20 percent heb je snel onder de knie. Er is een tutorial van 200 pagina's in PDF-formaat, of je kunt enkele uren de aandoenlijk amateuristische QuickTime-movies bekijken die je snel op weg zullen helpen. Verder zijn er nog 70 voorbeelden van databases.

Een beter begrip krijg je echter alleen door hard te studeren en met de muis te klikken tot je pols er pijn van doet. Panorama wordt geleverd met een handleiding van 1800 pagina's en een referentiehandleiding van 900 pagina's, allebei in PDF-formaat. Beide handleidingen zijn wel op een meeslepende manier geschreven, maar bespreken een saaie stof, deels door het grote volume, en deels omdat de volgorde niet pedagogisch is (hoewel ze meestal wel logisch is). Een voorbeeld: in de referentiehandleiding worden ingebouwde procedures en functies verklaard, maar vele belangrijke aspecten van de taal, zoals uitvoerpatronen en commando's die naar interface-widgets worden gestuurd, komen slechts hier en daar in de handleiding ter sprake.

De meeste andere zaken worden ook op verschillende plaatsen besproken; de hele handleiding leest als een reusachtige verwijzing naar latere hoofdstukken, waarbij voortdurend wordt verwezen naar een latere verklaring van dit en dit onderwerp, maar het duurt intussen wel even eer je tot daar geraakt. Neem bijvoorbeeld de text editor-widgets. De belangrijke informatie over deze widgets wordt in vier ver uiteenliggende delen van de handleiding besproken! De hele handleiding is zo en is dringend toe aan reorganisatie door een lesgever.

Conclusies -- Heb ik duidelijk gemaakt wat ik zo mooi vind aan dit programma? Het is het gevoel dat mijn data veilig zijn en eenvoudig te controleren. Het is het slimme aanvoelen van mijn behoeftes. Het komt doordat de werking van de databases eenvoudig is na te gaan. Het zijn de overvloedig aanwezige voorbeelden. Het is het feit dat eenvoudige dingen eenvoudig zijn en moeilijke dingen niet te moeilijk, in tegenstelling tot andere database programma's waar je je in tal van bochten moet wringen om bepaalde dingen gedaan te krijgen. Uiteindelijk is het de totale programmeerbaarheid, die je het gevoel geeft dat je alles kunt bouwen wat je maar wilt, en zo zelfs bepaalde programma's die ik al bezit overbodig kan maken. (Ik vermoed bijvoorbeeld dat je met Panorama een beter Boswell kunt bouwen - een tekstfragmenthouder.)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06441>

Maar Panorama is grillig. Het belangrijkste probleem lijkt te zijn dat Panorama's hart dateert uit de tijd dat veel Macintosh conventies nog niet vast lagen, gecombineerd met ProVue's weigering om dingen te veranderen. Er is bijvoorbeeld geen Bestand -> Nieuw menu-item; Commando-W sluit een database, en niet alleen een venster; om het invullen van data in een veld te annuleren, type je Commando-Punt, en niet Escape (maar dit is verbeterd in 4.0.1). De vorm widgets werken niet met Appearance Manager, dialogen zijn krankzinnig modaal, en er zijn veel kleine kosmetische interface foutjes. Sommige eigenschappen bereik je via een hulptoets als je een menu-item kiest, maar het menu-item verandert niet zodat je niet weet wat er gaat gebeuren. Veel vorm-widgets zijn opgevolgd door nieuwere versies, maar de oudere versies zijn nog steeds aanwezig en worden standaard gebruikt. Over het algemeen lijkt Panorama te zijn gegroeid door accretie (aanslibbing) in plaats van evolutie.

Een ander probleem is dat veel potentiële gebruikers afgeschrikt worden door het gebrek aan compatibiliteit met bestaande programma's. Zelfs mensen die een hekel hebben aan hun huidige database programma willen waarschijnlijk niet overschakelen als ze daarvoor flink moeten investeren. Een vriend die ik juichend had verteld over Panorama wees erop dat als Panorama een FileMaker-compatibel scripting object model zou gebruiken hij eenvoudig over zou kunnen schakelen, maar deze Panorama doet dat niet. Zo is ook al je SQL-kennis waardeloos wanneer je met Panorama werkt. Tenslotte het probleem met web-verbindingen; ProVue maakt een WebSTAR plug-in en een utility voor het doorzoeken van databases waarvan de resultaten in HTML worden weergegeven, en deze technologie wordt gebruikt in sommige snelle webpagina's, maar dit is geen onderdeel van het basispakket. Dat het bestaat is al moeilijk te achterhalen (je moet de "Conference CD" kopen, maar als je zoekt op ProVue's eigen website naar "CGI" vindt je niets).

<http://www.provue.com/Documents/ProVUE_Conf_CD_Sets/ProVUE_Conf_CD_Sets.html>

Dit is jammer, maar wat mij betreft weegt dit niet op tegen de voordelen van Panorama. Dit programma beloont en verdient een onderzoek. Ik ben er heel blij mee, en ik ga het steeds meer gebruiken. Ik kan het van harte aanbevelen.

Panorama vereist een PowerPC Macintosh en Systeem 7.6 of later. Op Mac OS X, werkt het prima in Classic. De basisprijs van Panorama is $300, maar de complete prijslijst is complex. Het Image Pack (voor het vertonen van non-PICT afbeeldingen) is $15. De Personal License - om Panorama op meer dan een machine te gebruiken - is $30. Er zijn verschillende opties aanwezig voor het distribueren van databases naar andere gebruikers zonder dat zij een volledige versie van Panorama hoeven kopen; bijvoorbeeld, voor $25 kun je een freeware database gebruiken samen met een gratis versie van Panorama. Er is ook een multi-gebruiker client/server versie verkrijgbaar, hiervoor betaal je extra ongeveer $125 per gebruiker en dit wordt goedkoper (per gebruiker) als het aantal gebruikers stijgt. Je kunt een ongeregistreerde volledig werkende versie downloaden en proberen, die een vervelend dialoogvenster laat zien wanner je een database met meer dan 250 records wilt bewaren. De basic download is ongeveer 4 MB; een volledige installatie (inclusief alle documentatie en voorbeelden) bezet ongeveer 80 MB op je hard disk.

<http://www.provue.com/download.html>

Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en Websites mogen artikels overnemen of een HTML link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We garanderen de precisie van de artikels niet. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering