Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS#730/17-May-04

Ons laatste artikel over een paard van Troje voor Mac OS X is slechts enkele weken oud en nu al schrijft Adam over een kwaadwillend nieuw Trojaans paard dat los schijnt rond te lopen. Adam stelt ook zijn wensenlijstje op voor WriteRight, een hypothetische tekstverwerker voor professionele schrijvers. Ook hebben we het deze week over St. Clair Software's nieuwe HistoryHound, een programma om je te helpen webpagina's te herbezoeken, e-mailondersteuning voor .Mac en het uitkomen van disclabel 2.0 en de Japanse vertaling van "Take Control of Customizing Panther."

Onderwerpen:

Copyright 2004 TidBITS: Reuse governed by Creative Commons license
<http://www.tidbits.com/terms/> Contact: <[email protected]>

-> Denk je dat TidBITS interessant is voor <-
-> je vrienden, kennissen, collega's? Geef <-
-> hen de tip zich ook GRATIS te abonneren <-
-> of stuur deze aflevering naar hen door! <-

Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de USA.

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op:
<./tidbits-nl/contact.html>

MailBITS/17-May-04

[vertaling: PAB, LmR, TK]

Apple biedt één-op-één e-mailondersteuning voor .Mac -- Op 3 mei 2004 is Apple begonnen met het bieden van directe e-mailondersteuning voor vragen over de .Mac-diensten. Voorheen werd ondersteuning alleen gegeven via antwoorden op de discussieforums. Als je een probleem had met .Mac-e-mail, het gebruik van iSync met .Mac of met andere zaken, dan kon je alleen een antwoord of advies krijgen door je vraag op Apple's .Mac-discussieforum te stellen. Nu biedt Apple directe ondersteuning voor .Mac-e-mail, iDisk, HomePage, back-up en Virex, alsmede voor het gebruik van verschillende programma's die samenwerken met .Mac, zoals iPhoto en iSync. Er is ook een link voor vragen over je .Mac-abonnement.

<http://www.apple.com/support/dotmac/>

Elk onderdeel begint met een aantal veel gestelde vragen (de FAQ's) en links naar filmpjes die de betreffende .Mac-dienst demonstreren. Als je de pagina doorschuift naar beneden, vind je daar een formulier waar je je vraag kunt stellen. Apple belooft dat ze binnen 24 uur reageren. Directe e-mailondersteuning is eindelijk een reactie op een van de aanhoudende klachten op .Mac: voor $100 per jaar, zou Apple zich een beetje moeten houden aan kwaliteitsstandaarden die elke goedkope ISP (Internet Service Provider) ook al biedt. [GF]

HistoryHound apporteert het verleden -- Over vertraagde reacties gesproken! Ik klaag al jaren steen en been dat de meeste webbrowsers totaal nutteloos zijn als hulp bij het terugvinden van pagina's die je in het verleden bezocht hebt. In 1996 bestond er een hulpprogramma, Web Ninja, die de URL van iedere pagina die je bezocht opsloeg en het je zo makkelijk maakte om deze pagina's opnieuw te bezoeken. En tot januari, toen de Omni Group de pre-uitgave van hun OmniWeb 5 toonde, was er geen ander programma dat ook maar enigszins in de buurt kwam van Web Ninja. Met OmniWeb 5 heeft de Omni Group de lat hoog gelegd; het programma indexeert niet alleen de URL van iedere pagina die je bezoekt maar ook de volledige tekst. Ik ben OmniWeb 5 aan het bètatesten en hoewel ik mijn Geschiedenis niet dagelijks doorzoek is deze functie in diverse gevallen van onschatbare waarde gebleken.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=00892>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07511>
<http://www.omnigroup.com/applications/omniweb/5/>

Maar hoe zit het met andere browsers zoals Safari en Internet Explorer? Jon Gotow van St. Clair Software komt met het verlossende antwoord in de vorm van HistoryHound, een hulpprogramma van $20 dat de bestaande Geschiedenis en Favorieten van Safari en Internet Explorer leest, de websites daarin bezoekt op het Web, de inhoud van die websites indexeert en het je mogelijk maakt deze index te doorzoeken. Om dit te doen, druk je een toetsencombinatie (het maakt niet uit in welk programma je zit), kies je een pagina uit een op rang gesorteerde lijst en hij opent meteen in je standaardbrowser. Het is een geweldige en elegante interface en hoewel ik het nog niet zo lang gebruik op de Macs waarop ik nog Safari gebruik, denk ik dat het een van die onmisbare gereedschappen gaat worden (het heeft ook een geweldig icoon, gemaakt door Tony Bush van Cartoon Dogs). Als je ooit in de situatie bent geweest dat je een site niet kon vinden die je een paar weken of zelfs maanden geleden hebt bezocht, vraag HistoryHound het dan te vinden. Een gratis 30 dagen-demo van HistoryHound 1.0.2 is beschikbaar in een 1.6 MB download en vereist Mac OS X 10.3 of later. [ACE]

<http://www.stclairsoft.com/HistoryHound/>
<http://www.cartoon-dogs.com/>

GarageBand 1.1 uitgebracht -- Apple heeft de garage wat aan kant gemaakt met het uitbrengen van GarageBand 1.1. De nieuwe versie pakt een aantal problemen aan, voegt Echo per track toe en ondersteuning voor onbeschermde AAC audiobestanden. De update ondersteunt ook 'loop'-bibliotheken die niet op GarageBand's standaardschijf staan en repareert problemen met betrekking tot het verplaatsen van GarageBand liedjes naar andere computers, de timing van individuele noten en 'regions' en ondersteuning voor Propellerhead Software's ReWire (die een manier levert om audiodata tussen verschillende programma's uit te wisselen - zoals GarageBand en software-instrumenten van derden - in real time). GarageBand 1.1 biedt nu ook de mogelijkheid om tracks anders te rangschikken door ze te verslepen. De update is een 37.5 MB download via Software-update of Apple's website. [JLC]

<http://www.apple.com/ilife/garageband/>
<http://www.propellerheads.se/>
<http://www.apple.com/support/downloads/garageband.html>

disclabel 2.0 is uit -- SmileOnMyMac heeft een update van disclabel uitgebracht, hun knappe applicatie voor het creëren van cd- en dvd-labels, samen met de inserts voor cd-dozen. Nieuw in disclabel 2.0 zijn de verbeterde grafische mogelijkheden zoals voor- en achtergrondlagen, rangschikken en verspreiden van objecten, maskeren en soft-focuseffecten, en het combineren van meerdere beelden in een montage. Beelden kunnen worden geïmporteerd op basis van elk nummer, en je kunt nu inserts, hoesjes, en boekjes afdrukken op gewoon papier, naast de export naar PDF, TIFF, of JPEG. disclabel 2.0 kost $30 en is een gratis upgrade voor wie de vorige versie na 1 januari 2004 heeft gekocht; anders kost een upgrade $10. Het is een download van 6 MB. [ACE]

<http://www.smileonmymac.com/disclabel/>

"Take Control of Customizing Panther" in het Japans -- Onze noeste Japanse vertalers hebben het toch maar weer geklaard! We zijn blij de Japanse versie van Matt Neuburgs "Take Control of Customizing Panther," aan te kondigen (nu verkrijgbaar voor $7.50). Ook deze keer bieden we deze versie gratis aan voor Japanse lezers die de Engelse versie van Matts e-boek al hebben gekocht. Om jouw exemplaar te downloaden, klik je op de knop Check for Updates op de eerste pagina van "Take Control of Customizing Panther" en klik dan op de download-link in de webpagina die verschijnt. De gratis download-link werkt tot 1 juni 2004. Als je de huidige versie 1.2 van "Take Control of Customizing Panther," niet hebt, dan zul je in jouw exemplaar geen knop Check for Updates aantreffen. Je moet dan eerst upgraden naar 1.2 met behulp van de instructies die we op 10 april 2004 hebben verstuurd. Als je een probleem hebt, stuur dan een e-mail naar Tonya op <[email protected]>. [ACE]

<http://www.tidbits.com/TakeControl/jp/panther/customizing.html>

Een echt Mac OS X paard van Troje

door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: TK]

Enkele weken na de drukte rond de persmededeling van Intego over een techniek waarmee je een paard van Troje zou kunnen maken dat eruitziet als een MP3-bestand (zie "Mac OS X Trojanentechniek: Pas op voor griezels met cadeautjes" in TidBITS-726), heeft Macworld UK weet gekregen van een echt Mac OS X paard van Troje. Het paard van Troje, dat zich voordoet als een webinstallatieprogramma voor Microsoft Word 2004, maakt geen gebruik van de eerder uitgelegde techniek, maar het staat wel vast dat het kwaadaardig is. Als je de fout begaat om het te activeren, wist het je hele thuismap.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=07636>
<http://www.macworld.co.uk/news/top_news_item.cfm?NewsID=8664>

In het enigszins verwarde artikel verklaart Macworld UK dat de lezer die er hen attent heeft op gemaakt, het had gedownload "van LimeWire". (LimeWire is eigenlijk clientsoftware voor het Gnutella-netwerk voor het delen van bestanden.) Deze lezer, die bewees dat gezond verstand toch niet zo algemeen is als we zouden hopen, dacht om de een of andere reden dat het bestand een publieke bèta van de volgende versie van Microsoft Word was, en hij heeft het gedownload. Het pictogram "zag er echt en betrouwbaar uit" en hij heeft er op gedubbelklikt, met het gevolg dat het zijn thuismap wiste.

Onze speurtochten op het Gnutella-netwerk met Acquisition (een echt elegant Macintosh-programma, vooral in tegenstelling tot het grove LimeWire, waarmee we ook hebben gezocht), kon niets vinden. Aangezien de IP-nummers van mensen die bestanden delen op het Gnutella-netwerk niet verborgen zijn, heeft de persoon die het oorspronkelijk op het Gnutella-netwerk in omloop heeft gebracht naar alle waarschijnlijkheid het paard van Troje verwijderd zodat hij niet meer opgespoord kan worden, en aangezien het gemakkelijk zou zijn die persoon te vinden, is het vrij onwaarschijnlijk dat zelfs een idioot een dergelijk kwaadaardig programma bewust zou delen.

<http://www.acquisitionx.com/>
<http://www.limewire.com/>

In eerst instantie verkoos Macworld UK de gebruikte techniek niet openbaar te maken, maar Intego, dat wederom een gebrek aan beoordelingsvermogen aan de dag legde, stuurde kort daarop een persmededeling de wereld in met een link naar meer informatie en een zo goed als volledige uitleg over hoe je een gelijkaardig paard van Troje kunt maken. Macworld UK nam toen de informatie van Intego over, net als veel andere sites. Voor zover ik het begrijp, is hun argument voor het bekendmaken van de techniek dat als mensen er het fijne van weten, zij een dergelijk paard van Troje in de toekomst beter kunnen identificeren en vermijden. Dit is op zijn best misleidend te noemen, aangezien een paard van Troje iemand maar even moet misleiden tot die persoon er op dubbelklikt; het is niet belangrijk of je weet in welke taal het is geschreven. Het publiceren van de techniek verhoogt alleen maar het aantal mensen (al zal het in dit geval al om een groot aantal zijn gegaan) met de mogelijkheid om een dergelijk paard van Troje te creëren. Cynische lezers vragen zich al af of de ruchtbaarheid die Intego aan de vorige Trojaanse techniek heeft gegeven een rol heeft gespeeld in de creatie van dit paard. Als er nieuws over een paard van Troje blijft binnenstromen, dan zal het de schuld zijn van Intego en iedereen die de instructies heeft gepubliceerd.

Het volstaat te zeggen dat de techniek uiterst eenvoudig is; dit paard van Troje maakt alleen maar misbruik van de goedgelovigheid en hebzucht van sommige mensen (je zou het een staaltje van digitaal Darwinisme kunnen noemen). Ik merk ook nog op dat dit paard van Troje geen gebruik maakt van zwakke punten in Mac OS X; het is niet meer dan een programma met een valse naam dat bestanden wist, en op geen enkel platform bestaat een waterdichte manier om software met een valse naam te voorkomen. Om dit paard van Troje te detecteren heb je geen anti-virussoftware nodig, en het plant zich niet voort. Zolang je geen applicaties downloadt van onbetrouwbare bronnen, ben je veilig, en zeker als je regelmatig een back-up maakt.

WriteRight: de tekstverwerker voor de schrijver

door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: GH, JG, EV, MB, DPF, MSH, PAB]

Accepteer alstublieft mijn oprechte verontschuldigingen als de titel van dit artikel zowel je hartslag als je verlangen prikkelt. Er is geen WriteRight, en als professionele tekstschrijver, met duizenden artikelen en talrijke boeken op mijn naam, kan ik makkelijk zeggen dat de Macintosh-wereld geen tekstverwerker voor schrijvers heeft. Ik ben natuurlijk niet volledig bekend met alle tekstverwerkers voor andere computersystemen, maar het zou me verbazen als die veel beter waren. Ik heb het verder niet over studenten, die maar een paar artikelen per periode in hoeven te leveren, of over managers die maar af en toe een rapport hoeven te schrijven. Ik heb het over echte tekstschrijvers, het soort mensen dat dagen in z'n tekstverwerker doorbrengt, tekst creëren, in een vorm persen, klaarmaken voor de volgende productiefase, hetzij een webpagina, een persbericht, een tijdschriftartikel, een boek of elke andere vorm van gepubliceerde tekst. Het blijft me verbazen dat geen enkele tekstverwerker geprobeerd heeft de meest professionele en toegewijde gebruikers aan te spreken, het lijkt alsof je een regisseur iMovie laat gebruiken in plaats van Final Cut Pro.

Toen en nu -- Eerst een beetje geschiedenis. In het begin was er MacWrite, dat het concept WYSIWYG - what you see is what you get (wat je ziet is wat je krijgt) - introduceerde. Er waren maar een paar andere goede tekstverwerkers in de begindagen van de Macintosh, onder meer het opmerkelijke WriteNow, FullWrite (waarvan de 2 MB geheugeneis destijds schokkend was), en twee bekendere namen, die tot vandaag overleven: Microsoft Word en Nisus Writer. Andere tekstverwerkers waren ingebouwd in niet meer leverbare geïntegreerde programma's als BeagleWorks en GreatWorks; ook ClarisWorks (nu AppleWorks) en de eeuwige underdog RagTime zijn er nog steeds.

<http://www.apple.com/appleworks/>
<http://www.comgrafix.com/ragtime_5.html>

Naast de bestaande programma's hebben we een opleving gezien in kleine tekstverwerkers: Nisus Writer Express (eigenlijk een heel nieuw programma, dat nog maar een vage overeenkomst vertoont met het krachtige en vernuftige Nisus Writer Classic), Mariner Write van Mariner Software, en het intrigerende Mellel van het Israelische bedrijf RedleX. TextWrangler van Bare Bones Software moet natuurlijk genoemd worden, een tekstverwerker die afstamt van het nog steeds bestaande BBEdit. Maar, als ik deze tekstverwerkers klein noem, dan meen ik dat. Ze zijn soms briljant en ze bevatten allemaal een belofte, maar voor een serieuze schrijver, die met anderen samenwerkt, met verschillende redacteuren werkt, en tekst produceert voor publicatie, voldoen ze simpelweg niet.

<http://www.nisus.com/express/>
<http://www.marinersoftware.com/>
<http://www.redlers.com/>
<http://www.barebones.com/products/textwrangler/>

Microsoft Word blijft de moloch van de sector, en ik zeg het onomwonden, los van een paar jaar geleden toen het erop leek dat Nisus Writer Classic in staat leek om beter te worden dan het opgeblazen en krakkemikkige Word 6.0, is Word de krachtigste en meest capabele tekstverwerker op de Macintosh gebleven. Tegelijkertijd wordt het vervloekt door schrijvers. De mogelijkheden zijn legio en gaan erg ver, meestal claimen ze ergens erg geschikt voor te zijn, vaak zijn ze ook erg verwarrend en schieten in bruikbaarheid tekort. De Document Vergelijking mogelijkheid heeft bijvoorbeeld voor mij nog nooit iets bruikbaars opgeleverd. Misschien hebben anderen meer geluk, ik blijf altijd hoopvol dat de nieuwe versie drastische verbeteringen bevat, maar ik heb er vrede mee gekregen dat mijn relatie met Word altijd op een armlengte afstand zal blijven.

<http://www.microsoft.com/mac/products/wordx/wordx.aspx>
<http://www.nisus.com/NisusWriter/>

Dus ga mee op een fantasiereis door de mogelijkheden die in mijn opinie (gedeeld door veel andere schrijvers en redacteuren waar ik regelmatig mee werk) zouden moeten bestaan in de ideale tekstverwerker van de tekstschrijver, genaamd WriteRight. Vergeet niet dat zo'n programma natuurlijk alle basis tekstverwerkermogelijkheden moet bevatten, ik focus hier op mogelijkheden die essentieel zijn voor een tekstschrijver, of vaakgehoorde wensen zijn. "Als Word nou eens..." is startpunt van die gesprekken, en dan komen we op het verlanglijstje.

Toetsenbord en muisnavigatie -- Het verbaast mij altijd als een tekstverwerker geen volledige toetsenbordnavigatie biedt, met een complete set aan tekstselectiemogelijkheden. Tekstschrijvers brengen zoveel tijd met hun tekstverwerker door dat toets- en muiscombinaties niet alleen maar aardigheidjes zijn maar noodzakelijkheden. Dit is niet de plek voor een volledige lijst, maar je zou door een document moeten kunnen navigeren per letter, woord, zin, en paragraaf met gebruik van het toetsenbord, zonder of met gebruik van de hoofdlettertoets om selectie mogelijk te maken. Vergelijkbaar zou dubbelklikken woorden moeten selecteren, drievoudige klikken zinnen, en viervoudige klikken paragrafen.

In dit opzicht is de mogelijkheid van instelbare toetscombinaties ook bruikbaar. Om een of andere reden vind ik dat Optie-Delete een woord zou moeten wissen, maar andere programma's doen dit met Commando-Delete. Om gek van te worden, dus ik neem altijd de tijd om een programma in te stellen dat het niet met me eens is, zelfs als ik een macro-programma als iKey of QuicKeys daarvoor moet gebruiken. Toetsenbordaanpassing binnen het programma is beter.

Automatisch bewaren -- Wat ook verbazingwekkend vaak ontbreekt in veel tekstverwerkers is een goede automatisch bewaren-mogelijkheid. Op z'n simpelst moet automatisch bewaren alleen maar het bestand iedere paar minuten naar de schijf schrijven. Als er iets verkeerd gaat verlies je nooit meer dan de laatste paar minuten van je werk. Nisus Writer Classic bood de beste combinatie van controles, door het je mogelijk te maken zowel een verstreken tijd als een hoeveelheid toetsaanslagen aan te geven. Ik zou bijvoorbeeld iedere 5 minuten automatisch willen bewaren maar omdat ik nogal snel kan typen, zou ik ook iedere 500 toetsaanslagen automatisch willen bewaren. Voor zover ik weet heeft geen andere tekstverwerker die mate van configuratie, maar WriteRight zou het kunnen.

Nisus Writer Express biedt een nieuwe eigenschap die ik in het begin niks vond, maar die ik vervolgens op prijs ben gaan stellen: Document Manager. Nisus Writer Express kan in feite nieuwe documenten automatisch naar de Document Manager bewaren in plaats van je te dwingen om ieder bestand apart te bewaren. Soms wil ik gewoon beginnen met schrijven; ik wil mijn bestand geen naam geven en het ergens specifiek opslaan (en er is niets ergers dan een automatisch bewaren-eigenschap die niet werkt totdat het document voor de eerste keer bewaard is).

Het lijkt misschien slim om alle acties tussen het bewaren op te nemen in een apart logboek dat afgespeeld kan worden nadat de gebruiker opnieuw begonnen is, en ik zou daar erg voor zijn als het goed verwezenlijkt zou zijn. Word bijvoorbeeld, opent automatisch een kopie van je document na een crash. Maar het is een kopie, dus moet je met de hand uitzoeken of het nuttige gegevens heeft die niet in je oorspronkelijke document stonden, en als dat zo is moet je beslissen of het meer zin heeft om de herstelde tekst terug in het oorspronkelijke document te kopiëren of de kopie te bewaren en het oorspronkelijke bestand te vervangen in de Finder. Van uit psychologisch standpunt is dit het slechtste moment om gebruikers te vragen om beslissingen te maken die het verlies van data tot resultaat kunnen hebben. Adobe InDesign heeft daarentegen een vrij goed logboek; meestal als ik een crash had met niet-bewaard werk in een InDesign-document, maakte InDesign mijn document alleen maar weer open met de niet bewaarde veranderingen. Er waren natuurlijk twee keren terwijl ik mijn iPhoto Visual QuickStart Guide aan het schrijven was dat InDesign vreugdevol vermelde dat mijn document aangetast was en niet geopend kon worden na een crash. Ik zou de mogelijkheid op prijs gesteld hebben om terug te kunnen keren naar mijn laatst bewaarde versie (wat prima geweest zou zijn) zonder alle tussentijdse veranderingen. Beide keren hebben mijn Retrospect back-ups ervoor gezorgd dat ik er heelhuids van afkwam.

Zoek harder -- Zoek/Vervang is een ander gebied waarin de meeste tekstverwerkers niet hoog scoren. Nisus Writer Classic blijft ook hier opnieuw de norm met zijn mogelijkheid om te zoeken op elk tekstattribuut in het document, gebruikmakend van gewone of patroon gebaseerde zoekmethodes binnen een selectie, door het hele document of zelfs door meerdere documenten. Het is krachtig, flexibel en elegant en ik blijf me erover verbazen dat andere programma's het niet volledig hebben gekopieerd. Zelfs Nisus Software's eigen Nisus Writer Express haalt het er niet bij.

Wanneer je betwijfelt of schrijvers deze mogelijkheden werkelijk nodig hebben, stel je dan voor dat je een telefoontje krijgt van je redacteur tegen de deadline waarin hij zegt dat verwijzingen naar afbeeldingen vermeld moeten worden als "Figuur 1.2 - Onderschrift." en iedere verwijzing in de 12 bestanden die jouw 350 pagina's tellende boek omvat gebruiken de eerdere vereiste vorm "Fig. 1-2: Onderschrift." Met Nisus Writer Classic zou ik die verandering in het hele boek kunnen maken in enkele minuten; met ieder ander programma zou het uren handmatig werk kunnen kosten waarbij het waarschijnlijk is dat er ook nog fouten gemaakt worden. (En wanneer ik een programma moet instrueren om opnieuw vanaf het begin van het document te gaan zoeken ga ik gillen. Eenvoudige zoekmethodes zouden dit niet hoeven te verlangen van de gebruiker.)

Letterteken en paragraaf opmaakprofielen -- Eèn van de belangrijkste mogelijkheden van een tekstverwerker is opmaakprofielen. Ik heb het niet over tekst opmaakprofielen - vet, onderstreept, enz. - maar over door de gebruiker ingestelde letterteken en paragraaf opmaakprofielen. Met zulke opmaakprofielen kun je de opmaakprofieldefinitie veranderen en alle tekst in die stijl past zich onmiddellijk aan. Letterteken opmaakprofielen zijn toepasbaar op elke serie van een of meerdere lettertekens, terwijl paragraaf opmaakprofielen toepasbaar zijn op de tekst in een paragraaf (zoals aangegeven door een volgend return-teken).

De ondersteuning van opmaakprofielen door Word is vrij compleet, ondanks een complexe interface en een paar rare manieren van hoe meerdere opmaakprofielen die op dezelfde tekst zijn toegepast op elkaar inwerken. Mellel en Appleworks bieden beiden enige ondersteuning van opmaakprofielen, Nisus Writer Express 2.0 (verschijnt over een paar maanden) belooft het, maar de huidige versie van Nisus Writer Express en Mariner Write missen allebei volledig opmaakprofielen, zoals ook andere op tekst georieënteerde programma's zoals Bare Bones Software's tekstbewerkers.

WriteRight zou de ondersteuning van opmaakprofielen ietwat herzien. Opmaakprofielen zijn handig door de controle die het geeft over zowel hoe bepaalde stukken tekst als andere attributen er uit zien (zoals het identificeren van een opmaakprofiel dat niet gecontroleerd moet worden op spelling of dat als URL gezien moet worden). Maar eigenlijk nog belangrijker is dat opmaakprofielen gemakkelijk te definiëren, toe te passen en te modificeren zijn en dat ze beschikbaar zijn voor gebruik in andere programma's. Bijvoorbeeld wanneer InDesign en QuarkXPress een opmaakprofiel voor lettertekens of paragrafen van een tekstverwerker niet kunnen lezen, is het eenvoudigweg niet acceptabel voor het produceren van documenten voor opmaak. WriteRight zou ook HTML en XML exportmogelijkheden moeten hebben die werken aan de hand van definities voor letterteken en paragraaf opmaakprofielen, omdat het zo des te gemakkelijker is om tekst op andere manieren te hergebruiken.

Naslag hulpmiddelen -- Als het erop aankomt met tekst te werken, dan bieden te weinig tekstverwerkers de hulpmiddelen om schrijvers te helpen met schrijven. Er zijn uiteraard een paar van zulke hulpmiddelen, zoals automatische spellingcontrole, en het is niet ongewoon voor een tekstverwerker om een thesaurus, een woordenboek, of zelfs een grammaticacontrole te hebben. Echter, zelfs als ze er zijn, dan laat de uitvoering van deze hulpmiddelen te wensen over vanuit het oogpunt van de schrijver.

Automatische spellingcontrole is natuurlijk prachtig, en mijn voornaamste ergernis is momenteel dat niet alles hetzelfde woordenboek deelt, ook al biedt Apple nu systeembrede woordenboeken. Dus heb ik nu afzonderlijke gebruikerswoordenboeken voor Eudora, Word, en Cocoa applicaties. (Hier is een idee voor een shareware hulpprogramma: een programma dat gebruikerswoordenboeken synchroniseert tussen programma's en tussen Macs. Was iSync maar open voor programmeurs!) En een aantal programma's die ik gebruik voor tekst, zoals BBEdit en InDesign, bieden nog altijd geen automatische spellingcontrole, dus hebben ze niet alleen hun eigen woordenboeken, maar ze forceren gebruikers om ongemakkelijke interfaces te gebruiken die op dialoogvensters zijn gebaseerd.

(Ik wil even noteren dat Adobe zich zou moeten schamen voor de spellingcontrole in InDesign; het is waarschijnlijk de ergste die ik ooit heb gezien, aangezien het drie klikken nodig heeft in twee dialoogvensters om een woord toe te voegen aan het gebruikerswoordenboek en geen op stijl gebaseerde manier biedt om tekst aan te duiden zoals URLs die nooit gecontroleerd hoeven te worden op spelling. Gelukkig heeft InDesign CS een optie toegevoegd om niet meer te klagen over zinnen die niet starten met hoofdletters, zoals elke tweede zin in mijn iPhoto Visual QuickStart Guide, dankzij de spelling van Apple.)

Na de automatische spellingcontrole worden schrijfhulpmiddelen echter veel minder samenhangend. Word biedt een grammaticacontrole aan die nuttig zou kunnen zijn voor mensen die geen schrijvers zijn (aangezien professionele schrijvers die "slechte" grammatica gebruiken dit doorgaans expres doen). Een nuttige instelling voor een grammaticacontrole zou die van een redactioneel hulpmiddel zijn, dat typografische en andere subtiele fouten zou kunnen opvangen, zoals typfouten die resulteren in incorrecte maar juist gespelde woorden.

Word biedt inderdaad een woordenboek dat handig is voor het opzoeken van definities, maar het is lang niet zo bruikbaar als een vertrouwde slimme mogelijkheid in Nisus Writer Express. Gecombineerd met de gratis Nisus Thesaurus kan Nisus Writer Express je lemma's uit de thesaurus laten zien, in een gedeelte van een paneel, voor het woord naast of rond het invoegpunt. Ik begin nu vaak TidBITS artikelen in Nisus Writer Express omdat de op de achtergrond werkende thesaurus me helpt storende herhalingen van min of meer dezelfde woorden in artikel na artikel te voorkomen. Ik zou het prachtig vinden als een vergelijkbare functionaliteit in WriteRight zou bestaan die ook op de achtergrond werkende controles in het woordenboek zou uitvoeren.

<http://www.nisus.com/Thesaurus/>

Het is aantrekkelijk om internet zoekmogelijkheden in te bouwen in een tekstverwerker, zodat je een woord zou kunnen kiezen en het opzoeken in Google bijvoorbeeld. Echter dat soort functionaliteit (die inderdaad verscheen in de recentste uitgave van Eudora) gaat voorbij aan het feit dat een schrijver waarschijnlijk geen Google zoekopdracht wil doen voor een enkel woord omdat de resultaten waarschijnlijk niet relevant zullen zijn. Ik zou me daarentegen wel een mogelijkheid in WriteRight voor kunnen stellen die gebruik zou maken van Apple's tekstsamenvatter om een selectie samen te vatten en die samenvatting dan op zou sturen naar Google. De toegevoegde context uit meerdere zoektermen zou waarschijnlijk bruikbare resultaten opleveren.

Woordenaantal & documentstatistieken -- Jarenlang hebben de productmanagers van Microsoft Word geklaagd dat elke recensie van Word het programma aanwreef dat het niet makkelijk genoeg was om woorden te tellen. Microsoft had eindelijk een constant bijgehouden woordenaantal toegevoegd in de statusbalk aan de onderkant van het documentvenster, en in mijn volgende vergadering wezen de mensen van Microsoft op deze functionaliteit, waarbij ze grapten dat hij er alleen was om betere recensies te krijgen. Ik lachte met ze mee, terwijl ik van binnen zuchtte: het tellen van woorden is uitermate noodzakelijk voor bijna iedereen die geld verdient met schrijven, en het uitbrengen van deze functionaliteit was geen tegemoetkoming aan de critici, maar een te lang uitgebleven beslissing.

Voor TidBITS artikelen letten we op het aantal tekens in plaats van het aantal woorden, aangezien in ons geval het aantal tekens een meer waarheidsgetrouwe weergave is van de grootte van een artikel dan het aantal woorden. Hoewel de meeste tekstverwerkers deze berekeningen kunnen uitvoeren, verdienen Nisus Writer Express en Mellel speciale vermelding voor het bijzonder zichtbaar maken van documentstatistieken. Mijn theoretische WriteRight zou zeker op vergelijkbare manier werken.

Overzicht -- Voor veel schrijvers begint alles met het maken van een overzicht, zoals onze leraren Nederlands op het voortgezet onderwijs geleerd hebben. Overzichten helpen je om vooraf je gedachten te organiseren, en in het bijzonder in het geval van grote stukken, zorgen ze ervoor dat je niet op tweederde van je werk moet constateren dat het de verkeerde kant opgaat.

Er bestaan natuurlijk ontelbare zelfstandige programma's die overzichten kunnen maken, zoals OmniOutliner, NoteTaker, Hog Bay Notebook enzovoort. Maar het maken van een overzicht is de eerste stap van het schrijfproces, en het is onhandig om je overzicht in een ander programma te moeten maken om dan terwijl je schrijft steeds te moeten refereren naar dat programma. Van de huidige verzameling tekstverwerkers bieden alleen AppleWorks en Word mogelijkheden voor het maken van een overzicht, waarbij de mogelijkheden van AppleWorks nogal matig zijn. Zoals met veel andere mogelijkheden van het programma is de basis van de overzichtmogelijkheden van Word goed maar zijn ze slecht geïmplementeerd.

<http://www.omnigroup.com/applications/omnioutliner/>
<http://www.aquaminds.com/>
<http://www.hogbaysoftware.com/products/hog_bay_notebook.php>

Ik zal niet ingaan op de kritiek van Matt Neuburg dat de overzichten van Word de functionaliteit van een programma als More ontberen. More is de gouden standaard voor zware gebruikers als Matt. Ik ben niet zo kieskeurig als Matt wanneer het om overzichten gaat, maar ik vind wel dat overzichten in Word nooit meer dan dat worden; ik begin altijd met een nieuw bestand om een document aan te maken. Daarmee verlies ik de mogelijkheid om mijn overzicht uit te breiden met de uiteindelijke tekst van wat ik ga schrijven. Belangrijker nog, wanneer ik bezig ben een lang document te schrijven en alles in wil krimpen zodat ik makkelijker door grote delen van het document kan manoeuvreren lijkt dat nooit goed te werken. Dat komt deels doordat de overzichten van Word volledig afhankelijk zijn van de ingebouwde opmaakprofielen van Word, die veel uitgevers niet gebruiken omdat ze conflicteren met de opmaakprofielen die noodzakelijk zijn voor hun eigen opmaak. Maar zelfs met onze Take Control e-boeken, die om deze redenen op de ingebouwde opmaakprofielen van Word berusten, is het overzicht van Word niet onfeilbaar; er zijn vaak stukjes tekst die om de een of andere reden niet in de hiërarchie opgenomen worden.

Om kort te gaan zou ik willen dat WriteRight niet alleen de overzichten biedt die Matt Neuburg zo graag wil, maar ook overzichten die de auteur in staat stellen om de tekst volledig in te klappen of uit te vouwen.

Mogelijkheden voor samenwerken -- De meeste serieuze schrijvers, behalve die aan hun eerste romans werken in onverwarmde hokken, werken samen met andere schrijvers en redacteurs, maar dit feit wordt kennelijk gemist door de bedrijven die tekstverwerkers maken. In feite zijn er voor de Macintosh maar twee tekstverwerkers die dit soort mogelijkheden bieden (hoewel beperkt): Microsoft Word en (voor zover we daarbij nog van een tekstverwerker kunnen spreken) SubEthaEdit. Dus wat hebben we nodig? WriteRight zou versiemogelijkheden moeten bieden, commentaar aan de tekst moeten kunnen toevoegen en moeten toestaan dat meerdere mensen tegelijkertijd aan een bestand werken. Verder zou het bestanden moeten schrijven die programma's als Word, InDesign, QuarkXPress en andere bekende tekstverwerkings- en opmaakprogramma's zonder verlies van opmaak zouden moeten kunnen openen.

<http://www.codingmonkeys.de/subethaedit/>

Word kent wel een vorm van versiebeheer om via kleuren in de tekst te tonen wie welke verandering in een document heeft aangebracht, en deze mogelijkheid is essentieel voor elk serieus schrijfproject. Tegelijkertijd is het ook vreselijk slecht geïmplementeerd, lastig in het gebruik, en kent het de nodige serieuze bugs. Daarbij is de bug waarbij Word soms volledig vergeet wie je bent en alle aanpassingen markeert als gemaakt door Onbekend de meest vervelende. Het bijhouden van veranderingen moet zowel gebaseerd zijn op de persoon die ze aanbracht (zoals Word dat doet) en tijd omdat dezelfde persoon een document wellicht meerdere keren bewerkt, en het belangrijk is om te zien welke veranderingen wanneer aangebracht werden. Toen Glenn Fleishman en ik The Wireless Networking Starter Kit schreven veranderden we soms onze namen in Word voor een volgende bewerkingsslag zodat we dit onderscheid konden aanbrengen.

Het bijhouden van veranderingen is niet erg behulpzaam bij het identificeren van en werken met de verschillende versies van een document in verloop van tijd. Wanneer een document diverse bewerkingsslagen door verschillende mensen ondergaat is het wellicht moeilijk (of onmogelijk) om te zien in welke staat het document zich bevindt op een bepaald moment. Bovendien is het bewaren van tussenversies van een document noodzakelijk omdat Word documenten soms corrupt raken. Wanneer je documenten uitwisselt via e-mail zijn meerdere versies een noodzakelijk kwaad, omdat je de ene versie van een document verstuurt en het andere terugkrijgt, maar wanneer jij en degenen met wie je samenwerkt een map delen, moet je handmatig bijhouden om welke versie het gaat en of het op dat moment een bewerking ondergaat. Meestal zie ik dat mensen dit doen met een versienummer en initialen. Ik zou willen dat WriteRight een echt versiecontrolesysteem zou gebruiken waarbij je een document kunt aanmaken, het de status 'uit' kunt geven (wat je in staat zou stellen om het aan iemand anders te sturen), en wanneer je hun bewerkingen ontvangt, de status 'uit' weer ongedaan kunt maken. Zelfs wanneer WriteRight de bestanden alleen maar op een coherente manier op schijf zou bewaren zou het niet langer nodig zijn om met de bestandsnamen te knoeien of met speciale In/Uit mappen.

Er zijn revisies voor de actuele tekst van een document, maar even belangrijk is de mogelijkheid voor meerdere mensen, buiten de tekst om, commentaar te geven op aspecten van het document. Wederom biedt Word een mogelijkheid tot het becommentariëren die, hoewel bedoeld als verbetering in Word 2004, zo verbazingwekkend hinderlijk in Word X is, dat je je zou kunnen afvragen of iemand bij Microsoft het ooit echt gebruikt heeft. Alleen al de wijze waarop het tekst van het document scrollt als je in een commentaar klikt, en de becommentarieerde tekst zich helemaal naar de onderkant van je scherm verplaatst (zodat je het meeste ervan niet ziet), daar krijg ik buikpijn van. Maar becommentariëring. evenals revisies bijhouden, is essentieel als je met een andere auteur of redacteur werkt, WriteRight moet dus een compleet systeem voor commentaar bevatten.

Documentbeheerserver -- In een nog fantasierijkere wereld zou WriteRight ook een via internet bereikbare documentbeheerserver hebben waardoor het voor meerdere personen mogelijk werd een en hetzelfde document gelijktijdig te bekijken en van commentaar te voorzien, waarbij ieder in staat is het commentaar van de anderen te zien. Dat is prima om overlapping te vermijden en zou mensen in staat stellen om elkaars commentaren te verfijnen of het er niet mee eens te zijn. Nu is de beste manier om dit te doen met een gratis webdienst, genaamd QuickTopic Document Review. Ik zou het fijn vinden een gelijksoortig document commentaar-interface voor meerdere gebruikers te zien, dat ook de commentaren integreert in het onderhavige document.

<http://www.quicktopic.com/docreview>

Een documentbeheerserver zou ook momentaan samen-bewerken in gang kunnen zetten, een mogelijkheid die zover ik weet, alleen in de SubEthaEdit tekstbewerker bestaat. Momentaan samen-bewerken wil zeggen dat meerdere personen op een netwerk (inclusief het internet) schrijven en bewerken in een en hetzelfde document en tegelijkertijd. Hoewel je er aan moet wennen ruimte in een document te delen, blijkt dat soms ongelofelijk behulpzaam te zijn, vooral in de beginfase van het ontwikkelen van een overzicht of het maken van aantekeningen.

Helaas is SubEthaEdit een echte tekstbewerker, geen tekstverwerker. Het biedt slechts een kaal minimum aan bewerk- en schrijfmogelijkheden en zelfs zijn signatuurmogelijkheid ontbeert voor de hand liggende verfijningen zoals het in staat zijn een kleurmarkering aan te brengen, die toont wie wat schreef na sluiting van het document. Ik zou het op prijs stellen als de ontwikkelaars van SubEthaEdit hun verdeel-protocollen zouden documenteren en ze beschikbaar zouden stellen - of als open bron, of op licentiebasis, welke van de twee ze meer opportuun vinden, voor bedrijven die volledige tekstverwerkers ontwikkelen. De mogelijkheid meerdere momentane bewerkers toe te laten tot een document is te waardevol om het alleen voor te behouden voor een zo beperkte toepassing als SubEthaEdit.

En één bestandsformaat voor allen -- Microsoft Word beheerst de tekstverwerkersmarkt om twee redenen. Ten eerste omdat het, zoals we al zagen, meer bruikbare functies biedt voor serieuze schrijvers dan elke andere tekstverwerker. Zelfs slecht uitgevoerde functies of functies met fouten zijn vaak beter dan niets. Belangrijker nog is echter het tweede punt: de bestandsindeling van Word is de "Lingua-franca" van de tekstverwerkers geworden. Het is een vicieuze cirkel geworden: veel mensen gebruiken Word, dus is het uitwisselen van documenten het gemakkelijkst in de Word-bestandsindeling. De pagina-opmaakprogramma's ondersteunen Word omdat de meeste mensen het gebruiken, wat dit programma vervolgens weer een verplichting maakt voor iedereen die teksten schrijft die later opgemaakt moeten worden. Maar om het maar eens te zeggen waar het op staat, WriteRight moet niet alleen Word-documenten kunnen lezen en schrijven, het moet de Word-bestandsindeling zo nauwkeurig volgen als mogelijk. Naar alle waarschijnlijkheid betekent dit dan een keuze voor de RTF-bestandsindeling, maar het zal op zijn minst Word-bestanden moeten converteren van .doc naar .rtf, zonder iets te verliezen.

Hoe graag ik het ook anders zou zien, bestandsconversie is heden ten dage niet goed genoeg. Ik schreef mijn eerste paar boeken in Nisus Writer Classic en converteerde deze naar Word om te verzenden naar de uitgever voor de opmaak in PageMaker. De conversie verliep weliswaar succesvol, maar het kostte me een hoop tijd om de documenten voor te bereiden voor de conversie (wat betekende: nakijken of alle opmaakprofielen de goede naam hadden en consequent werden toegepast). Na conversie was er nog meer opruimwerk te doen om de documenten op het niveau te krijgen voor de pre-press-afdeling. De samenwerking met de redacteur werd pas echt een nachtmerrie toen de documenten heen en weer gingen tussen de verschillende programma's, omdat hij niet met Nisus Writer Classic werkte en ik hem vluchtig omgezette Word-documenten stuurde waar ik zijn commentaar in de originele Nisus Writer-documenten verwerkt had. Na de laatste conversie (en publicatie) liep ik tegen het probleem aan hoe ik aan de volgende editie moest beginnen. Ik gaf het op en nu schrijf ik mijn boeken in Word (of direct in InDesign).

Ik ben er zeker van dat conversieprogramma's verbeterd zijn, maar ik heb eens, gewoon voor de gein, een Word-document van gemiddelde complexiteit met stijlen en tabellen en commentaar, op Nisus Writer Express laten vallen. Hoewel alle tekst intact gebleven was, zag het er niet erg uit zoals het origineel. Het hielp niet om het bestand na een verandering vervolgens weer in Word te openen. Het bestand had de essentiële metadata verloren die de paragraafopmaakprofielen, tabellen en commentaar bevatte, samen met nog andere functionaliteit.

Is WriteRight pure fantasie? Eerlijk gezegd heb ik weinig hoop dat de bedrijven die vandaag de dag tekstverwerkers produceren, het in zich hebben om hun product op het niveau te brengen van mijn denkbeeldige WriteRight. RedleX lijkt zich redelijk snel te ontwikkelen met Mellel en hoewel Nisus Software duidelijk niet de ontwikkelingsfondsen heeft om Nisus Writer Express heel snel op het niveau van Nisus Writer Classic te brengen, hebben ze het in elk geval wel als doel gesteld (om niet te zeggen: als model).

Het echt lastige punt is mijn laatste vereiste: de mogelijkheid voor WriteRight om Word-documenten te lezen en te schrijven zonder enige informatie kwijt te raken. Ik denk dat de RTF-bestandsindeling in principe alle informatie van een Word-document kan bevatten, inclusief commentaar en revisiekenmerken. Dit is echter alleen nuttig als WriteRight al deze functionaliteit ook ondersteunt. Om kort te gaan, WriteRight moet in essentie bijna alle functionaliteit van Word klonen (en dan heb ik het nog niet eens gehad over zaken als tabellen en hyperlinks) om in staat te zijn Word-bestanden te lezen, zonder gegevens te verliezen en, nog belangrijker, om in staat te zijn bestanden terug te schrijven met alle gegevens nog intact. Dit is veel gevraagd en misschien zelfs wel niet uitvoerbaar.

Uiteraard is het nooit verkeerd te dromen van een stuk gereedschap dat mijn alledaagse werk echt sneller, gemakkelijker en beter maakt. Maar los hiervan denk ik dat het ook belangrijk is om dit soort ideeën levend te houden. Hierdoor weten de ontwikkelaars van tekstverwerkers in elk geval, dat het alleen maar in verschillende lettertypen en -stijlen kunnen zetten van onze tekst, nog niet eens een geeuw zal losmaken.

Recente onderwerpen in TidBITS Talk/17-May-04

door TidBITS Staff <[email protected]>
[vertaling: MB]

[De discussies waarnaar verwezen wordt zijn in het Engels, daarom hebben we de titels niet vertaald - Tb-NL.]

De tweede URL onder iedere discussiebeschrijving verwijst naar onze Web Crossing server, die veel sneller is, maar nog niet het door ons gewenste ontwerp voert.

<http://emperor.tidbits.com/TidBITS/Talk/>

Playing iPod through iTunes -- Oplossingen voor het probleem dat het niet mogelijk is om liedjes te spelen met iTunes die opgeslagen staan op een iPod. (2 berichten)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tlkthrd=2232>
<http://emperor.tidbits.com/TidBITS/Talk/97>

Westernmost Wi-Fi -- Is de hotspot die Adam vond op Kauai, Hawaï, echt de meest westelijke Wi-Fi locatie? Lezers debatteren over de locatie, en de definitie van "meest westelijk". (4 berichten)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tlkthrd=2229>
<http://emperor.tidbits.com/TidBITS/Talk/95>

Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en Websites mogen artikels overnemen of een HTML link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We garanderen de precisie van de artikels niet. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering