Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS#575/09-Apr-01

Wil je niet wachten om een eenvoudige vraag aan je dokter te stellen in deze tijd van Internet e-mail? Deze week bekijkt Dr. Ron Risley de gevolgen van online medische correspondentie vanuit het oogpunt van zowel dokter als patiënt. We zetten ook de feiten op een rij betreffende Apple's recente firmware upgrades en laten Mac OS X even voor wat het is met een bespreking van de Mac OS 9 Bijbel. In het nieuws: Netscape Communicator 4.77 en Toast 5 Titanium.

Onderwerpen:

Copyright 2001 TidBITS Electronic Publishing. All rights reserved.
Information: <[email protected]> Comments: <[email protected]>

-> Denk je dat TidBITS interessant is voor <-
-> je vrienden, kennissen, collega's? Geef <-
-> hen de tip zich ook GRATIS te abonneren <-
-> of stuur deze aflevering naar hen door! <-

Je kunt je gratis abonneren op de Nederlandse afleveringen van TidBITS door een (blanco) mailtje te sturen naar: [email protected]. Je krijgt deze dan per e-mail toegestuurd.
Om je abonnement op te zeggen, kun je een mailtje sturen naar: [email protected].

Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de USA.

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

MailBITS/09-Apr-01

[vertaling: HvH]

Netscape brengt Communicator 4.77 uit -- Netscape heeft Communicator 4.77 uitgebracht, een kleine update die een paar foutjes herstelt in de oudere Web-browser voor de Mac (Netscape besteedt de meeste tijd aan Netscape 6 - zie "Netscape 6 arriveert op wankele benen" in TidBITS-556). De nieuwe versie corrigeert een probleem met bookmarks die aan de Personal Toolbar worden toegevoegd, plus twee JavaScript-problemen: Commando-klikken op sommige JavaScript URLs werd niet altijd juist afgehandeld, en Communicator behandelt JavaScript URLs nu intern. De nieuwe versie is een download van 14.7 MB. [JLC]

<http://home.netscape.com/download/>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06206>

Toast 5 Titanium met video CD ondersteuning -- Toen Apple de nieuwe Macs die CD's en DVD's kunnen branden aankondigde, vroegen we ons af wat dat betekende voor Roxio's Toast, de huidige standaard voor media-branden. Nu heeft Roxio Toast 5 Titanium uitgebracht, een nieuwe versie die video-CD's kan branden die op de meeste DVD videospelers kunnen worden afgespeeld. De nieuwe versie verbetert ook de MP3 Disc, Data CD, Audio CD, en CD Copy formaten, bevat branden op de achtergrond en een nieuwe interface, en ondersteunt Apple's iMovie en iTunes. Toast 5 Titanium is nu leverbaar voor $90. [JLC]

<http://www.roxio.com/en/products/toast/>

UpdateAgent correctie -- Na het lezen van het artikel vorige week over het installeren van Mac OS X (zie "Zo uit de doos: Installatie van Mac OS X" in TidBITS-574), vroegen de mensen van Insider Software zich af of de TidBITS-redactie wellicht enige tijd terug die doos in moest. We noemden UpdateAgent onjuist "UpgradeAgent," en prijsden het $70 in plaats van $50, inclusief één jaar onderhoud. Insider Software vermeldde ook dat UpdateAgent leverbaar is op CD, handig voor consulenten of mensen met meer dan één Mac. Onze gesels hebben gelukkig een tijdje werkeloos in de kast gehangen maar worden nu weer ingevet ter voorbereiding van een zelftuchtiging. [JLC]

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06384>
<http://www.insidersoftware.com/>

Enquêteresultaten: Wanneer zal X de plek markeren? Twee weken geleden vroegen we wanneer je van plan was Mac OS X te installeren, zo wilden we de interesse onder TidBITS-lezers peilen. Van de bijna 900 respondenten, zei een derde dat ze het nieuwe besturingssysteem meteen zouden installeren, 16 procent zei te installeren tussen nu en juli 2001 (Apple is dan van plan Mac OS X op nieuwe Macs te leveren), en 46 procent zei te wachten tot na juli. Twee samenhangende conclusies: 95 procent van de respondenten is van plan Mac OS X uiteindelijk te installeren, en ongeveer de helft van deze mensen doet dat voor juli. [ACE]

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbpoll=72>

Apple firmware updateproblemen uitgelegd en opgelost

door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: PEP]

Verleden week maakten wij melding van de firmware updates voor nieuwe Macs die Apple uitgaf direct na het uitbrengen van Mac OS X, en waardoor Macs uitgerust met die update niet langer modules van derden herkenden. (Zie "Vermijdt Huidige Firmware Updates" in TidBITS-574.) Apple heeft nu een verklaring gegeven aan MacInTouch waarin zij zeggen dat de 4.1.7 en 4.1.8 firmware updates een nieuwe controle bevatten die kijkt of de geïnstalleerde RAM geschikt is om random crashes op te vangen en voldoet aan algemene stabiliteitseisen. De firmware update laat de Mac DIMM's negeren die ofwel niet aan deze Apple specificaties voldoen ofwel niet als compatibel herkend worden. Je vraagt je af waarom Apple niet meteen had kunnen waarschuwen voor de te verwachten gevolgen (zoals ze nu dus achteraf gedaan hebben in de verklaring over deze bestanden op de Apple Software Download pagina's) of waarom de firmware update niet zelf de DIMM's toetst vóór installatie.

<http://www.macintouch.com/firmwareramprob2.html>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06380>

Glenn Anderson, auteur van de Eudora Internet Mail Server van Qualcomm, biedt de helpende hand met DIMM First Aid (voorheen DIMMCheck), een gratis gereedschap dat je onder Mac OS 9 kunt draaien om te zien of jouw DIMM's problemen kunnen krijgen met de nieuwe specificaties van Apple. Als de test ziet dat het niet goed zit kan DIMM First Aid de getroffen DIMM's Serial Presence Detect EEPROMs herprogrammeren en voorkomen dat ze later problemen veroorzaken met de firmware updater . DIMM First Aid is een 6K download.

<http://www.eudora.com/eims/>
<http://mactcp.org.nz/dimmfirstaid.sit>

Dus, voor je de 4.1.7 en 4.1.8 firmware updates installeert (die volgens Apple "de stabiliteit en prestatie van je systeem gigantisch verhogen"), toets eerst het geheugen van je Mac met DIMM First Aid. Als het voor jouw DIMM's nodig is laat ze door DIMM First Aid repareren. Als je DIMM's geen probleem geven is het bijna zeker veilig om je firmware te updaten. De firmware updates kun je downloaden van Apple's Software Downloads Web pagina (zoek naar "firmware update") of haal ze op met het Software Update regelpaneel, maar houdt er rekening mee dat de firmware updates van de Mac OS 9.1 CD-ROM die geleverd wordt met de Mac OS X veel oudere versies zijn. In "Zo uit de doos: Installatie van Mac OS X" in TidBITS-574 zeiden wij dat je deze firmware updates niet moest installeren; dat is niet juist, en we raden een ieder die Mac OS X installeert aan van te voren ten minste de oudere firmware updates van de Mac OS 9.1 CD-ROM te installeren.

<http://asu.info.apple.com/>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06384>

Als jij in de hachelijke positie verkeert waarin de firmware updates reeds één of meer van jouw DIMM's onklaar hebben gemaakt, draai dan eerst DIMM First Aid, die kan het probleem oplossen zelfs nadat de DIMM's onklaar zijn gemaakt. Als dat om de een of andere reden niet werkt neem dan contact op met je leverancier van de RAM. Volgens een Ramseeker enquête mag je bij de meeste leveranciers deze DIMM's terugbrengen. Ze vervangen ze of ze herstellen de EEPROM's voor je.

Tot slot, Glenn Andersen verdient alle lof voor het maken van DIMM First Aid, in tegenstelling tot Apple die een update uitbracht die in potentie hardware onklaar kan maken, een flater van je welste.

<http://xlr8yourmac.com/OSX/FirmwareUpdate_missingRAM.html#apple>
<http://www.ramseeker.com/firmware.shtml>

BookBITS: de Mac OS 9 bijbel

door Kirk McElhearn <[email protected]>
[vertaling: JS, TK]

Computerboeken kunnen dik zijn, omdat computers - net als de programma's en besturingssystemen die er gebruik van maken - veel ingewikkelder zijn dan hun makers vaak toe durven geven. Hoewel de afmetingen niet altijd belangrijk zijn, is het waar dat een dikke pil vaak informatie bevat die in andere boeken is weggelaten.

The Mac OS 9 Bible, door Lon Poole en Todd Stauffer (Hungry Minds, $40) is zo'n boek. Het biedt geen introductie van het Mac OS 9 of een handleiding voor gebruik, maar probeert de hele santekraam te presenteren - en met meer dan 900 pagina's is er weinig dat ontbreekt. Je zou je kunnen afvragen of het de moeite waard is een boek over Mac OS 9 te kopen vlak voor het verschijnen van Mac OS X, maar naast het feit dat niet alle Macs geschikt zijn om Mac OS X te gebruiken, heb ik het sterke vermoeden dat veel Macintosh-gebruikers een afwachtende houding aannemen ten opzichte van Mac OS X. En als je van plan bent het nog een jaartje bij Mac OS 9 te houden, of als je van plan bent oudere programma's in de Classic omgeving te draaien (waarbij Mac OS 9.1 wordt gebruikt) is er geen reden om er niet het beste van te maken gedurende die tijd.

<http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0764534149/tidbitselectro00A/>

Je krijgt een idee van de diepgang van het boek in de eerste paar bladzijden - de inhoudsopgave alleen is al 22 pagina's lang. Poole en Stauffer hebben zo te zien zo veel mogelijk informatie over het Mac OS verzameld, en ze presenteren het op een heldere en gemakkelijk te begrijpen manier.

De Mac OS 9 Bible is niet een boek voor de beginnende Macintosh-gebruiker, zoals de auteurs in de introductie al zeggen. Het zal je niet vertellen hoe je met de muis een menu aanwijst en selecteert. In plaats daarvan is het voor degenen die willen weten hoe alles werkt, of een referentieboek bij de hand willen hebben als er zich een probleem voordoet.

Ongeveer de eerste 100 bladzijden zijn besteed aan de basiszaken zoals het gebruik van het bureaublad en de Finder, en aan wat er nieuw en mooi is in Mac OS 9. (Het behandelt overigens niet de recente Mac OS 9.1 update; ik betwijfel of er een nieuwe editie komt om de nieuwe functies zoals de Finder's nieuwe Window-menu te beschrijven, maar de zichtbare wijzigingen in Mac OS 9.1 zijn grotendeels minimaal.) Dit materiaal is bedoeld voor de onervaren gebruikers, maar de grote hoeveelheid informatie zal waarschijnlijk deze gebruikers afschrikken. Om een lang verhaal kort te maken, geef de Mac OS 9 Bible niet aan iemand om hem bekend te maken met een nieuwe iMac (TidBITS zal in de nabije toekomst een vergelijkende beschrijving van op iMac gerichte boeken brengen).

De Mac OS 9 Bible is niet geschreven om van kaft tot kaft te lezen, maar alles zit er in, in goed doordachte hoofdstukken, en bevat uitstekende uitleg van sommige sleutelfuncties in het Mac OS. Om een paar voorbeelden te noemen: de sectie over lettertypes geeft een overzicht van de verschillende soorten lettertypes en hoe ze werken; de twee alomvattende hoofdstukken over afdrukken vertellen meer dan je ooit hoeft te weten over dit onderwerp, en het hoofdstuk met de titel "Instellingen aanpassen en Voorkeuren" vertelt je hoe je elk in te stellen deel van je systeem in kan stellen.

De Mac OS 9 Bible heeft ook een goed hoofdstuk over Apple's script-technologie op systeemniveau, AppleScript - iets dat veel Mac OS boeken slechts vluchtig noemen. Gevorderde gebruikers hebben al lang waardering voor de automatiseringsfaciliteiten die geboden worden door AppleScript, zoals het ophalen van netwerkschijven, het veranderen van eigenschappen van bestanden, het integreren van programma's, of het toepassen van Mapacties (scripts die op mappen letten en iets doen als er aan de map bestanden worden toegevoegd of verwijderd). Het kan lastig zijn om op gang te komen met AppleScript, maar met een introductie zoals deze kunnen zelfs beginners scripts schrijven die wonderen verrichten.

Voor degenen die geïnteresseerd zijn in netwerken (netwerken thuis of in een thuiskantoor komen steeds vaker voor) zijn er drie hoofdstukken met alle informatie over netwerken en het delen van bestanden. Informatie over de draadloze netwerktechnologie van Apple, Airport, schittert echter door afwezigheid - de informatie blijft beperkt tot minder dan één bladzijde. AirPort verdient veel meer aandacht omdat een netwerk opzetten zonder kabels overal in huis tamelijk opwindend is. (Zie "Going to the AirPort" in TidBITS-567 voor meer informatie over installatie en gebruik van een AirPort-netwerk.)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06300>

Ik was blij verrast met een hoofdstuk gewijd aan shareware. Veel interessante applicaties voor de Mac worden niet via de traditionele kanalen verkocht, en de Mac OS 9 Bible stelt tientallen van de beste shareware-programma's voor op meer dan 20 bladzijden, samen met de URL's waarop je de recentste versie kunt afhalen. Veel gebruikers kennen deze juweeltjes niet, en sommige van de beste verbeteringen van het Mac OS zijn in shareware te vinden.

Een ander lijvig hoofdstuk biedt tips en geheimen voor gevorderden, maar het hoofdstuk over problemen en oplossingen viel me wat tegen. Mac OS mag dan al krachtiger en over het algemeen gemakkelijker te gebruiken zijn dan Windows, maar helemaal vrij van problemen is het ook niet. Het deel over preventieve maatregelen is dan wel van uitstekende kwaliteit, maar ik had liever ook een wat grondigere verklaring van enkele van de meest voorkomende problemen en hun oplossing gezien. Als je op zoek bent naar informatie over het oplossen van problemen met de Macintosh, neem dan de vierde uitgave van het klassieke Sad Macs, Bombs, and Other Disasters van Ted Landau (Peachpit Press, $35).

<http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/020169963X/tidbitselectro00A/>

In vergelijking met Mac OS 9: The Missing Manual van David Pogue, dat ik recent heb besproken, telt de Mac OS 9 Bible ongeveer twee keer zoveel bladzijden, en het biedt de informatie op een andere manier. Terwijl Pogue op een didactische manier Mac OS 9 probeert bij te brengen, gaan Poole en Stauffer grondiger te werk en laten niets onbesproken. Het eerste boek is perfect voor de gewone gebruiker die zijn Mac wil leren kennen, maar de Mac OS 9 Bible vult alle ontbrekende details in die je in een gewone coherente les niet kunt opnemen.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06089>

Al bij al is de Mac OS 9 Bible een uitstekend werk, zelfs al is het niet helemaal perfect. Ik vind van mezelf dat ik een gevorderd gebruiker ben, maar toch heb ik meermaals naar dit boek teruggegrepen en meestal bood het ook een antwoord op mijn vragen (de voortreffelijke index en de woordenlijst helpen je bij het zoeken). $40 is niet echt goedkoop, maar als je denkt aan de tijd die je kunt besparen dankzij de Mac OS 9 Bible, dan is het dat geld meer dan waard. Het boek is goed geschreven, duidelijk en de lay-out is ook uitstekend; dit is één van de beste en meest complete boeken over Mac OS 9.

[Kirk McElhearn is free-lance vertaler en technisch schrijver en woont in een dorp in de Franse Alpen.]

What's Up, eDoc? E-mailen naar je dokter, deel 1

door Ron Risley <[email protected]>
[vertaling: TK, SPF, GH, JG, MSH]

Iedereen heeft het vast al eens meegemaakt: je hebt een medische vraag. Je wilt de adviezen van de reclame voor medicijnen opvolgen en het "aan je dokter vragen," maar je volgende afspraak is pas over drie maanden en het lijkt wat dom (en duur) om een afspraak te regelen voor wat neerkomt op een eenvoudige vraag. Je probeert te bellen, maar je wordt in de wacht gezet of komt niet voorbij de receptioniste, of je komt misschien wel tot de voice-mail van je dokter maar het probleem uitleggen aan een apparaat lukt je niet zo best.

Wat als je een e-mail kon sturen naar je dokter? Je zou zorgvuldig en op je gemak alles op een rijtje kunnen zetten, en dan je bericht onmiddellijk kunnen versturen zonder naar wachtmuziek te hoeven luisteren of een persoonlijk probleem te moeten uitleggen aan een secretaresse of een antwoordapparaat. Met de dokter communiceren via e-mail stemt overeen met de opvatting die velen van ons hebben over het gebruik van informatietechnologie als een manier om een deel van de persoonlijke ervaring terug te krijgen die verloren is gegaan door de massale commercialisering.

De kant van de dokter -- Het gebruik van e-mail is ook voor de medicus verleidelijk. Patiënten zouden verrast kunnen zijn door de omstandigheden waaronder veel artsen hun professie uitoefenen in onze overspannen, bestuurde zorgmaatschappij. Je zou bijvoorbeeld kunnen denken dat je dokter een knus kantoor heeft met een groot bureau, telefoon, computer en personeel dat zich bezighoudt met archiveren en correspondentie en dergelijke. De realiteit kan echter geheel anders zijn. Mijn huisartsenpraktijk - bij een prestigieus academisch centrum - heeft een enkele grote kamer (eufemistisch "de lounge van de dokter" genaamd) die dient als zowel kantoor als praktijk. Ongeveer veertig artsen delen 3 telefoons en vier kleine bureau's (geen laden, kastjes, of andere ruimte voor het opbergen van spullen). We hebben geen personeel - ik handel ieder telefoontje, iedere brief, ieder recept, iedere fax of wat voor formulier dan ook persoonlijk af. De lounge heeft de beschikking over een paar Windows 95 computers, maar ze worden onderhouden door het Rekencentrum van de universiteit en hebben een downtime van 80 procent (ongelooflijk, maar waar!). Erger is dat alle medische gegevens op papier worden bijgehouden in een centraal magazijn. Het ophalen van dossiers houdt in dat je opdracht geeft ze bij de kliniek af te leveren, waarbij ze vaak zoek raken voordat ze je werkkamer bereiken.

Tijd is een andere beperking. Onze salarissen zijn gebaseerd op een werkweek van veertig uur, maar om aan de vereisten van productiviteit en dergelijke te voldoen en tegelijkertijd een verantwoord niveau van patiëntenzorg te halen moet je vaak meer dan 70 uur per week werken. Onze roosters hebben geen tijd beschikbaar voor "niet-vergoedbaar patiëntencontact," wat in het algemeen het beantwoorden van telefoongesprekken betekent.

Medici in de kliniek gaan op verschillende manieren met deze primitieve omstandigheden om. De meeste collegae beperken patiëntencontact tot een afspraak op de kliniek, zodat de bijbehorende dossiers beschikbaar zijn en er gelegenheid is om een bepaalde tijd (meestal iets van tien minuten) in te plannen. Deze benadering verzekert je van de beschikbaarheid van gegevens, maar ik vind dat dit de druk bij de patiënt legt, omdat ze niet eens kunnen vragen "Moet ik deze medicijnen 's ochtends of 's avonds innemen?" zonder een afspraak te maken, weken op hun afspraak te wachten, uren te wachten in de van ziektekiemen vergeven wachtkamer en kosten te maken voor parkeren en dergelijke.

Een aantal artsen probeert dit soort tekortkomingen op te lossen met hand-computers. Ik was één van de eerste gebruikers van de Newton apparaten, en ging over op een Psion met het EPOC besturingssysteem toen Apple met de ontwikkeling van de Newton stopte.

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=04735>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=04760>
<http://www.risley.net/comp.comm/newton/dayinthelife.html>
<http://www.risley.net/psion/>

Met een computer in mijn zak kon ik altijd wat basale patiëntgegevens bij me hebben. Ik kon een administratie aanleggen van mijn voice-mail en telefoongesprekken zodat ik wist wat er was gezegd, en verder was ik zo ook in staat om zo ongeveer overal e-mail te versturen en te ontvangen door gebruik te maken van mijn Psion en GSM (afgezien van, hoe is het mogelijk, mijn praktijk, die een erg slechte GSM ontvangst heeft).

De voordelen van e-mail -- Als al mijn patiënten via e-mail zouden communiceren zou ik een groot deel van mijn patiëntcorrespondentie vanaf huis kunnen afhandelen. Ik zou dan mijn berichten snel kunnen scannen en me kunnen concentreren op de meest belangrijke berichten, iets wat niet mogelijk is met voice-mail waar ik een hele pauze bezig zou zijn met het afluisteren van een paar berichten (vaak langdradige administratieve berichten) zonder dat er tijd zou overblijven voor het beantwoorden van berichten. Ik kan vanaf huis geen berichten beantwoorden omdat het over het algemeen laat is wanneer ik daar ben, en bovendien is het vervelend voor mijn familie wanneer ik daar doorga met medische en psychiatrische gesprekken. Het beantwoorden van berichten op mijn praktijk is ook lastig omdat ik daar geen afgesloten plek heb.

Belangrijker nog is het feit dat e-mail mij meteen een overzicht geeft van wat de patiënt me heeft verteld en wat ik daarmee gedaan heb. Ik zou dan later weer aan deze gesprekken kunnen refereren wanneer we proberen te achterhalen wanneer de klachten voor het eerst optraden en of het slechter of beter wordt. De patiënt profiteert bovendien van geschreven instructies die later nog eens bekeken kunnen worden en kan later nog eens vragen om meer duidelijkheid wanneer mijn instructies niet helder genoeg zijn.

Het klinkt uitstekend, en het zou prima kunnen werken, maar er zijn ook wat eigenschappen van e-mail die misschien niet zo duidelijk zijn voor de gemiddelde patiënt en die wat extra aandacht vragen.

Privacy -- De vertrouwelijkheid van medische gegevens is veel, veel belangrijker dan de gemiddelde mens zich realiseert. Niet lang nadat ik als medicus begonnen was begon ik mij ongemakkelijk te voelen over de onbehouwen manier waarop providers en patienten met medische gegevens omgaan. Als mensen ziek worden willen ze alleen maar beter worden. Ze zijn zich er niet volledig van bewust dat hun behandelinggegevens ooit in de toekomst van invloed kunnen zijn op het behoud van een baan, sluiten van verzekeringen, kredietwaardigheid, en zelfs autorijden.

Nu gezondheidszorginstellingen langzaam en schoorvoetend afstand nemen van de 19e-eeuwse stijl van gegevensverwerking, hebben privacy-advocaten de medische privacy-kwestie opgeworpen om de implementatie van medische ondersteuningssystemen te vertragen die de kwaliteit van de zorg zouden kunnen verbeteren. Het geeft niet dat er weinig tamtam gemaakt werd toen geautomatiseerde administratie-systemen werden ingevoerd - met net zulke gevoelige medische informatie - in de vorige eeuw. Nu de technologie wordt voorgesteld als goed voor de patient, in plaats van voor de administratie, is extreme zorgvuldigheid gewenst.

En het wordt tijd. Zo frustrerend als het is om twee maten te hanteren - elektronische gegevens-systemen moeten aan veel striktere normen voldoen dan een papieren administratie ooit heeft gedaan - de recente aandacht voor privacy is een goede zaak. Medische gegevens zijn grotendeels het domein geworden van verzekeraars, administrateurs en advocaten, in plaats van een middel onderhouden door en voor de patiënt als hulpmiddel voor de dokter bij het samenstellen van de behandeling. Als we echt de privacy van de gegevens willen herstellen, zullen ze noodzakelijkerwijs terug moeten naar die oorspronkelijke, belangrijkere functie.

Dus wat is een persoonlijk gegeven? De meeste mensen zijn tevreden met de privacy van een telefoongesprek. Dat is vrij logisch. Afluisteren komt voor, legaal en illegaal, maar telefoongesprekken - met alle digitale centrales tegenwoordig - zijn kortstondig. Als er al afgeluisterd wordt, moeten daar mensen bij betrokken zijn, om af te luisteren of om de opnames te beluisteren. We hebben een lange traditie, in de Verenigde Staten tenminste, waarin niet op grote schaal willekeurig het telefoonverkeer in de gaten gehouden wordt. Tenzij je een terrorist bent, georganiseerde crimineel, grootschalig drugs-importeur, is er weinig kans dat je telefoon wordt afgeluisterd.

De volgende op de lijst is de fax. Medische gegevens worden routinematig door het land gefaxt, van de dokter naar de verzekeraar, naar overheidsinstellingen, naar ziekenhuizen, en terug. De fax is bij uitstek de meest gebruikte manier van transport geworden voor medische gegevens. Hoewel faxen over gewone telefoonlijnen gaan zijn ze minder veilig dan gewone telefoongesprekken. Ten eerste is het relatief makkelijker om telefoonlijnen op fax- en modemsignalen af te luisteren en de resultaten te registreren. Als je een cijfer verkeerd kiest kan je fax op een willekeurige faxmachine overal in het land terechtkomen; dit gebeurt op mijn persoonlijke faxmachine amusant vaak. Belangrijker, ontvangende faxmachines deponeren de faxen vaak in een draadmandje of op de vloer, waar ze opgeraapt worden (als we geluk hebben) door een kantoorklerk die waarschijnlijk geen enkele aansporing heeft om de informatie vertrouwelijk te houden. Zelfs het onderhoudspersoneel heeft waarschijnlijk jouw medische gegevens een of andere keer gezien.

Tegengestelde redactionele commentaren bespraken in "Psychiatric News" een paar jaar geleden het probleem van e-mailvertrouwelijkheid (psychiaters zijn berucht om hun pietluttigheid betreffende vertrouwelijkheid, zo is het normaal om twee agenda's bij te houden: een eenvoudig verslag van visites en behandelingen voor de administratie en advocaten, en een ander verslag van privé-aantekeningen die uitvoerig beschrijven wat patiënten feitelijk in therapie zeggen). Een standpunt was dat e-mail net zo privé was als een telefoongesprek. Het andere standpunt was dat iemand net zo goed z'n correspondentie in de New York Times zou kunnen publiceren. Alhoewel ik graag het eerste standpunt zou willen geloven, heeft mijn ervaring als data security consultant mij gedwongen om het laatste standpunt in te nemen. E-mail wordt vervoerd door organisaties die de regulerende en historische stimulans missen om vertrouwen te verzekeren. E-mail, vanwege z'n elektronische aard, is erg makkelijk na te gaan en kan oneindig opgenomen en behouden worden voor een hele lage prijs. Anders dan telefoongesprekken of faxen, wordt e-mail door jouw ISP (en waarschijnlijk door anderen) opgenomen terwijl het onderweg is en voordat het opgehaald wordt. De opgenomen data bevindt zich vaak op backup-media waar het oneindig gearchiveerd zou kunnen worden. Met andere woorden, zelfs als niemand enige belangstelling in jouw verleden heeft op dit moment, is het denkbaar dat ze over tien jaar door gearchiveerde bandjes van AOL of EarthLink kunnen graven en privé-informatie kunnen vinden.

Een andere factor in e-mailvertrouwelijkheid is dat het gebruik van e-mail een illusie van vertrouwen schijnt te scheppen. Studies hebben aangetoond dat patiënten veel makkelijker informatie geven wanneer ze corresponderen via e-mail dan wanneer ze een brief schrijven of een boodschap inspreken. Onder de huidige regels echter, kan e-mailcorrespondentie met jouw geneesheer een gedeelte van jouw medisch archief worden. Zelfs als e-mail volstrekt vertrouwelijk zou zijn, zou het resultaat slechts zo veilig zijn als het huidig medisch archief. Niet geruststellend.

Wat kan een patient doen? Met enig voorbehoud lijken de voordelen van e-mail voor de meeste patiënten groter te zijn dan de gevaren. Als jouw dokter bereid is via e-mail te communiceren, zorg er dan voor dat jullie beiden op de hoogte zijn van de beperkingen van e-mail voor wat betreft vertrouwelijkheid. Dokters die e-mail gebruiken zouden schriftelijke protocollen voorhanden moeten hebben ter inzage voor hun patienten.

Stuur ten eerste niet een e-mail aan je dokter waarin je schrijft "Ik heb pijn in de borst, arm en kaak en ik ben kortademig; heb zes nitroglycerinepillen ingenomen en het is niet overgegaan, het voelt net zo aan als mijn vorige hartaanval; moet ik 112 bellen?" Weet hoe lang het kan duren voordat je antwoord krijgt. Is het ernstig genoeg om bezorgd te zijn over de tijdsduur, overweeg dan een snellere communicatiewijze. Denk er ook aan dat e-mail verloren kan gaan of dat verkeerde routes, in beide richtingen, mogelijk zijn.

Ten tweede, betracht enige zorgvuldigheid bij de samenstelling van je bericht. We weten allemaal dat e-mail maar al te vaak kort of verwarrend is, of dat wezenlijke details ontbreken. Veronderstel niet dat je dokter vanzelfsprekend weet waar je het over hebt omdat je het enkele dagen geleden had over die pijn of ziekte. Helderheid in de communicatie is van het grootste belang opdat je dokter je een bruikbaar antwoord kan geven.

Ten derde, de $26 die je verzekering betaalde voor het bezoek aan de huisarts twee jaar geleden, geeft je niet het recht op levenslang gratis medisch internetadvies. Eenvoudige vragen met niet ingewikkelde gevolgen zijn in orde, maar verwacht niet van je dokter dat hij jouw bescheiden opsnort, het 'Center for Disease Control' en je verzekeringsmaatschappij opbelt en een half dozijn tijdschriftartikelen gaat lezen alleen maar om de medische nieuwsgierigheid van jou en jouw vrienden te bevredigen. Als je een vraag stelt en je dokter vraagt je naar hem toe te komen in plaats van je uitputtend te beantwoorden, bedenk dan dat hij er zeker van wil zijn dat hij je klachten goed behandelt.

In de volgende aflevering zullen we gedragslijnen en voorschriften bekijken betreffende het gebruik van dokter-patiënt e-mail en bespreken we enkele praktische strategieën, die dokters en patiënten kunnen toepassen om de privacy in elektronische correspondentie te verbeteren.

[Ron Risley is huisarts, psychiater, voormalig communicatie-ingenieur en onverbeterlijke hacker, die zijn vak beoefent in Sacramento, California.]

Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en Websites mogen artikels overnemen of een HTML link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We garanderen de precisie van de artikels niet. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering