Vorige aflevering | Overzicht van afleveringen | TidBITS Homepage | Volgende aflevering
Op zoek naar een nieuw spreadsheet? Miss dan vooral de recensie van Matt niet over Spreadsheet 2000, een gebruiksvriendelijk programma met een nieuwe kijk op hoe spreadsheets zouden moeten werken. Verder aandacht voor de recente Worldwide Developers Conference van Apple, Apple's plannen voor de Newton en details over Global Village en de telecommunicatie-technologie.
Onderwerpen:
Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:
APS Technologies -- 800/443-4199 -- <[email protected]>
Makers van M*Power Mac OS compatibles & premium storage devices.
APS prijslijst: <http://www.apstech.com/aps-products.html>
Northwest Nexus -- 800/539-3505 -- <http://www.nwnexus.com/>
Professionele Internet Diensten. <[email protected]>
Power Computing -- 800/375-7693 -- <[email protected]>
PowerTower Pro 225 MHz - het snelste desktop systeem aller tijden.
Build Your Own Box online! <http://www.powercc.com/>
Aladdin Systems -- 408/761-6200 -- <http://www.aladdinsys.com/>
Makers van StuffIt Deluxe 4.0, de Mac-compressiestandaard, en
InstallerMaker 3.1.1, de toonaangevende installer voor Mac-ontwikkelaars.
Small Dog Electronics -- Speciaal aanbod voor TidBITS-Lezers!
Gebruikte IIci 8/80, 13" Apple RGB, toetsenbord, Word 5 upgrade: $339
Meer details: <http://www.smalldoggy.com/#tid>
-- 802/496-7171
StarNine Technologies -- 800/525-2580 -- <[email protected]>
Top Internet tools: WebSTAR, WebCollage, ListSTAR, en meer.
WebCollage verzendklaar! <http://www.starnine.com/webcollage/
>
Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:
Coördinatie:
Technische realisatie:
Eindredactie:
Apple Scheidt Newton AF -- Vorige week kondigde Apple plannen aan om een nieuw bedrijf op te richten, gebaseerd op de Newton-groep. Het nieuwe bedrijf, dat nog geen naam of leider heeft, zal zich concentreren op "the computing and communications needs of mobile users." Op dit moment heeft dit bedrijf twee produkten, de MessagePad 2000 (zie TidBITS-379 ) en de eMate 300 (zie TidBITS-361 ), alhoewel Apple door zal gaan met de ondersteuning, verkoop en marketing van de eMate voor de onderwijsmarkt. Toekomstige produkten zullen zich waarschijnlijk concentreren op vertikale markten als gezondheidszorg, verkoopsautomatisering en -diensten, en het bedrijf zal tevens proberen om nieuwe technologieën te creëren en te licenseren, bedoeld voor de mobiele gebruiker. Het zou ironisch zijn als Apple, op zoek naar een leider voor het nieuwe bedrijf, voormalig Apple-leider John Sculley zou overwegen, die ervaring met de Newton heeft en de Newton heeft gesteund tijdens zijn periode bij Apple. [ACE]
<http://product.info.apple.com/pr/press.releases/1997/q3/970522. pr.rel.newton.html>
TidBITS Nog Steeds op ZDNet/Mac op CompuServe -- Kevin Norris van ZDNet/Mac vertelt ons dat ze doorgaan met het uploaden van TidBITS naar de ZDNet/Mac Arts & Fun Forum's (GO ZMC:ZMACARTS) Electronic Pubs library (#11). Hij merkt ook op dat dit forum (evenals de rest van ZDNet) nu ook onderdeel uit maakt van het Computing Professionals package (GO CPRO) van CompuServe. Als je dus liever TidBITS downloadt van CompuServe in plaats van het per e-mail te ontvangen (door je op onze mailing list te abonneren op <[email protected]>) of door onze Web site te bezoeken, bekijk dan dat forum. [ACE]
door Mark H. Anbinder <[email protected]>
Vandaag (5/28/97) zal Global Village Communication een nieuwe lijn van PC Card-modems en Ethernet/modem-combinatiekaarten op de markt brengen, die 56 Kbps biedt aan laptop-gebruikers. De nieuwe kaarten ondersteunen de K56flex-technologie die ontwikkeld is door Rockwell en Lucent, en zouden de klanten midden-Juni moeten bereiken.
<http://www.globalvillage.com/>
De PC Cards zullen in het begin de PowerBook 190, 5300-, en 1400-serie ondersteunen die Systeem 7.5 of later gebruiken. Global Village heeft plannen om een gratis software update in Juli te verschepen voor de PowerBook 3400- en 2400-serie. Global Village zal ook een parallel paar modem en Ethernet/modem combinatie PC Cards voor Windows 95 laptops uitbrengen - het is de eerste keer dat het bedrijf dezelfde produkten tegelijk aanbiedt voor zowel Macintosh als Windows. Beide kaarten bieden de mogelijkheid tot faxen via de populaire GlobalFax software.
In antwoord op vragen over het gebruik van de K56flex-technologie in plaats van de concurrerende X2 56 Kbps-technologie van U.S. Robotics, zegt Global Village dat ze bredere ondersteuning vinden in de gemeenschap van Internet Service Providers, en dat hetzelfde waar was voor de remote access server markt, die gedomineerd wordt door bedrijven als Cisco en Shiva. De nieuwe modems hebben een flexibele flash ROM en een software upgradable DSP-technologie, die het bedrijf in staat zal stellen om upgrades te bieden naar welke 56 Kbps dan ook die een standaard wordt. (Global Village Platinum 28.8 Kbps modem-eigenaars zijn in staat geweest om gratis te upgraden naar 33.6 Kbps door het gebruik van updaters.)
<http://www.globalvillage.com/support/software.html>
De 56K-kaarten gebruiken dezelfde externe dongel (bekend als een Clyde) als vorige Global Village PC Card produkten om telefoon en 10Base-T Ethernet-connecties te bieden. De Clyde helpt ook om de kaart te beschermen tegen problemen met de electriciteitsvoorziening op sommige digitale telefoonsystemen. De kaarten ondersteunen de cellulaire adapterkabels die werden gekocht voor oudere PC Card produkten van Global Village. Global Village verwacht dat de verkoopprijs zo rond de $269 zal zijn voor de modem alleen; $379 voor de modem/Ethernet combinatiekaarten.
Global Village Communication -- 800/736-4821 -- 408/523-1000
408/523-2407 (fax) -- <[email protected]>
door Geoff Duncan <[email protected]>
Elk jaar weer houdt Apple de Worldwide Developer Conference (WWDC), een dure technische samenkomst voor de serieuze Macintosh ontwikkelaar. In tegenstelling tot beurzen zoals de Macworld Expo is de WWDC geen plek waar men honderden verkopers, tassendragende, met buttons bedekte bezoekers, of podia met standwerkers voorzien van headset-microfoons aantreft. De WWDC is een kans voor ontwikkelaars om te leren welke technologieën Apple voor de toekomst in petto heeft, vragen te stellen, en om hun mening te geven aan Apple. Ontwikkelaars zijn het moeilijkste publiek dat Apple heeft - ze zijn bijna niet te beïnvloeden met beloftes, en eisen keihard bewijs van claims. WWDC is nooit gemakkelijk voor Apple.
Daarbij komt dat Apple geen geweldig jaar achter de rug heeft. Na de financiële problemen van Apple en de aankoop van NeXT werd er flink gespeculeerd, en de verwachtingen waren laag voor de WWDC van dit jaar. Niemand wist wat voor kaarten Apple op tafel zou leggen, en veel ontwikkelaars zagen hun vertrouwen slinken na de recente ontslagronde, geschrapte technologieën en de opkomst van NeXT-directieleden, die de toekomst van de Macintosh in hun handen hadden.
Rhapsody & Yellow Box -- Een ding waar iedereen op de WWDC naar uitkeek was Rhapsody, Apple's nieuwe operating system gedeeltelijk gebaseerd op van NeXT gekochte technologie. Apple maakte de verwachtingen waar, en het verbaasde veel aanwezigen met demo's van de Yellow Box, de omgeving die afstamt van OpenStep, en die de belangrijkste component is van Rhapsody. De Yellow Box werd getoond op zowel PowerPC als Intel computers, inclusief een demo van het schietspel Quake (welke Display PostScript naar de Yellow Box stuurde terwijl er filmpjes in de achtergrond speelden), een demo van QuickDraw 3D en een demo van een commerciële applicatie van Stone Design, die binnen een paar dagen vertaald was van OpenStep naar Rhapsody. Apple wilde een ding duidelijk maken: ze hadden werkende code, en niet slechts beloftes. De Unix commando-prompt werd ook getoond (en uitgefloten door enkele aanwezigen), maar Apple herhaalde dat deze verborgen zal blijven in de Unified versie van Rhapsody, beschikbaar alleen als gebruikers het echt willen. De interface van de Yellow Box werd beschreven als werk in uitvoering, maar het lijkt nu al op de Mac.
Ofschoon de Yellow Box direct afstamt van OpenStep en typische NeXT-zaken bevat zoals Display PostScript en Unicode conversie, heeft Apple plannen een aantal Macintosh technologieen te integreren, zoals de QuickTime Media Layer (QTML), QuickTime VR, QuickDraw 3D, ColorSync, QuickDraw GX typografie, en de V-Twin tekst indexerings-engine (waar Apple e.g. op gebaseerd is). Het is te vroeg om te zeggen wat dit betekent, maar Apple heeft ook gezegd dat alle applicaties die voor de Yellow Box geschreven worden tot op zekere hoogte scriptable zijn, en dat scripts schrijven voor de Yellow Box zo dicht mogelijk in de buurt van AppleScript zal komen. De Yellow Box zal ook de door velen bejubelde WebObjects Frameworks bevatten, alsook Java.
Apple bevestigde dat het plannen heeft een versie van Rhapsody te maken voor computers met Intel chips; daarnaast (en dit was wellicht de grootste aankondiging op de WWDC) kondigde Apple aan een versie van de Yellow Box te maken voor Mac OS.
Om te begrijpen wat dit betekent is het handig om de Yellow Box te beschouwen als een applicatie-omgeving, net als z'n voorganger OpenStep, in plaats van het te zien als een component van Rhapsody's operating system. Een Yellow Box voor Intel en Mac OS zou - in theorie - de meest interessante keuze worden het ontwikkelen van cross-platform applicaties, omdat ontwikkelaars applicaties kunnen bouwen die niet alleen op Rhapsody (en dan zowel de PowerPC als de Intel versie) draaien, maar ook op Mac OS, Windows NT, en Windows 95. Dit alles met gereedschap die afstamt van NeXT gewaardeerde object-georiënteerde ontwikkelomgeving. Volgens Apple kan een applicatie die geschreven is voor de Yellow Box door hem simpel te hercompileren geschikt gemaakt worden voor een ander platform, of zelf als een enkel groot bestand verscheept worden, met code voor meerdere platforms (Leonard Rosenthol van Aladdin noemde deze programma's "moddervet"). Om het concept nog eens extra aantrekkingskracht te geven kondigde Apple aan geen licentiekosten te rekenen voor de versie van Yellow Box die op Windows draait, dus applicaties maken voor Windows kost ontwikkelaars geen cent extra.
Een versie van de Yellow Box voor het Mac OS is een interessante wortel die ontwikkelaars voorgehouden kan worden. In theorie staat die gebruikers toe om het Mac OS van vandaag (of toekomstige versies zoals Mac OS 8 of Allegro) te gebruiken en daar Yellow Box-applicaties op te gebruiken zonder over te moeten schakelen naar Rhapsody. Hoewel er geen tijdsschema werd gegeven en er belangrijke vragen zijn over welk gedeelte van de Yellow Box op Mac OS ondersteund kan worden (threading werd genoemd als obstakel, en symmetrische multi-processoren valt zeker af) is de mogelijkheid om sommige Yellow Box applicaties op het Mac OS te draaien een belangrijk hulpmiddel om migratie-angsten te voorkomen en om Yellow Box-applicaties een grotere markt te geven.
Rhapsody & Blue Box -- Apple demonstreerde ook Rhapsody's Blue Box, die op een beta-versie van van MAC OS 8 liep; en gastheer-gesteunde werkplaatsen, waar ontwerpers Mac OS programma's konden laten werken onder Rhapsody's Blue Box. Volgens Apple mislukten slechts vijf van de 500 geteste programma's.
De Blue Box is in essentie een Yellow Box-applicatie, ontworpen om onder Rhapsody for PowerPC te werken. (Rhapsody voor Intel zal niet de Blue Box bevatten.) De Blue Box gebruikt een Mac ROM-afbeelding om het Mac OS onveranderd te laten werken, dus gebruikers kunnen onveranderde Mac OS applicaties en systeemverbeteringen laten lopen met veel meer overeenstemming dan Copland verschaft zou hebben. De Blue Box zou de voordelen van Rhapsody moeten erven, inbegrepen verbeterd virtueel geheugen en I/O-verbeteringen. Alhoewel Mac-applicaties geen apart beschermd geheugen krijgen, zal bij instorten van Blue Box Rhapsody intact blijven. Echter, als applicatie zal Blue Box in zijn eigen venster lopen en Mac-toepassingen zullen niet in dezelfde schermruimte zitten als Yellow Box applicaties. Blue Box programmas kunnen communiceren met de Yellow Box via Apple events en de traditionele manieren zoals het klembord, maar er zal een sterk verband zijn tussen Mac OS en de Yellow Box. De Blue Box zal in staat zijn in vol-scherm-mode te werken (en Apple-vertegenwoordigers wezen erop,dat dit alle schermen betreft), maar ik heb de indruk dat Blue Box gebruiken gelijk staat aan staren door een vergrootglas naar je oude Macintosh.
Java -- Gedurende de WWDC topvoordracht riep de nieuwe Senior VP van Software Engineering Avie Tevanian Java als Apples grootste kans uit. Het is onduidelijk of veel Apple-ontwikkelaars die mening delen, maar Apple bewees even goed grote verklaringen over Java te kunnen maken als welke software leverancier dan ook, ondersteuning aankondigend voor de Java Foundation Classes, die in ontwikkeling zijn bij Sun, Netscape en IBM, gelijktijdig aankondigend dat Java volledig toegang zal hebben tot Yellow Box API's, het daarbij mogelijk makend om Yellow Box-toepassingen te maken zonder te moeten uitwijken naar Objective C of andere programmeertalen. Alhoewel Apple haar "100 procent pure Java,"toewijding benadrukte, werd eveneens benadrukt dat toegang tot de Yellow Box-ontwerpers in staat zou stellen de beste Java-toepassingen te gebruiken; dit lijkt op wat Microsoft ontwerpers vertelt over haar concurrerende Application Foundation Classes voor Java.
Het Rhapsody Schema -- Het Rhapsodie schema kondigt thans een ontwikkelaarsuitgave aan tegen midden 1997 (zonder Blue Box en waarschijnlijk slechts ondersteuning voor Power Mac 8500-8600-machines), een Premiere-uitgave voor vroege toepassers tegen begin 1998 met enige Blue Box-mogelijkheid voor de Power PC en een samengevoegde uitgave voor de algemene gebruiker in midden 1998 met volledige Blue Box-toepasbaarheid voor de Power Pc. Apple is van plan klant- en server-versies van Rhapsody's versies te leveren en heeft gesteld dat de samengevoegde editie zal werken met de hedendaagse PowerPC-gebaseerde Macs en Mac-klonen.
De Spin -- Ongetwijfeld is Rhapsody's vermogen vebazingwekkend. Ontwikkelaars en conferentiebezoekers met wie ik sprak, waren in het algemeen verbaasd over Apple's vooruitgang tot nu, al verschilden de meningen of Apple zou kunnen leveren volgens zijn ambitieuze schema. Voor sommige ontwikkelaars is Rhapsody gewoonweg te laat: een jaar geleden waren cross-platform ontwikkelings-gereedschappen nodig, niet vandaag een belofte, dat ze over een jaar leverbaar zullen zijn. Anderzijds leken enkele ontwikkelaars geweldig gevitaliseerd door Apple's plannen, inclusief de makers van eenvoudige gereedschappen en werktuigen. Voor hen is Rhapsody een enorme technische uitdaging.
De kloof tussen NeXT- en Apple-kulturen is echter nog steeds duidelijk. Steve Jobs kreeg het voor elkaar Mac ontwikkelaars te beledigen of te affronteren tijdens zijn WWDC naast-de-haard-praatje, en sommige kommentaren van voormalige NeXT-medewerkers gedurende de WWDC-bijeenkomsten versterkten de verschillen. Al is het een over-generalisatie, NeXT gebruikers neigen te verkeren met de top, vaak bestuursomgevingen, die uitgebreide bandbreedte en CPU-bronnen hebben, terwijl Mac-klanten bezitterig over hun machines zijn en er naar neigen een solitaire CD te bezigen in het LocalTalk netwerk van een voorgezet-onderwijs-school. Of er een gezond gemiddelde kan worden bereikt tussen Apples software-ontwikkeling en Rhapsody moet worden afgewacht.
Voor meer datails en aankondigingen van WWDC, kijk naar Apple's Developer World site; WWDC Webcasts zijn beschikbaar tot 31-Mei-97.John Norstad heeft ook uitstekende opmerkingen over Rhapsody gepost, gebaseerd op wat hij vernam bij WWDC.
<http://devworld.apple.com/>
<http://charlotte.acns.nwu.edu/jln/wwdc97.html>
door Matt Neuburg <[email protected]>
In een tijd waarin het lijkt alsof Apple en de Macintosh in stukjes om mijn hoofd vliegen, is de uitgave van Spreadsheet 2000 een enorme opluchting. Het maakt het mogelijk om informatie (in dit geval cijfers en berekeningen) op een krachtige, flexibele en interessante manier op te slaan en weer op te vragen. En, zoals de oudere abonnees van TidBITS weten, is dat precies wat ik van mijn Mac verwacht. De luchtige interface laat zien dat er nog steeds ruimte is voor originaliteit bij de Mac. Het is gemakkelijk te leren: je gebruikt de leerprogrammaatjes, je laat de metafoor even bezinken en vanaf dan is werken met het programma geheel intuïtief. Het grootste gedeelte is geschreven door Steve Wilson van Emergent Behavior waarmee het bestaansrecht van de kleine software-ontwikkelaars maar weer eens bewezen is. En het feit dat Spreadsheet 2000 geschreven is in Prograph CPX, mijn favoriete Mac ontwikkelingsomgeving (zie TidBITS-312), is een fijne bonus.
<http://www.casadyg.com/C&am p;G/Welcome.html>
Spreadsheet 2000, officieel afgekort met S2K, is eigenlijk versie 2.0 van Let's Keep It Simple Spreadsheet, officieel afgekort met Let's KISS, of LKISS, of gewoon alleen maar KISS.
Mee met de Datastroom -- Een spreadsheet is een plaats waar cijfers wonen, soms als gevolg van berekeningen met andere nummers. Bijvoorbeeld bij het opnemen van een budget kan het veranderen of toevoegen van een cijfer in de kolom van de voedsel-uitgaven van die maand direct van invloed zijn op de cijfers van het subtotaal van de voeding van die maand, het uiteindelijke totaal van de voeding van die maand en het totaal in het jaaroverzicht.
In de meeste spreadsheet-programma's gebeurt dit met behulp van verborgen formules. Je krijgt een leeg raster van cellen voor je waarin je een (aantal) cijfer(s) kan zetten, of een berekeningsformule gebaseerd op cijfers in andere cellen. Een cel met daarin een formule, laat alleen het berekende eindcijfer zien. Dit cijfer kan dan weer gebruikt worden in andere formules enzovoorts. Dit betekent dat je al die formules moet leren, hetgeen niet altijd makkelijk is. Belangrijker is dat een spreadsheet hierdoor moeilijker te ontdekken is en gevoeliger is voor fouten: omdat je de formules normaal gesproken niet ziet (en zelfs als je ze wel ziet, blijft het moeilijk om alle variabelen van één cel te achterhalen), en je loopt de kans per ongeluk een verandering in te voeren die tot gevolg heeft dat de formule een verkeerde berekening maakt, of de hele formule wordt overschreven.
Spreadsheet 2000 is totaal anders. In dit programma krijg je een compleet leeg venster. Hier kan je, middels drag & drop, objecten van paletten in het lege venster plaatsen en ze net zo rangschikken als je wilt (net als bij een tekenprogramma). Deze objecten zijn in principe rasters van rechthoekige cellen of operators (zoals "+", "*", "avg", etc., etc.), die worden weergegeven als kleine rechthoekige paneeltjes met een naam. Door te klikken teken je dan verbindende lijnen van de rasters naar de operators en andersom ("output" raster). In de cellen van een raster kan je cijfers zetten, behalve als het een output-raster is (output-rasters krijgen automatisch een andere kleur). Op deze manier zijn de resultaten van de berekeningen gemarkeerd en beschermd. Bovendien is de opbouw van iedere berekening zichtbaar als fysieke datastroom: van een input-raster, door een operator, naar een output-raster.
Deze schakeling, raster-operator-raster, kan net zo lang gemaakt worden als je zelf wil; één raster kan dienen als input-object voor verscheidene operators en een operator kan diverse input-rasters gebruiken. Om te voorkomen dat de schakelingen zich opkrullen tot een hoop ongeordende spaghetti, kan je een deel van de schakeling selecteren en "pletten" door het door een enkele, speciale custom-operator te vervangen. Als je zo'n custom-operator dubbelklikt, krijg je een bewerkingsvenster dat de rasters en operators weergeeft, die je geplet hebt. In dit bewerkingsvenster kan je elementen herrangschikken, data veranderen, berekeningen aanpassen en zelfs delen van de onderliggende schakeling pletten. Door een beetje speels om te gaan met namen en rangschikking, kan je een visuele berekeningenreeks maken die toch nog overzichtelijk blijft en makkelijk te begrijpen is. Tegelijkertijd blijven de details beschikbaar door het openenen van de bewerkingsvensters van de custom-operators op elk gewenst niveau.
Spreadsheet 2000 levert nog een tweede manier om rommel te vermijden: het rapport, hoewel ik het liever een view zou willen noemen, omdat het eigenlijk een andere kijk op (stukjes van) dezelfde data biedt. Het hoofdvenster (dat de Master wordt genoemd) wordt dan vervangen door één dat slechts een op maat gesneden gedeelte van de elementen bevat. In de meeste gevallen heeft zo'n venster twee of drie hoofdroosters, en helemaal geen operators of verbindingen. Een document kan een aantal rapporten bevatten, die een naam hebben en in het Report menu worden getoond. Op elk moment kan je kiezen of je het hoofdvenster wil zien of een van de rapporten (nog een reden waarom ik hier eigenlijk liever over view spreek). Je kan zelf uitmaken hoe je de rapporten gebruikt. Je kan een rapport gebruiken om gegevens in te voeren, dus met een aantal rapporten creëer je een aantal verschillende invoerformulieren. Maar rapporten zijn net zo goed een geschikte plaats voor berekende totalen.
Ik heb al verteld dat de spreadsheet-elementen met behulp van drag & drop vanuit paletten worden gekozen. Het is mogelijk om eigen paletten samen te stellen met vaak gebruikte elementen (bibliotheken of libraries, dus eigenlijk). Die elementen kunnen dan uiteenlopen van ingewikkelde berekeningen tot eenvoudige roosters van twaalf rijen voorzien van de namen van de maanden.
Spreadsheets kunnen ook speciale elementen herbergen, zoals grafieken die automatisch op eenvoudige maar doeltreffende wijze de getallen uit de ermee verbonden roosters verbeelden. Ook zijn er notities -eenvoudige tekstkaders voor commentaar en instructies- en plaatjes. Al deze elementen kunnen uiteraard op iedere gewenste plaats worden neergezet.
Roosterzuiver -- Alle invoer van gegevens vindt plaats via het rooster van cellen, zoals al gezegd. Je kan direct in een cel gegevens typen en je kan natuurlijk ook knippen en plakken, zowel van en naar cellen en van en naar andere programma's (SPREADSHEET 2000 behandelt de inhoud van het clipboard redelijk intelligent). Bovendien kan je data uit cellen exporteren als tekstbestanden met tabs als scheidingstekens tussen de oorspronkelijke celinhouden(tab-delimited).
Een rooster kan elke gewenste rechthoekige vorm gegeven worden: het kan een enkele cel zijn, een enkele kolom, een enkele rij of een rechthoek met zowel lengte als breedte. De boven- en zijkant van een rooster kan worden voorzien van labels, zodat je kan opgeven wat elke kolom of rij voorstelt. In het geval van uitvoerroosters kan je kiezen of je zelf labelt of dat je de inhoud van de labels door de operatoren laat "doorschuiven" vanuit het invoerrooster.
De manier waarop numerieke gegevens worden gepresenteerd kan worden geregeld door er een formaat-ikoontje naar toe te slepen en er op te laten vallen. Een aantal is beschikbaar in een toolbar aan de bovenkant van het scherm, en er zijn er ook die uit een palet moeten worden gescheurd. Hierin zijn de opties ondergebracht die je bijvoorbeeld in staat stellen op te geven hoeveel decimalen moeten worden getoond. Het opmaken van tekst gaat ongeveer net zo, maar er is ook een tekstmenu waaruit je kan kiezen. Spreadsheet 2000 zorgt ervoor dat de opmaak consistenter wordt: je kan een bepaald opmaakcriterium (zoals het aantal getoonde decimalen) toekennen aan het hele rooster of aan een aantal geselecteerde kolommen, maar niet aan afzonderlijke cellen. Op dezelfde manier kan je het hele rooster of alle kolom- of rijlabels in een ander lettertype zetten, maar niet een label of cel.
Een van de slimste kenmerken van Spreadsheet 2000 is de intelligente wijze van reageren van de operators op de omgeving. Bij de "+"-operator, bijvoorbeeld, zijn de acties afhankelijk van de vorm van het uitvoerrooster. Stel je hebt een matrix van 4 bij 5 cellen die gevuld is met getallen, en dit rooster is verbonden met een "+"-operator. Als de "+"-operator vervolgens ook wordt verbonden met een 1-cels-rooster, zal in die cel de som van alle getallen in het invoerrooster getoond worden. Als in plaats van het 1-cels-rooster de uitvoer naar een rooster met slechts 1 rij wordt gestuurd, dan zal dat rooster automatisch de afmetingen 5 bij 1 krijgen, en erin zullen de uitkomsten staan van de optellingen van elk van de 5 kolommen. Als echter de uitvoer plaats vindt in een rooster met slechts 1 kolom, dan zullen de optellingen van de getallen in iedere rij worden getoond in het uitvoerrooster, dat ook weer automatisch op grootte wordt gebracht (in dit geval een kolom van 4 bij 1).
Er zijn ook operators die verschillende invoerroosters accepteren en hun acties aanpassen aan de vorm van die invoerroosters. De "A+B"-operator bijvoorbeeld, die twee ingevoerde gegevensgroepen optelt, zal de vorm van het uitvoerrooster laten afhangen van die van de invoerroosters. Twee 1-kolomsroosters worden uitgevoerd naar een 1-kolomsrooster, waarvan de cellen de som van de getallen in de overeenkomstige cellen bevatten. Een rechthoekig rooster plus een 1-kolomsrooster wordt een rechthoekig rooster, waarin de optellingen van overeenkomstige cellen staan, steeds met 1 kolom tegelijk. Een 1-kolomsrooster plus een 1-rij rooster wordt een rechthoekig rooster, waarin de cellen optellingen bevatten van de mogelijke combinaties. Enzovoorts, enzovoorts.
Het merkwaardige is dat dit, hoewel het allemaal nogal ingewikkeld klinkt, zich in de praktijk als vanzelf wijst en heel intuïtief werkt. Spreadsheet 2000 geeft je het gevoel precies de goede handelingen te verrichten. Het programma lijkt je bedoelingen aan te voelen -vaak beter dan je dat zelf doet...
Spreadsheet Icing -- Onder de ingebouwde operatoren zijn standaard numerieke functies (rekenkundig, meetkundig, exponentieel, afronden) en er zijn "form operators" voor het vereenvoudigd samenstellen van elementaire algebraïsche uitdrukkingen; ook elementaire statistische functies (zoals gemiddelden en standaarddeviaties) zijn aanwezig. Met stramien-operatoren kan je cellen, kolommen en rijen tellen; stramienen samenstellen of ontleden; stramienen dupliceren, draaien en sorteren; en delen van stramienen uitfilteren volgens verschillende criteria. Met logische operatoren kan je Booleaanse tests uitvoeren en zelfs "if-then-else" constructies maken. Met lus-operatoren genereer je automatisch beginwaardes, en kun je cumulatief berekende uitvoer-stramienen maken (zoals een uitgavenstaffel).
Deze operatoren blijken voor de meeste situaties voldoende te zijn. Als je een nieuwe functie wil maken is het zaak vertrouwd te zijn met het dataflow-model, dat anders werkt dan een algebraïsche taal. Om je te helpen wordt een ruime keuze aan nieuwe operatoren alvast bij het pakket geleverd. Deze kunnen gebruikt worden om zaken te vereenvoudigen, maar doordat ze zijn opgebouwd uit de basis-operatoren zijn zij ook waardevolle voorbeelden ter studie. Ze lopen uiteen van eenvoudige omrekeningen tussen verschillende eenheden en natuurkundige constantes tot rekenkundige representaties van complexe getallen, wortels van machtreeksen, test of een getal priemgetal is, de Fibonacci reeks, het genereren van pseudo-random getallen, lineaire regressie, en diverse financiële operatoren - genoeg om aan te tonen dat S2K's dataflow-taal behoorlijk veel mogelijkheden heeft (speciaal gelet op het ontbreken van recursie).
Ook zijn er veel model-oplossingen meegeleverd in de vorm van sjabloon- en andere documenten. Opnieuw getuigt de breedte van Spreadsheet 2000 vermogens: break-even en afprijzingen, budget en auto leasing, driehoekberekeningen, optellen van Fourier-reeksen, numerieke integratie met de regel van Simpson, cijferlijsten, zelfs honkbalstatistieken. Meer door gebruikers gemaakte sjablonen staan op Casady & Greene's Web site.
<http://www.casadyg.com/C&G/Products/spreadsheet_2000/Solutions/solutions.html>
De handleiding maakt van dit alles helaas hoegenaamd geen melding (behalve van de ingebouwde operatoren). Voor het overige zit het echter goed in elkaar: het bestaat voornamelijk uit onderhoudende tutorials en algemene adviezen, gevolgd door wat luchtig geschreven naslagmateriaal, en meer heb je niet nodig, want het programma is eenvoudig te gebruiken als je eenmaal door de tutorials heen bent. Er zijn bovendien goede helpballonnen, en enkele Apple Guides.
Altijd maar slepen -- De enige overwegende klacht die ik over Spreadsheet 2000 heb is het dat het programma sterk muis-georiënteerd is. Ik ben evenzeer op slepen gesteld als ieder ander (en de optionele geluidseffecten van S2K vergroten het plezier), maar het programma vraagt om meer motorische behendigheid dan ik bezit en meer links en rechts grijpen dan mijn geduld toelaat.
Ik heb deze en verscheidene andere suggesties geopperd aan de schrijver van S2K, Steve Wilson - zulk soort dingen als dat dichtgeklapte wijzigvensters van operatoren hun grootte en positie nog weten als ze een volgende keer geopend worden, en een optioneel dialoog om de afmetingen van een stramien gemakkelijker in te geven. Zijn open houding doet vermoeden dat, met opbouwende suggesties van gebruikers, S2K in de toekomst nog beter zal gaan worden.
Na deze zwakke reeks minpunten herhaal ik nog eens: Spreadsheet 2000 is een goed programma. Het lijkt robuust te zijn (ik heb het niet kunnen laten haperen of crashen); de werking is intuïtief en makkelijk. Het bezit die directe, simpele kwaliteiten die de Mac definiëren en die we maar zelden te zien krijgen, en kan daardoor een klassieker worden. Het verricht krachtig, elementair werk, is niettemin eenvoudig te leren, en geeft voldoening en plezier in het gebruik. In mijn ogen is het de spreadsheet voor iedere dag, die iedere Mac-bezitter moet hebben.
Heet van het Rooster -- Een schitterende QuickTime-movie waarin S2K in actie is te zien kan men vinden op de Casady & Greene's Web site (200K), naast demo versions van S2K voor zowel 68K als PowerPC-based Macs (iets meer dan 2 MB):
<ht tp://www.casadyg.com/C&G/Products/spreadsheet_2000/S2Kmov.html>
Voor zover wij het zijn nagegaan ligt de straatprijs voor Spreadsheet 2000 tussen $60 en $75, en geldt er momenteel een korting van $30 indien je een andere spreadsheet bezit. De LKISS upgrade is $20 (gratis indien gekocht in 1997).
<http://www.casadyg.com/C&G/Products/spreadsheet_2000/description.html >
DealBITS -- Via de onderstaande URL biedt Cyberian Outpost het programma Spreadsheet 2000 aan TidBITS lezers aan voor $54.95, dat is $5 beneden de standaardprijs.
<http://www.tidb its.com/products/spreadsheet-2000.html>
Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en Websites mogen artikels overnemen of een HTML link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We garanderen de precisie van de artikels niet. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen..
Vorige aflevering | Overzicht van afleveringen | TidBITS Homepage | Volgende aflevering