Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS#569/26-Feb-01

Hoe maak je backups van die Gigantische harde schijven in de Macs van vandaag de dag? Lees verder voor een gedetailleerd verslag door Adam van een interessant backupapparaat, de VXA-1 tape drive van Ecrix. Het tweede deel van Joe Clarks verhaal over Mac-toegang voor invaliden richt zich deze week op de producten die voor hen op de markt zijn. In het nieuws geeft Apple de iMac en de G4 Cube een duw, brengen ze iTunes 1.1 uit, en werpen ze iReview stiletjes in de Prullenmand.

Onderwerpen:

Copyright 2001 TidBITS Electronic Publishing. All rights reserved.
Information: <[email protected]> Comments: <[email protected]>

-> Denk je dat TidBITS interessant is voor <-
-> je vrienden, kennissen, collega's? Geef <-
-> hen de tip zich ook GRATIS te abonneren <-
-> of stuur deze aflevering naar hen door! <-

Je kunt je gratis abonneren op de Nederlandse afleveringen van TidBITS door een (blanco) mailtje te sturen naar: [email protected]. Je krijgt deze dan per e-mail toegestuurd.
Om je abonnement op te zeggen, kun je een mailtje sturen naar: [email protected].

Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de USA.

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

MailBITS/26-Feb-01

[vertaling: LmR, MSH, MK]

Nieuwe iMacs schijnen op de Macworld Expo Tokyo -- In zijn openingsspeech tijdens de Macworld Expo in Tokyo ging Steve Jobs door op het feit dat Apple in zijn nieuwe Macs heeft gekozen voor CD-RW. Apples iMac lijn heeft nog steeds de Indigo (blauw) en Graphite maar is nu uitgebreid met de psychedelische Blue Dalmatian en Flower Power (groen) modellen. De iMacs, nu verkrijgbaar in simpel 400 MHz model (voor $900, met CD-ROM drive) en higher-end 500 MHz en 600 MHz model (voor $1200 en $1500 met CD-RW drives), vormen nu de kern van Apples "digital lifestyle" campagne. Het interessante is dat de nieuwe iMacs op dit moment geen DVD-ROM drives hebben, hoewel de simpele versie van de 450 MHz Power Mac G4 Cube ($1300) er nog wel een heeft. Het blijft wel mogelijk om ze te laten inbouwen bij de Power Mac G4 en de G4 Cube. Nieuwe G4 Cube modellen van $1600 en $2144 (met resprectievelijk 128 en 256 MB geheugen in plaats van 64 MB bij het basismodel) hebben wel een CD-RW drive en de luxe versie heeft daarbij nog een Nvidias GeForce2 MX video controller en een harde schijf van 60 GB.

<http://www.apple.com/imac/>
<http://www.apple.com/powermaccube/>
<http://www.nvidia.com/products/geforce2mx.nsf>

Apple heeft een prijsverlaging aangekondigd van $1000 voor hun 22-inch flat-panel Cinema Display die daardoor nog slechts $3000 kost. Jobs heeft verder de GeForce3 graphics processing unit (GPU) van Nvidia onthuld, een luxe chip die als eerste op de Mac verschijnt en die 800 miljard opdrachten per seconden kan uitvoeren om 3D objecten op te bouwen; de chip is vanaf april verkrijgbaar als inbouwoptie voor $350 op de Power Mac G4s. Tussen al dit geweld van nieuwigheid werd bijna vergeten te vertellen dat Apples paradepaard, de 733 MHz Power Mac G4 minitower met de CD- en DVD-schrijvende SuperDrive op dit moment in de winkels ligt. [MHA]

<http://www.apple.com/displays/acd22/>
<http://www.nvidia.com/products.nsf/geforce3_mac.html>
<http://www.apple.com/powermac/>

iTunes 1.1 ondersteunt nu CD-RW drives van derden -- Zijn belofte op de Macworld Expo in San Francisco vorige maand nakomend, levert Apple nu iTunes 1.1 met verbeterde stabiliteit, toegevoegde toetsenbord controls, en ondersteunt het branden van audio CD's bij meer dan twee dozijn CD-RW drives van derden. iTunes stelt gebruikers in staat audio CD's, gebaseerd op afspeellijsten van MP3 bestanden, te branden (of andere door iTunes ondersteunde audioformaten); deze audio CD's komen slechts toe aan de standaard 74 minuten audio, maar ze kunnen worden toegepast in elke willekeurige standaard audiospeler. Al is het mogelijk vele uren muziek in MP3 formaat op te slaan op de beschikbare 650 MB van een data CD en deze af te spelen op computers of speciale CD-MP3 spelers, iTunes kan geen data CD's aanmaken. Daarvoor heb je de Apple Disc Brander nodig (voor recente Macs met Apples interne CD-RW) of software van derden, zoals Roxios Toast of CharisMacs Discribe (voor alle andere CD-R and CD-RW drives). iTunes 1.1 is bij Apple gratis verkrijgbaar. Het is een download van 3.6 MB. Je hebt minimaal Mac OS 9.0.4 nodig (Mac OS 9.1 voor het branden van CD's). [GD]

<http://www.apple.com/itunes/>
<http://asu.info.apple.com/swupdates.nsf/artnum/n11901>
<http://www.roxio.com/en/products/toast/>
<http://www.charismac.com/Products/Discribe/>

Ik ga begraven, niet aanprijzen -- Apple heeft voor iReview zachtjes het licht uitgedaan. Het werd iets meer dan een jaar geleden uitgegeven samen met iCards en iTools als onderdeel van een strategie met de Mac als middelpunt (zie "iSay, Apples iStrategy Is iNdrukwekkend" in TidBITS-512.) iReview werd bedoeld als opstapje voor nieuwe Internetgebruikers. Overzichten van Web sites werden aangeboden, samen met terugkoppeling van gebruikers en commentaar. Helaas lijkt iReview in dezelfde val gelopen te zijn als andere sites met besprekingen: er zijn eenvoudig te veel Websites om te bespreken en de uitgaven voor een superieure redacteurenstaf voor een inspanning die geen onmiddellijke winst opbrengt, is moeilijk te rechtvaardigen - vooral gezien de nu heersende bezuinigingsronden bij high-tech firma's zoals Apple. Lieden die zoeken naar aanbevelingen voor kinderen en scholen zouden kunnen kijken op Apples EdView. Velen vinden dat nuttig, ondanks dat het op bepaalde plaatsen niet bij de tijd is en er geen uitvoerige besprekingen of terugkoppeling door gebruikers zijn . [GD]

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=05763>
<http://edview.apple.com/>

Enquêteresultaten: Hoe had jij je TidBITS gehad willen hebben? We denken erover om TidBITS op meer manieren per email aan te bieden, dus vroegen we vorige week om jullie mening naar jullie voorkeuren om de belangstelling voor de verschillende alternatieven te peilen. We kregen van iets meer dan 2400 lezers een antwoord, waarvan een overweldigende meerderheid (75%) er de voorkeur aan gaf om alles precies zo te houden als het nu is: het gehele nummer per email als platte tekst. Dan blijft er dus 25% over die iets anders wil, als die keuze tenminste wordt geboden: ongeveer 15% wilde graag het hele nummer in HTML-fotmaat ontvangen, en plusminus 10% zou graag korte aankondigingen ontvangen in HTML- of tekstformaat. Hoewel we duidelijk hebben gezegd dat we erover dachten mogelijkheden toe te voegen, dachten sommigen toch dat we wilden stoppen met de platte tekstversie. Dat is dus niet zo: we zullen onze nummers in ieder geval ook op de oude vertrouwde manier blijven verspreiden zolang daar belangstelling voor blijft bestaan. We hebben nog niet besloten in welke vorm we de TidBITS-uitgaven nog meer beschikbaar zullen stellen, maar we hebben nu wel een beter beeld gekregen van jullie wensen. Bedankt voor de medewerking! [GD]

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbpoll=71>
<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tlkthrd=1300+1302>

Ecrix' VXA-1 tapedrive: grote snelle back-ups

door Adam C. Engst <[email protected]>
[vertaling: MK, JG, HvH, SPF, PEP]

Enorme hard disks zijn een zegen in de huidige wereld van MP3's en QuickTime films, maar het wordt er niet eenvoudiger op om op een verantwoorde manier backups te maken. Toen ik ooit mijn eerste 2,6 GB DAT drive kocht, had ik net mijn eerste 1 GB hard disk ingebouwd in mijn belangrijkste Mac, en op het netwerk was geen Mac te vinden waarop meer dan 700 MB was opgeslagen. Door gebruik te maken van Retrospects slimme snapshot-benadering van het backupproces en van incrementele backups kon ik met een paar bandjes maanden toe. Op het moment heb ik alleen al acht DAT-tapes nodig voor de eerste backup, en na een maand moet ik mijn backup set, die uit dertien bandjes bestaat, opnieuw gebruiken. Erger nog, vanwege de noodzaak om de bandjes tijdens het backuppen te wisselen, kost die eerste backup wel vier tot vijf dagen, en al die tijd is mijn data grotendeels onbeschermd.

Dus toen de mensen van Ecrix (spreek uit "ecrie") me een van hun nieuwe VXA-1 tape drives ter recensie aanboden, nam ik die kans direct waar, hoewel ik hen vooraf wel heb gewaarschuwd dat met een serieuze bespreking van een backup-apparaat veel tijd is gemoeid. Hoe zo'n ding zich in het dagelijks gebruik bewijst vormt immers de best denkbare test. Ik heb hem nu zo'n acht maanden in gebruik, en ik denk dat ik het machien inmiddels aardig door heb.

<http://www.ecrix.com/>

Groot en snel -- Ecrix geeft hoog op van zijn tape technologie en hoe dat naar eigen zeggen de speciale bandjes gemaakt door de VXA-1 meer betrouwbaar en langdurig maakt dan een andere aanpak. Hoewel ik geen data verlies problemen had, kan ik geen commentaar geven op de super duurzaamheid, omdat ik geen zin had om mijn test bandjes in kokende koffie of in vriezend water te dompelen. Wat de VXA-1 zo bijzonder maakt in mijn blik is dat z'n bandjes een hoop data houden, en het kan lezen en schrijven met verblindende snelheid.

<http://www.ecrix.com/tour/>
<http://www.ecrix.com/extreme/overview.cfm>

Ecrix beweert dat hun V17 bandjes 66 GB data houden, hoewel dat met hardware compressie is. Zij maken ook aanspraak op een 6 MB per seconde (360 MB per minuut) schrijf snelheid, en dat nummer houdt ook hardware compressie in rekening. Het is in het algemeen nuttiger om back-up apparatuur te bespreken met bewoordingen van native snelheid en capaciteiten, wat 33 GB data en 3 MB per seconde (180 MB per minuut) zou zijn, niet omdat je niet iets beter zou kunnen presteren met compressie, maar omdat je gelukkiger zou zijn als de machine jouw verwachtingen zou overschrijden in plaats van te kort te schieten.

Bij voorbeeld, toen ik de SCSI versie van de VXA-1 met een Adaptec 29160 SCSI kaart in mijn 450 MHz Power Mac G4 samen paarde, vermelde Retrospect schrijf snelheden van rond 250 MB per minuut. Dat is zeker boven de 180 MB per minuut die je zou zien zonder compressie, maar ver beneden de 360 MB per minuut waar Ecrix aanspraak op maakt. Gedurende dit artikel zal ik de native snelheid en capaciteit gebruiken, en als je de VXA-1 met andere tape drives vergelijkt, zorg er voor dat je hetzelfde doet om een nauwkeurige vergelijking te krijgen.

Zuiver gebaseerd op specificaties klinkt de VXA-1 als stevig back-up apparatuur - groot, snel, en betrouwbaar. Dat is fundamenteel mijn conclusie, maar ik wil eerst op de negatieven concentreren omdat, hoewel de VXA-1 erg goed is, het niet volmaakt is, en wat ik geleerd hebt van pas zou kunnen komen aan iedereen die deze zeer aantrekkelijke back-up apparatuur in aanmerking neemt.

Snelheidsbeperkingen -- Wellicht moet je watertanden als je denkt back-ups te kunnen maken met een snelheid van 250 MB per minuut, maar in de meeste situaties zullen zulke snelheden niet voorkomen.

Je moet de VXA-1 met een snelle Mac verbinden. Ik gebruikte hem eerst op een oude Power Mac 7100, maar zelfs back-ups van de lokale hard disk haalden slechts een snelheid van 30 MB per minuut. Ik moest daarbij ook nog een speciale kabel bestellen om de 68-pins high-density connectors van de VXA-1 met de 25-pins SCSI poort op de 7100 te verbinden. Zelfs een minder dure Adaptec 2930 SCSI-kaart in mijn Power Mac G4 levert een snelheid van 200 MB per minuut. Dus ik zou er nog eens over nadenken voordat je een oudere Mac voor back-up taken wilt gebruiken samen met een VXA-1. (Ecrix heeft onlangs een FireWire versie van de drive uitgebracht die naar men zegt dezelfde prestaties levert als de SCSI-versie samen met een snelle SCSI-kaart.)

De VXA-1 zelf is zelden de bottleneck. Als je back-ups maakt van andere machines over een netwerk, lijdt de prestatie aanzienlijk onder de netwerk-snelheid en de snelheid van de Mac waarvan een back-up wordt gemaakt. De snellere Macs op ons netwerk, mijn PowerBook G3 en Tonya's iBook, bereiken respectievelijk snelheden van ongeveer 55 MB per minuut (gebruikmakend van 10 Mbps Ethernet over een kabel) en 40 MB per minuut (over ons 11 Mbps AirPort draadloos netwerk). Onze Performa 6400 haalt slechts 30 MB per minuut over Ethernet, en de bejaarde SE/30 ongeveer 5 MB per minuut. Ofschoon je dus de VXA-1 de langzame netwerk back-up prestaties niet kunt verwijten, blijft het een probleem dat je alleen kunt oplossen door snelheidsverbetering van je netwerk of van de Macs waarvan back-ups worden gemaakt. In werkelijkheid is het vooral een probleem voor eerste back-ups, omdat gedeeltelijke back-ups veel minder data per sessie kopiëren.

Capaciteitsbeperkingen -- Er is ook een voorbehoud te maken wat betreft die capaciteit van 33 GB. Ten eerste verkoopt Ecrix in feite tapes in drie verschillende formaten. De V6 cartridge van $30 heeft een capaciteit van 12 GB. De V10 cartridge van $45 heeft een capaciteit van 20 GB, en de V17 cartridges van $80 die ik heb gebruikt hebben de langste tape-lengte, zij leveren 33 GB. De 20 GB V10 is de meest economische per gigabyte, maar ik betaal graag een beetje meer voor de extra capaciteit van de V17.

<http://www.ecrix.com/products/VXAtape-desc.cfm>

Zoals ik al eerder opmerkte claimen bijna alle tape drives een 2:1 ratio wat betreft hun hardware compressie. Die claim is redelijk accuraat voor standaard documenten, maar veel van de grootste bestanden waar we vandaag de dag mee werken (MP3s, QuickTime films, en JPEG afbeeldingen) zijn reeds intern gecomprimeerd. Geen enkele verliesloze compressie-routine zoals die worden gebruikt in back-up middelen of programma's als Aladdins StuffIt Deluxe behalen een 2:1 compressie ratio met zulke bestanden, en in het slechtste geval zullen die bestanden zelfs groeien.

Maar er is nog een ander probleem dat de capaciteit van je back-up tapes kan aantasten. Voor elke tape drive geldt dat voor het optimale gebruik van de ruimte, de drive niet hoeft te wachten op data van de computer. De meeste tape drives schrijven "pad blocks" tijdens het wachten want voor een drive is het schrijven van pad blocks sneller dan stoppen, terugspoelen, de juiste plaats zoeken, opnieuw op snelheid komen, en weer gaan schrijven. De VXA-1 is anders: deze stopt de tape wel wanneer hij op data wacht, maar moet toch een "splitspunt" schrijven tussen de oude en de nieuwe data, en de accumulatie van vele splitspunten vermindert de capaciteit. Dus als je een trage Mac gebruikt of over een netwerk back-ups maakt, verspil je waarschijnlijk enige ruimte.

Ik ben een combinatie van deze twee gevallen tegengekomen. Omdat de meeste van mijn backups zich afspelen over 10 Mbps Ethernet, zijn ze niet erg snel, en totdat ik de VXA-1 verplaatste van de Power Mac 7100 naar mijn Power Mac G4 kwam de snelheid zelden boven de 25 MB per minuut uit. Wat het nog slechter maakte is dat een groot deel van de 9 GB aan bestanden op onze Performa 6400 file server MP3's zijn. Het moge duidelijk zijn dat ik een significante hoeveelheid ruimte op de tape verknoeide en teleurgesteld was toen ik bemerkte dan mijn tapes niet verder kwamen dan 29 GB. Pas toen de technische ondersteuning van Ecrix uitlegde waarom dat zo was begreep ik dat ik de VXA-1 tot dan toe slecht benut had.

Ik heb twee oplossingen gevonden. Allereerst zal ik niet langer een backup op tapes maken van mijn MP3's maar ze in plaats daarvan op CD-R branden. Dit zal een bepaalde mate van backup bieden en me in staat stellen om mijn MP3's af te spelen in de Philips CD-MP3 speler die een vriend ons voor Kerst gaf. Ten tweede zal ik een Ecrix programma met de naam VXATool gaan gebruiken om wat van de instellingen van de VXA-1 te gaan veranderen. Eén van de zaken die ik wil veranderen is een voorkeur voor capaciteit boven snelheid (waardoor een V17 tape de maximale 33 GB kan gaan bevatten tegen slechts 20 GB wanneer snelheid de belangrijkste factor is), en daar ben ik pas mee begonnen. Het reduceerde de snelheid van de eerste backup van de harde schijf van mijn Power Mac G4van 250 MB per minuut naar 135 MB per minuut, maar de snelheid van daaropvolgende incrementele backups en backups van alle netwerk volumes was onaangetast. Ik heb dit nog niet lang genoeg gebruikt om te bepalen hoeveel data er nu werkelijk op iedere tape past. Helaas is VXATool een primitieve commando-regel programma; het commando om voorkeur te geven aan capaciteit is "1 capacity y".

Andere overwegingen -- In het begin was ik vrij negatief over het verhuizen van de VXA-1 van de 7100 in de serverkamer naar de G4 bij mijn bureau omdat ik er van houdt om de backup server scripts van Retrospect voortdurend actief te houden en niet naar onnodige ventilatoren wil luisteren. Retrospect bleek echter helemaal geen probleem te zijn omdat het zichzelf braaf iedere avond om 11 uur start (met dank aan de Retro.Startup extensie) en een backup maakt van alles op het netwerk, en niet klaagt wanneer ik het 's ochtends beëindig na een korte controle op het verloop van de backups. Nog belangrijker is dat de ventilator van de VXA-1, alhoewel relatief luid, alleen maar aanslaat wanneer dat nodig is. Over het algemeen is die dus uit.

Het fysieke ontwerp van de VXA-1 is vrij groot, alhoewel wel mooi van vorm, en het station kan zowel liggen als rechtop staan. Vier LEDjes aan de voorkant lichten op verschillende manieren en met verschillende kleuren op om je een beetje feedback te geven. Helaas is de sleutel tot de betekenis van die lichtjes slechts te vinden in de PDF-gebaseerde documentatie van Ecrix (alhoewel ze wel een gedrukte Getting Started kaart bijleveren).

Het is me twee keer overkomen dat ik de feedback lichtjes moest interpreteren. De eerste keer vertelden ze me dat ik het station moest schoonmaken met de speciale schoonmaaktape (kost 35 dollar). De tweede keer was belangrijker - mijn eerste exemplaar was een vroeg productiemodel, wilde niet meer functioneren en vertelde me dat via de feedback lichtjes. Ik proberde het probleem op te lossen met de ondersteuning van Ecrix, en toen het updaten van de firmware het probleem niet oploste vervingen ze mijn station. Die vervanging heeft sindsdien goed gewerkt, op één uitzondering na.

Op dat moment maakte ik nog gebruik van de Power Mac 7100, en iets veroorzaakte een crash tijdens het naar tape schrijven. Rebound van Sophisticated Circuits herstartte de Mac, maar de VXA-1 bleef in de war (andere crashes leken tot dan toe niet van invloed) en hij bleef maar beweren dat hij nog steeds naar tape schreef. Ik kon hem niet stoppen of de tape eruit halen. Ecrix vertelde me dat in de VXA-1 in zulke situaties probeert om het overzicht te maken van wat er op de tape staat, en dat hij dat zelfs kan doen wanneer je hem uit- en weer aanzet. Er was echter iets wat het afronden van die opdracht in de weg stond, dus de ondersteuning van Ecrix deelde me de geheime truc van het uithalen van de tape in dergelijke situaties: houd de 'eject'-knop aan de voorkant voor 10 tot 15 seconden ingedrukt en de tape zal er uitgehoest worden door de VXA-1. Het moge duidelijk zijn dat je deze tape zult willen wissen en er een nieuwe new backup op zult willen plaatsen, omdat de gegevens waarschijnlijk niet in een heel goede staat zullen zijn.

Aanschaffen? -- Ondanks deze problemen wil ik na er de laatste 8 maanden gebruik van gemaakt te hebben nog sterker VXA-1 aanraden. De technische ondersteuning van Ecrix heeft mij niet alleen geholpen bij het oplossen van mijn problemen maar ze hebben ook uitgelegd waarom ze zich voordeden. Voor mij is het belangrijk om te weten hoe en waarom mijn systemen werken zoals ze doen omdat ik erop vertrouw dat deze schijf op onverwachte momenten precies doet dat wat ik ervan verwacht.

Per gigabyte is de prijs van VXA-1 zeer gunstig, maar de schijf zelf is niet goedkoop voor de gebruiker thuis of bij een klein bedrijf. Prijzen lopen van ongeveer $1.000 tot $1.500 afhankelijk van de keuze voor een interne of een externe schijf, FireWire of SCSI en met of zonder Retrospect Desktop of Retrospect Server. Maar hoe je het ook wendt of keert, zelfs als je kiest voor een Ecrix optie met de minste franje, 't is niet voor niks - zelfs de meest minimale optie komt inclusief een cleaning band van $30 en een V17 band van $80. Bovendien mag je elke bestelling eerst 30 dagen gratis op de proef stellen.

<http://store.ecrix.com/cgi-bin/Ecrix.storefront/1704575581/Catalog/1020>

Voor thuis en voor kleine bedrijven lijken de 25 GB and 15 GB Echo schijven van OnStream die met USB, FireWire en SCSI versies worden aangeboden een goed alternatief voor VXA-1. Schijf kosten zijn veel lager dan bij VXA-1, vooral bij de langzame 15 GB USB schijven; maar de prestatie is ook minder, het verloop is langzamer en de prijs per 15 GB band is hoger dan bij de 33 GB banden van VXA-1. Ik kan geen uitspraak doen over de algemene betrouwbaarheid of het gebruiksgemak van de OnStream schijven.

<http://www.onstream.com/>

Bovendien kun je, als je verwacht verder te groeien, van Ecrix de VXA AutoPak bestellen, een 15 band lader die je kunt combineren met elk van de twee VXA-1 schijven. Het is duur maar niet voor wat je dan in huis haalt, en je hoeft later als je bedrijf groter is niet over te stappen naar een ander medium.

<http://www.ecrix.com/products/VXA-autopak-desc.cfm>

Een klein probleem met zowel de Ecrix als de OnStream schijven is dat ze geen van beiden alsnog de industrie standaard zijn voor de vele leveranciers van media en apparatuur. Als je bezorgd bent dat ze, de een of de ander, het niet halen en verweesde gebruikers achterlaten die dan nieuwe media en vervangende apparaten nodig hebben om de gewenste back-up veilig te stellen heb je een probleem. Geen van deze twee heeft het niveau van industrie standaard bereikt en ze brengen op dit gebied dus evenveel risico met zich mee; iedereen die zich daar zorgen over maakt moet uitkijken naar een ander alternatief.

Om het op te sommen, ik ben niet alleen gelukkig met de VXA-1 schijf, ik ben erg enthousiast om te zien hoe dit vergelijkt met met mijn oude DAT schijf en die hele stapel banden. Als jouw back-up procedure last heeft van te oude hardware, maak gebruik van de 30 dagen gratis proef die VXA-1 aanbiedt en kijk eens of dat ook voor jou de problemen oplost zoals het voor mij heeft gedaan.

Toegankelijkheid van de Mac: oplossingen

door Joe Clark <[email protected]>
[vertaling: SL, GH]

Vorige week heb ik gesproken over de behoeftes van mensen die problemen hebben met zien, horen, of bewegen, als het aankomt op het gebruiken van een Mac. In een notendop: de toegankelijkheid van de Macintosh neemt af en kan nog slechter worden onder Mac OS X voordat het weer beter wordt. In de tussentijd zijn de meeste mensen met een handicap beter af met op Windows gebaseerde machines dan met Macs. (Zie "Toegankelijkheid van de Mac: Beroering in het Paradijs" in TidBITS-568.)

<http://db.tidbits.com/getbits.acgi?tbart=06311>

Het goede nieuws -- Om te beginnen blijven alle gebruikelijke voordelen van Macs boven Windows - consistente, geïntegreerde gebruikersinterface; eenvoudig netwerken; eenvoud bij het installeren en verwijderen van programma's en systeemuitbreidingen; en visuele elegantie - vermeldenswaardige voordelen voor veel gehandicapte gebruikers. En op sommige punten blinkt de Mac zonder meer uit, zoals ingebouwde spraak uitvoer (en spraakherkenning, zij het beperkt).

Als je een gehandicapte collega, werknemer, vriend of familielid op gang moet helpen met een Mac is dat meestal mogelijk. Je hebt minder mogelijkheden dan onder Windows, maar voor bijna alle handicaps van belang is er op zijn minst iets beschikbaar om drempels weg te nemen of te verlagen.

Of je nu op zoek bent naar Mac of Windows producten, begin informatie te verzamelen bij het oude magazine en website Closing the Gap, dat een groot doorzoekbaar overzicht biedt van hulpbronnen.

<http://www.closingthegap.com/rd/>

Motorische handicaps -- Als je hulp nodig hebt bij het typen of bij het gebruiken van de muis (bijvoorbeeld omdat je last hebt van RSI, of omdat je multiple sclerose hebt) kun je gebruik maken van Apples eigen toegankelijkheidssoftware, die je eventueel op je Mac moet laden via een custom install vanaf een Mac OS CD-ROM. Je kunt de bestanden ook direct van Apple downloaden.

<http://www.apple.com/education/k12/disability/easyaccess.html>

Sticky Keys en Mouse Keys zijn de bruikbaarste gereedschappen in het pakket. Met Sticky Keys kun je modifier toetsen en letter- of nummertoetsen na elkaar in plaats van gelijktijdig indrukken: Commando, dan Shift, dan Q, bijvoorbeeld. Wel kan Sticky Keys je dol maken door zichzelf uit te schakelen als je toch een modifier en een andere toets gelijktijdig weet in te drukken (Commando-Z, bijvoorbeeld, aangezien zij meestal dicht bij elkaar zitten). Dit maakt je extra gehandicapt. Met Mouse Keys kun je de muis bewegen met de toetsen op het nummereiland van het toetsenbord. (Er bestaat een verwant gereedschap, Mouse Keys voor PowerBooks, voor machines zonder nummereiland.) Deze Apple gereedschappen zijn echter altijd minimaal geweest en zijn in de afgelopen vijf jaar niet noemenswaardig verbeterd.

Producten van derde partijen zouden een betere keus kunnen zijn. Tash, Inc.'s SwitchClick van $100 is een grote, platte cylinder die de muis vervangt. Je kunt het gebruiken in combinatie met de MouseMover software van $275 om muisfuncties te beheersen zoals klikken, ingedrukt houden, of eenvoudig de muis bewegen in een gegeven richting.

<http://tashinc.com/catalog/ca_switch_click.html>
<http://tashinc.com/catalog/ca_mouse_mover.html>

Van RJ Cooper komt het $100 kostende SmartClick, software die de muis vervangt middels een techniek die "dwell selection" wordt genoemd. Je beweegt je muiscursor naar een object en maakt een selectie met SmartClicks on-screen menus, en dat wordt dan geïnterpreteerd als de klik, dubbelklik, klik-en-sleep of dergelijke actie van de muis. Om dit te laten werken heb je ofwel een muis nodig, ofwel een trackball, ofwel een muisvervanger zoals Tash's SwitchClick ofwel, beter nog, een HeadMouse van Origin Systems ($1890 met USB-kabel).

<http://rjcooper.com/smartclick/>
<http://www.orin.com/access/headmouse/>

Bij de HeadMouse draag je een kleine zelfklevende zilveren stip op je voorhoofd. De HeadMouse hardware, bovenop je monitor of CPU, stuurt een tweetal infrarode stralen uit en bepaalt door driehoeksmeting de positie van de stip op je voorhoofd. Bewegingen van de HeadMouse vervangen de bewegingen van een reguliere muis. Met de HeadMouse en de SmartClick samen kan zelfs iemand die aan alle ledematen gehandicapt is de muis manipuleren door alleen maar hoofdbewegingen, en alle gebruikelijke muisacties uitvoeren.

Voor het typen kan iemand met een lichte motorische handicap een aangepast hardware toetsenbord gebruiken, zoals de $780 kostende Discover:Kenx (uitspraak als "Connects") van Don Johnston, Inc. Het is een toetsenbord en muis in een. Als je een extra groot toetsenbord nodig hebt biedt Don Johnston voor $500 het Discover:Board.

<http://www.donjohnston.com/catalog/disked.htm>
<http://www.donjohnston.com/catalog/disbrdd.htm>

Je kunt ook een onscreen toetsenbord gebruiken - vergelijkbaar met Apples Key Caps bureau-accessoire - in combinatie met aangepaste hardware, zoals het $100 kostende OnScreen van RJ Cooper.

<http://rjcooper.com/onscreen/>

Slechthorend -- De vereisten voor toegankelijkheid van doven en slechthorenden zijn minimaal, gegeven dat, zelfs in het Napster tijdperk, computers over het algemeen stille apparaten zijn die visueel communiceren. In feite geven computers nu al een vorm van toegankelijkheid, omdat email en instant-messaging geen gehoor nodig hebben.

<http://www.wired.com/news/print/0,1294,33736,00.html>

Er zijn een paar plaatsen waar geluid belangrijk is. Waarschuwingssignalen kunnen bijvoorbeeld omgezet worden in een oplichtende menu regel door het volume van het waarschuwingssignaal op uit te zetten in het regelpaneel Geluid.

Vormen van multimedia zijn een blijvend obstakel, en omdat multimedia toeneemt op het Internet, zullen we in een later artikel de problemen en oplossingen bekijken.

Visueel gehandicapt -- Van de lichamelijke handicaps die door de computer beïnvloed worden is een visuele de belangrijkste. Zoals we hebben gezien met apparaten variërend van Palm en een reeks van handhelds, tot Internet koelkasten en wat eigenlijk niet, in het echte gebruik is een computer meestal een beeldscherm. Als je geen beeldscherm kunt zien, hoe gebruik je dan een computer?

Als je een relatief kleine visuele handicap hebt is beeldvergroting misschien alles wat je nodig hebt. De gratis Apple utility Close View geeft een vergroting zonder toeters en bellen, maar je krijgt waarvoor je betaalt. Kies voor InLarge, $295, van de Alva Acces Group, de enige beeldvergoter van belang voor de Macintosh. Deze beschikt over 16 vergrotingsniveaus, 3 instellingen voor de controle over de beweging van het vergrote deel over het scherm, de mogelijkheid om alleen het vergrote deel weer te geven, en andere opties.

<http://www.aagi.com/aagi/inlarge.asp>

Veel visueel gehandicapte mensen vinden donkere letters op een schitterende witte achtergrond ondraagbaar. Maar een paar programma's - Web browsers, WordPerfect, Eudora - laten je de voor- en achtergrondkleuren kiezen, terwijl het alomtegenwoordige Microsoft Word je beperkt tot zwart-op-wit of wit-op-blauw. De Window Monkey utility laat je achtergrondkleuren en patronen toekennen aan Finder vensters.

<http://www.tigertech.com/monkey.html>

Als je zo blind bent dat je niet echt meer een monitor kunt zien, dan heb je iets nodig dat een schermlezer genoemd wordt - een programma dat tekst op het scherm voorleest, en menu's, icons en andere vergelijkbare items. Jammer genoeg is er maar één schermlezer voor Macintosh, van Alva Access Group, OutSpoken 9 voor $700.

<http://www.aagi.com/aagi/outspoken_products.asp>

Schermlezer technologie op Windows is geavanceerder en competitiever, en de drie grote namen hier - Jaws, Window-Eyes, en IBM Home Page Reader - kunnen allemaal Web sites interpreteren (min of meer accuraat) en interpreteren ook de trucs en mogelijkheden van standaard software.

<http://www.hj.com/JAWS/JAWS.html>
<http://www.gwmicro.com/windoweyes/>
<http://www-3.ibm.com/able/hpr.html>

Het wat verouderde Outspoken voor de Macintosh interpreteert geen HTML. Volgens Lou Grosso van de Alva Access Group leest OutSpoken 9 "gewoon van links naar rechts de tekst op het scherm. Web en HTML toegang zal enorm verbeteren in OutSpoken X, wat eind 2001 wordt verwacht." Verder waarschuwt de Alva Access Group sterk tegen het gebruik van Microsoft software met OutSpoken. Er zijn natuurlijk alternatieven voor Microsoft produkten, maar het gebruik daarvan beperkt de mogelijkheden om samen aan documenten te werken in werkomgevingen. In de echte wereld is het helaas het geval dat iedereen die een schermlezer nodig heeft beter af is met Windows, wat bijna alle blinde mensen gebruiken.

<http://www.aagi.com/aagi/faq_osm9_applic.html#1>

OutSpoken blijft de enige volledige Mac schermlezer, vergelijkbaar met de Windows programma's, Maar RJ Coopers biedt KeyRead voor $95, een soort mini-schermlezer voor blinde kinderen. Bovendien is een oude Apple utility, uit de tijd van de AV Macs, nog steeds online verkrijgbaar, in een samizdat vorm. HearIt laat je tekst selecteren in bijna iedere applikatie en er naar luisteren via Macintosh spraak uitvoer.

<http://rjcooper.com/keyread/>
<http://www.ldresources.com/tools/shareware.html>

Mensen met handicaps hebben op het Mac platform relatief weinig opties wat betreft aanpassende technologie. Er zijn meer barrières voor het Mac gebruik dan er nodig zijn. Desalniettemin, gehandicapte Mac afficionados blijven niet helemaal in de kou staan. Er is hoop dat Apple de strategische (en toenemend, de wettelijke) importantie van actieve ondersteuning van de toegankelijkheid in al zijn vormen erkent, zijn eigen hardware en software verbetert, en ontwikkelaars aanmoedigt om het technologische gat te dichten tussen het MacOS en Windows.

[Joe Clark is een voormalig journalist in Toronto die zich al twintig jaar bezighoudt met -en schrijft over- toegankelijkheid voor minder validen. Kijk eens naar de enorme hoeveelheid informatie die hij hierover biedt op zijn website.]

<http://joeclark.org/access/>

Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en Websites mogen artikels overnemen of een HTML link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We garanderen de precisie van de artikels niet. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering