Vorige aflevering | Search TidBITS | Volgende aflevering
TidBITS English | TidBITS Nederlands

TidBITS Logo

TidBITS#1211, 24 februari 2014

Als je een iOS-apparaat of Apple TV hebt, zorg dan voor een update van de systeemsoftware om zeker te zijn dat je beschermd bent tegen een bijzonder smerige SSL-bug. Mac OS X is nog kwetsbaar, maar Apple heeft voor binnenkort een oplossing beloofd. De breedbandsector is veel in het nieuws geweest en Geoff Duncan voegt zich bij ons om de problemen uit te leggen achter de voorgestelde fusie van Comcast met Time Warner en de derde poging van FCC om de netneutraliteit te bewaren zonder ISP's als common carriers te betitelen. Vers uit het podcastcircuit na het uitkomen van "Take Control of Apple TV" speculeert Josh Centers over de toekomst van de Apple TV en bekijkt hij ook de verslavende puzzel Threes in de FunBITS-column van deze week. Ten slotte komt Julio Ojeda-Zapata, verslaggever voor de St. Paul Pioneer Press en auteur van "The Mobile Writer", terug met het tweede deel uit een serie artikelen over niet-traditionele hardwarekeuzes vanuit het perspectief van een Applegebruiker. Deze keer gaat het over de Google Chromebook. Bij de belangrijke software-updates van deze week zitten SuperDuper 2.7.2, PDFpen en PDFpen Pro 6.1.5, en Vox 2.0.1.
 
Artikelen
 

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de VS.

Er is ook een iPhone-versie van TidBITS-NL op <http://nl.tidbits.com/TidBITS-nl-1211i.html>
En als je de volgende koppeling opneemt als bladwijzer in Safari op je iPhone, iPad of iPod touch, heb je altijd de nieuwste aflevering:
<http://nl.tidbits.com/TidBITS-nl-i.html>


Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:
Help TidBITS te ondersteunen door onze sponsors te sponsoren!

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op:
<de contactpagina>


Apple brengt updates voor iOS en Apple TV, repareert kritiek SSL-beveiligingslek

  door Josh Centers: [email protected], @jcenters

[vertaling: JO]

Apple heeft iOS 7.0.6, iOS 6.1.6 (alleen voor de iPhone 3GS en vierdegeneratie-iPod touch) en Apple TV 6.0.2 uitgebracht. Je zou deze updates onmiddellijk moeten installeren, want ze lossen een kritieke kwetsbaarheid in de beveiliging via SSL en TLS op: een gat waardoor je online accounts en ook financiële gegevens aangetast zouden kunnen worden. Op iOS kan je de update downloaden via Instellingen > Algemeen > Software-update, of je kunt updaten via iTunes. (Helaas kun je het beveiligingsprobleem niet verhelpen als je tot nu toe iOS 7 afgehouden hebt, maar wel een toestel hebt dat iOS 7 ondersteunt. Met een jailbreak van je toestel kan je het probleem wel oplossen zonder naar 7.0.6 te gaan.) Op de Apple TV voer je de update als volgt uit: download de update door naar Instellingen > Algemeen > Software-updates te gaan en daar 'Werk software bij' te kiezen.


Deze kwetsbaarheid is ook in Mac OS X aanwezig, maar hiervoor is op het moment van schrijven nog geen oplossing beschikbaar. Apple zou "heel snel" met de oplossing komen, wat waarschijnlijk inhoudt dat deze in OS X 10.9.2 meegenomen wordt. Ondertussen raden we je aan Safari even links te laten liggen en te werken met de browsers Google Chrome of Firefox, die geen last van dit beveiligingsprobleem hebben. Je kunt testen of het probleem voor jouw browser geldt door deze test-site te bezoeken. Andere Mac-programma's zijn kwetsbaar totdat een overall-oplossing uitgebracht is. Het lijkt ook verstandig om onbeveiligde publieke wifi-netwerken te vermijden. Overigens is de kans relatief klein dat er daadwerkelijk op grote schaal misbruik van het gat in de beveiliging gemaakt zal worden voordat Apple de zaak repareert.

Het SSL/TLS-probleem heeft ermee te maken dat Apples programma's niet automatisch handtekeningen controleren in key exchange-boodschappen van de TLS-server. Dit heeft tot gevolg dat een aanvaller de zogenaamde "man in the middle"-tactiek zou kunnen gebruiken om een SSL-server te misleiden.

Beveiligingsdeskundigen concluderen dat deze kwetsbaarheid voortkomt uit een verkeerde locatie van een "goto fail"-regel in de broncode van het besturingssysteem. Ontwikkelaar Jeffrey Grossman bevestigt dat deze kwetsbaarheid al sinds iOS 6.0 bestaat (en nog niet in iOS 5.1.1) wat betekent dat het probleem al 18 maanden oud is.

John Gruber van Daring Fireball legt een verband tussen de lanceringsdatum van iOS 6.0, 24 september 2012, en een gelekte Powerpoint-presentatie over het programma PRISM van de NSA. In de presentatie wordt gesteld dat Apple in oktober 2012 aan het spionageprogramma is toegevoegd. Gruber zegt weliswaar dat deze overeenkomst hoogstwaarschijnlijk toevallig is, maar ondertussen is bekend dat de NSA niet vies was van het ondergraven van online-beveiligingssystemen.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


FCC hoopt dat de derde keer scheepsrecht is voor netneutraliteitsregels

  door Geoff Duncan: [email protected]

[vertaling: JWB, HV]

Er is een nieuw hoofdstuk begonnen in het grote debat over "netneutraliteit". De Amerikaanse Federal Communications Commission heeft zijn intentie aangekondigd om nieuwe regels op te stellen om ervoor te zorgen dat ISP's in de Verenigde Staten een open internet handhaven, waarin een internetgebruiker naar keuze toegang heeft tot alle wettelijk toegestane inhoud of diensten, ongeacht of die wordt aangeboden door zijn ISP, zijn voorkeurspartners of zijn concurrenten. Maar vooralsnog heeft de instantie niet de intentie om internetproviders opnieuw te classificeren als "common carriers" zoals telefoonmaatschappijen of nutsbedrijven, waar het de beschikking heeft over veel regelgevende macht. In plaats daarvan zal de FCC opnieuw beperkte regels maken gebaseerd op reeds bestaande telecommunicatiewetten, en hopen dat die dit keer standhouden.

De aankondiging komt in het kielzog van een recente uitspraak van het hof waarin gesteld werd dat de FCC niet op basis van hun "Open Internet Order" uit 2010 (zie "Netneutraliteit gaat neer, maar nog niet knockout", 20 januari 2014) ISP's kon dwingen zich te schikken in de vereisten voor een open internet. Het hof stelde in wezen dat de FCC probeerde de ISP's te reguleren als common carriers zonder ze als zodanig te classificeren en allebei tegelijk gaat niet. De beslissing van de FCC om vooruit te streven met nieuwe regels betekent dat ze de vorige regels niet zullen verdedigen door in beroep te gaan tegen de uitspraak van januari. De instantie geeft het op en gaat verder.

Zowel consumentenorganisaties als grote en kleine bedrijven hebben er steeds op gehamerd dat netneutraliteit van cruciaal belang is geweest bij het creëren van een gelijkwaardig speelveld tussen bedrijven en tevens ter ondersteuning van fundamentele rechten zoals vrije meningsuiting. Kan het nieuwe plan van de FCC de krachten van een open internet beschermen?

Maak kennis met de nieuwe baas, dezelfde als de oude baas -- De recentelijk aangewezen FCC-voorzitter Tom Wheeler heeft nieuwe regels voor een open internet voorgesteld met drie hoofddoelen:

De instantie hoopt de nieuwe regels halverwege 2014 klaar te hebben. Dat zal dan de derde poging van de instantie zijn om breedband-aanbieders te dwingen zich te schikken in netneutraliteitsvoorwaarden: de eerste poging was in 2005 en de tweede in 2010.

Wheelers kader is grotendeels hetzelfde "open Internet"-platform waar de FCC zich eerder sterk voor maakte. Van de drie genoemde doelen is echter enkel de autoriteit van de FCC inzake de eerste voorwaarde, transparantie, in de rechtszaal overeind gebleven. In deze context betekenen transparantie-vereisten dat ISP's moeten onthullen hoe ze hun netwerken beheren zodat consumenten en bedrijven weloverwogen beslissingen kunnen nemen met betrekking tot hun diensten. De andere twee doelen, anti-blokkeren en non-discriminatie, zijn verworpen in rechtszaken die zijn aangespannen door Comcast en (recentelijk) Verizon. Met andere woorden: op dit moment kunnen Amerikaanse internet-aanbieders elke dienst die ze willen blokkeren of discrimineren, zolang ze daar maar openhartig over zijn.

De FCC wil de nieuwe regels ophangen aan Sectie 706 van de Telecommunications Act van 1996. Deze bepalingen geven de dienst zeggenschap over "geavanceerde telecommunicatie-mogelijkheden". Dat is een tamelijk vage omschrijving, maar het hof dat Verizon in januari voor een groot deel gelijk gaf, oordeelde ook dat de FCC de bevoegdheid heeft om, uit krachte van Sectie 706, regels uit te vaardigen over hoe breedband-aanbieders om moeten gaan met communicatieverkeer. FCC-voorman Wheeler interpreteerde de uitspraak van het hof als een 'uitnodiging' om de regels voor net-neutraliteit opnieuw vast te leggen in de termen van Sectie 706. Wheeler heeft daarnaast een borderel [agenda, lijst van aandachtspunten - nvdv] voor een openbaar debat over netneutraliteit vastgesteld.

Goed beschouwd is de nieuwe strategie van de FCC een geval van nieuwe wijn in oude zakken: een poging om ISP's en breedband-aanbieders te reguleren zonder ze als common carriers te kenmerken. Totdat een en ander geregeld is, hoopt de FCC wel dat ISP's zich aan hun belofte houden om zich te conformeren aan de geest van de regels voor netneutraliteit, hoewel de FCC op dit moment niet de autoriteit heeft om dit af te dwingen.

Wie is er bang voor common carriers? -- Als de FCC netneutraliteit kan afdwingen door simpelweg ISP's tot common carriers te maken, waarom doet hij dat dan niet? Eén van de redenen is dat de breedbandindustrie dit te vuur en te zwaard zou bestrijden, en dat het resulterende gevecht langer en heftiger zou zijn dan wanneer er minder vergaande regelgeving onder Sectie 706 wordt opgelegd. In feite stelt de FCC zich hier gewoon heel pragmatisch op.

Verder geldt dat breedband-aanbieders en ISP's altijd hebben beweerd dat ze als common carriers veel te beperkt zouden zijn in hun mogelijkheden, wat ze onaantrekkelijk zou maken voor investeerders, waardoor ze weer minder geld beschikbaar zouden hebben om de noodzakelijke infrastructuur aan te leggen, meer bandbreedte aan te bieden en nieuwe diensten te introduceren. Lagere investeringen zouden de breedbandinfrastructuur in de VS nog verder laten achterlopen bij die in andere ontwikkelde landen, en een van de hoogste prioriteiten van de FCC is nou juist het uitbreiden van de toegang van Amerikaanse burgers tot breedband, niet het minst op het platteland en andere onderbedeelde gebieden. Als je ISP's mag geloven, dan is de enige reden dat er in de VS überhaupt een internet-expansie heeft plaatsgevonden het feit dat ze niet gebonden waren aan de eisen die aan common carriers gesteld worden.

Dit sentiment wordt binnen de FCC breed gedeeld. Het feitenoverzicht dat bij de aankondiging van voorman Wheeler gevoegd was vestigt de aandacht op de gigantische nieuwe markten die zich hebben ontwikkeld zonder dat ISP's als common carriers werden gereguleerd. (Waaronder mobiele telefonie en online video: sterker nog, ze claimen ook een aandeel in de ontwikkeling van app stores en tablet-computers.) Sommige FCC-bestuurders beweren zelfs dat netneutraliteit helemaal niet nodig is, omdat er geen aanwijzingen zijn dat consumenten op enigerlei wijze verhinderd zijn om welke inhoud dan ook te raadplegen. FCC-bestuurder Ajit Pai, door de regering-Obama minder dan een jaar geleden aangesteld, schreef: "Netneutraliteit is altijd al een oplossing op zoek naar een probleem geweest". Het Witte Huis zelf stelt dat een open internet "essentieel" is, maar laat tegelijkertijd weten dat het de FCC vrij laat zijn eigen weg te kiezen.

Dat mag allemaal zo wezen, maar voorman Wheeler was niet te beroerd om te memoreren dat de FCC nog altijd een knuppeltje achter de hand heeft. Hij stelde dat de FCC de mogelijkheid om ISP's als common carriers te categoriseren zeker niet compleet uitsluit.

Gaat het werken? -- De aankondiging van de FCC heeft felle reacties opgeroepen van zowel voorvechters van consumentenrechten en het recht op vrije meningsuiting, als van verstokte tegenstanders van overheidsinmenging.

Daarbij wordt onder andere geclaimd dat de FCC weliswaar breedbandverkeer kan reguleren onder Sectie 706, maar dat hij daarmee nog niet geschillen op het gebied van discriminatie in dienstverlening en vrije meningsuiting kan oplossen. Craig Aaron, voorzitter en directeur van Free Press, beweert dat de reikwijdte van Sectie 706 zich niet uitstrekt tot vrije meningsuiting en stelt dat de aankondiging van Wheeler niet anders kan worden uitgelegd dan dat de FCC "slechts doet alsof" het de autoriteit heeft om een open internet te waarborgen. Daar staat tegenover dat Marsha Blackburn, republikeins lid van het Huis van Afgevaardigden voor de staat Tennessee, de aankondiging van Wheeler kenmerkte als een kruistocht om "socialistische regelgeving" op te leggen, en beloofde om met een wetsvoorstel te komen die het de FCC verbiedt om netneutraliteitsregels op te stellen.

Soms is het kenmerk van een goed compromis het feit dat beide partijen zich verongelijkt voelen, maar de Electronic Frontier Foundation wijst erop dat zelfs de eisen van de FCC op het gebied van transparantie (die in rechtszaken overeind zijn gebleven!) de zaken niet heel veel transparanter maken. Het internet bestaat niet voor niets uit ettelijke tienduizenden onderling verbonden netwerken. Het feit dat sites of diensten traag of onbereikbaar zijn kan door technische problemen op ontelbaar veel plaatsen onderweg veroorzaakt worden, in plaats van door welbewust afknijpen of discriminatie door netwerkaanbieders. Het nalopen van alle verbindingen, alle apparatuur en alle overeenkomsten tussen aanbieders om discriminatie aan te tonen of uit te sluiten is welhaast onbegonnen werk, en biedt aanbieders bovendien erg veel speelruimte binnen de transparantie-voorwaarden. En niemand (zelfs de FCC zelf niet) houdt zich daar op dit moment ook maar enigszins systematisch mee bezig.

Als puntje bij paaltje komt, kunnen de Amerikaanse consumenten zich opmaken voor een lange strijd. De FCC heeft al twee keer eerder geprobeerd om netneutraliteit af te dwingen zonder ISP's tot common carriers te maken, en is al twee keer eerder door rechters (grotendeels) teruggefloten. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat deze derde poging van de FCC niet aangevochten zal worden, en ook niet om er niet van uit te gaan dat het weer twee tot drie jaar zal gaan duren voordat er een uitspraak ligt. Daarmee zou netneutraliteit zich in 2017 of 2018 wel eens in exact dezelfde positie kunnen bevinden als vandaag. En wellicht is er voor de FCC dan geen andere optie meer dan om ISP's als common carriers aan te wijzen, en het Congres te vragen om de expliciete autoriteit om ze als zodanig te reguleren.

Aan de andere hand zou de FCC netneutraliteit natuurlijk ook helemaal op kunnen geven.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Comcast biedt 45 miljard dollar voor Time Warner Cable

  door Geoff Duncan: [email protected]

[vertaling: KB, RAW]

We leven in een tijd van grote mediabedrijven, en het blijft maar groter worden. Afgelopen week maakte Amerika's grootste leverancier van internet en kabeltelevisie Comcast plannen bekend om samen te gaan met Time Warner Cable, Amerika's op een na grootste leverancier van internet en kabeltelevisie. De waarde van deze overeenkomst is vastgesteld op 45,2 miljard dollar. Als de transactie wordt goedgekeurd door de mededingingsautoriteiten, zal het gecombineerde bedrijf ongeveer een derde van de kabeltelevisiediensten in de Verenigde Staten onder haar controle hebben, en meer dan de helft van de zogenaamde "triple play" dienstenbundels die telefoon, televisie en internetdiensten combineren. Comcast is al eigenaar van NBCUniversal, en Time Warner is eigenaar van lokale televisiestations in veel Amerikaanse staten, dus een gecombineerd bedrijf zal ook een van de grootste inhoud-aanbieders en nieuwsdistributeurs in het land zijn.

Comcast en Time Warner (die voorheen de naam Road Runner High Speed Online gebruikte voor internetdiensten) zeggen dat de overname voordelen zal opleveren voor de consument: ze claimen dat schaalvergroting en efficiënter werken ze in staat zal stellen om betere en snellere diensten veel eerder aan de consument aan te bieden dan ze ieder apart zouden hebben gekund.

Behalve hen is bijna iedereen sceptisch: Amerikanen hebben een notoir lage dunk van kabelbedrijven (beide bedrijven scoren in landelijke tevredenheidsonderzoeken ver beneden het gemiddelde, niet alleen als kabelleveranciers maar ook als ISP's), en "efficiënter werken" heeft nog nooit geleid tot lagere kabelfacturen. De prijs voor kabeltelevisie is tenslotte elke tien jaar verdubbeld.

Dus wat is er hier aan de hand, en wat kan de fusie voor jou betekenen?

Hoe groter ze zijn... -- Time Warner Cable is het resultaat van een andere fusie van grote mediabedrijven: de 160 miljard dollar van het samengaan van Time Warner en AOL (America OnLine) 14 jaar geleden (zie "AOL Aankoop van Time Warner", 10 januari 2000). Toen dat niet goed werkte probeerde Time Warner zijn fundamentele film- en televisietak te verkleinen, dus AOL, Time Inc., Warner Music, en andere takken werden verzelfstandigd. Time Warner Cable was onderdeel van dat proces, en werd een zelfstandig bedrijf in 2009.

Time Warner Cable mag dan wel Amerika's op een na grootste kabel- en internetleverancier zijn, het bedrijf heeft ongeveer half zoveel abonnees als Comcast (hoewel die er in 2011 ongeveer 750.000 abonnees bij kreeg door Insight Communications over te nemen). Zowel Comcast als Time Warner Cable verliest echter al enige tijd voortdurend televisie-abonnees omdat hun klanten kabeltelevisie opzeggen ten gunste van zogenaamde "over the top" internetvideodiensten als Netflix, Amazon Instant Video, Hulu, Xbox Live, PlayStation Network, en iTunes die videomateriaal aanbieden via een internetverbinding. Die trend word deels veroorzaakt door steeds maar stijgende abonnementsgelden voor kabeldiensten, en door het feit dat de consumenten hun maandelijkse kosten tijdens de huidige huizenmalaise en Grote Recessie omlaag willen brengen. Er zijn zelfs internetgebruikers die volledig mobiel gaan, en op 3G/4G-mobiele diensten vertrouwen voor al hun internetbehoeftes.

Een combinatie van Comcast en Time Warner Cable zou in staat zijn om telefoon, televisie en (het belangrijkst) internetdiensten aan te bieden in 43 van de 50 grootste grootstedelijke gebieden van de Verenigde Staten. Dat is een forse sprong voor beide bedrijven. (Comcast zit momenteel in 31 van die markten.) De gecombineerde bedrijven zouden kosten kunnen besparen door overlappingen in boekhouding, ondersteuning voor klanten, en andere gebieden te elimineren. Ja, dat betekent dat er mensen moeten worden ontslagen, maar verbeterde marges maken investeerders blij.

Hoe zit het met de mededingingsregels? -- Op het eerste gezicht lijkt het combineren van Amerika's twee grootste kabelbedrijven een flagrante overtreding van de mededingingsregels, maar zo werkt het niet helemaal. Het gecombineerde bedrijf is van plan om 3 miljoen abonnees op te offeren (om onder 30 procent van de Amerikaanse kabeltelevisiemarkt te blijven), maar voor het grootste deel zijn beide bedrijven al regionale monopolies, met maar weinig geografische overlappingen in hun markten. De combinatie zou geen nieuw monopolie opleveren. Er bestaat maar zeer weinig concurrentie in de kabelmarkt van de Verenigde Staten, en de monopolies zijn al lang en breed gevestigd.

Dat betekent niet dat niemand zich zorgen maakt over de combinatie van Comcast en Time Warner Cable. Op het moment wordt de Amerikaanse markt voor breedband gedomineerd door de kabel. DSL is breed beschikbaar via telefoonbedrijven, maar de snelheden zijn erg variabel: hoewel het uitstekend kan zijn, kunnen veel DSL-verbindingen geen high-definition internet-videostreaming ondersteunen. Satellietverbindingen werken met te veel vertraging voor interactieve diensten (zoals FaceTime, Skype, en games), en glasvezel is nog grotendeels onbekend: momenteel is Google Fiber alleen actief in Kansas City (waar Provo, Utah binnenkort bij zal komen en Austin, Texas ook op de planning staat). AT&T U-verse is bijna alleen beschikbaar in delen van het Zuiden, Midwesten, en Californië, en Verizon heeft geen plannen om de beschikbaarheid van FiOS uit te breiden. Op veel plaatsen is kabel voor consumenten de enige realistische breedband optie en (met dank aan lokale en regionale monopolies) doorgaans alleen beschikbaar van één enkel bedrijf.

We hebben je! -- Natuurlijk, op een bepaald niveau gaat een Comcast-Time Warner-fusie over het uitbreiden van marktaandeel en het verlagen van kosten, maar het gaat ook over meer grip op Amerika's internettoegang en de zakelijke mogelijkheden die daaraan verbonden zijn.

Wat voor kansen? Comcast speelde een cruciale rol in het neerhalen van de netneutraliteitsregels van de Federale Communicatiecommissie, die eisten dat ISP's alle legale internetgegevens met gelijke prioriteit behandelen (zie "Netneutraliteit gaat neer, maar nog niet knockout", 20 januari 2014), en het bedrijf is al bezig met het maken van vriendjesovereenkomsten, zodat voorkeurspartners geen limiet aan breedbanddatagebruik hebben. Hoewel Comcast instemde om zich aan netneutraliteitsregels te houden als onderdeel van hun overname van NBCUniversal in 2011, vervallen deze eisen in 2018, en er zijn al toenemende aanwijzingen dat Comcast de prestaties van Netflix op zijn netwerk verlaagt, zodat het voorkeursaanbod aan streaming en aan video op aanvraag beter uit de vergelijking komt.

Door hun functie als poortwachter voor ongeveer een derde van de breedbandmarkt in de VS zou het gecombineerde Comcast/Time Warner in een bijna onklopbare onderhandelingspositie zijn met videodiensten als Netflix, internetgiganten als Google en Facebook, en andere inhoud-leveranciers als Sony en Disney. Dit zou ook een serieuze invloed kunnen hebben op de soorten nieuws en inhoud die überhaupt geproduceerd worden. Voormalig FCC-lid Michael Copps schreef recentelijk een essay waarin hij klaagde hoe de fusiegolf in de mediawereld in de afgelopen tien jaar de aard van de media heeft veranderd, onder andere door een drastische reductie in activiteiten die duidelijk een publiek belang dienen, zoals lange artikelen en onderzoeksjournalistiek.

John Bergmayer van Public Knowledge karakteriseerde een uitgebreid Comcast als "de pestkop van het schoolplein", niet alleen in staat om internetprestaties te beïnvloeden voor de grote meerderheid van de Amerikanen, maar ook steeds beter in staat om te dicteren welke inhoud en diensten ze gemakkelijk kunnen bereiken, of helemaal niet. Comcast zou ook het gewicht van hun eigendommen Universal Studios, het NBC-tv-netwerk en ontelbare kabelkanalen kunnen inzetten om voorwaarden op te leggen aan andere internet- en tv-dienst-leveranciers, die vrijwel geen andere keuze hebben dan te betalen wat Comcast ook maar wil hebben voor die inhoud. Dat is één reden waarom diensten als Netflix en Amazon zo hard werken om stallen te bouwen met originele inhoud zoals "House of Cards" en "The After": net als HBO en Showtime willen ze inhoud bieden die de klanten van Comcast willen hebben, zodat ze er niet uitgegooid worden.

Wat nu? -- Comcast hoopt dat de overname rond zal zijn tegen het einde van 2014. Het kostte het bedrijf echter meer dan een jaar om goedkeuring te krijgen voor hun fusie met NBCUniversal. Zowel de FCC als het ministerie van Justitie zullen deze overeenkomst zeker in detail bestuderen, maar Comcast heeft jaren gewerkt om hen mogelijk gunstig gezinde politici te ondersteunen, waaronder meer dan $ 850.000 in bijdragen sinds 2001 aan leden van de commissie die over de FCC gaat, volgens een MapLight-analyse van gegevens van het Center for Responsive Politics. De huidige voorzitter van de FCC, Tom Wheeler, is dusdanig nieuw in deze positie dat het moeilijk is om te voorspellen hoe hij zal reageren.

Ondertussen kan de poging van Comcast om Time Warner Cable over te nemen de interesse in gemeentelijke breedbandnetwerken die geen eigendom zijn van privébedrijven hernieuwen, hoewel enige nieuwe initiatieven in die richting waarschijnlijk niet van de grond zullen komen tot lang nadat er over het lot van Comcast en Time Warner Cable is besloten.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


De toekomst van Apple TV

  door Josh Centers: [email protected], @jcenters
  7 reacties (Engelstalig)

[vertaling: GvH, CC, MSH]

Het is nog maar iets meer dan een week geleden dat ik mijn eerste boek heb uitgebracht: "Take Control of Apple TV", en de reacties erop geven mij al enorme voldoening. De verkoopcijfers doorbreken nu net de duizend exemplaren. Federico Viticci van MacStories noemde het "een verplicht boek voor Apple TV-gebruikers die er alles van willen weten, en zeker $ 10 waard!" Bradley Chambers van Chambers Daily en de podcast Out of School zei erover: "Het boek is zo geschreven dat je geen Apple-nerd hoeft te zijn om te snappen waar hij het over heeft".

Ik ben ook bij een heleboel podcasts uitgenodigd om over het boek te spreken. Met dank aan Chuck Joiner van MacVoices, Gene Steinberg van The Tech Night Owl, Benjamin Alexander van Pulling the String, Zac Cichy van The Menu Bar (let op: ongegeneerde taal!), en tenslotte Kelly Guimont en Benjamin J. Roethig van de TUAW Talkcast, die mij in hun show hebben uitgenodigd om over Apple TV te spreken.

Wat zij mij bij elke show telkens vroegen was hoe ik dacht dat de volgende Apple TV, waarover geruchten gaan dat die dit voorjaar wordt aangekondigd, eruit zal gaan zien. Daar wil ik het hier dus graag over hebben. In een artikel in "FunBITS: waarom Apple de gamemarkt kan winnen", (4 oktober 2013), had ik het onderwerp al vluchtig genoemd, maar ik wil daar nu uitgebreider op in gaan.

Een groot deel van de geruchtenstroom rond de Apple TV draait om de opmerking van Steve Jobs aan Walter Isaacson dat hij 'eindelijk erachter' was hoe hij zo'n TV moest maken. Maar weet dat het vaststaat dat Steve Jobs loog. Expres. Vaak. Jobs heeft op verschillende momenten beweerd, dat niemand video wilde op een iPod, dat de mensen niet meer lazen, dat Apple niet bezig was met een tablet en dat Apple het niet goed zou doen in de mobiele-telefoonbusiness. Zou Steve Jobs zijn biograaf iets sappigs vertellen, alleen maar om zijn concurrenten de gordijnen in te jagen? Reken maar!

De toekomst van Apple TV -- Allereerst denk ik niet dat een vierdegeneratie-Apple TV er radicaal anders uit zal zien dat wat we nu hebben. Ik zie geen voordeel voor Apple om een volledig televisie-apparaat aan te bieden. Vergeet niet: Tim Cook is een productieketen-mens. Hij wil geen grotere producten als het aan hem ligt. Kleinere producten betekent dat er meer op schepen, in vliegtuigen, in vrachtauto's en in de magazijnen van Apple-winkels geladen kan worden. Het grootste probleem van Apple wordt gevormd door productiebeperkingen. Dit te verergeren is het laatste wat Apple wil doen. Erger nog, televisie-apparaten moeten in verschillende maten geleverd worden om te passen bij verschillende kijkafstanden. Het is moeilijk voor te stellen dat Apple toestellen in drie tot vijf verschillende formaten in voorraad zou hebben.

Misschien zal de nieuwe Apple TV wel kleiner zijn, hoewel ik dit betwijfel omdat Apple nu dezelfde behuizing gebruikt voor zowel de Apple TV als de AirPort Express. Dat is een efficiency in de productie die moeilijk los te laten is.

Evenmin denk ik dat Apple partner wordt van televisiefabrikanten zoals Roku heeft gedaan. Het ligt niet besloten in het DNA van Apple om bij grote initiatieven partner te worden van hardwareproducenten en in het verleden heeft dit nooit goed uitgepakt voor Apple.

Dus wat zullen we dan zeker zien? Ik denk dat een A7-processor een gegeven is, waarschijnlijk met een ontwerpvernieuwing in de stijl van iOS 7. Het is moeilijk zich een nieuwe Apple TV voor te stellen zonder 802.11ac wifi. Omdat Apple de derde generatie voornamelijk als ondersteuning van 1080p geïntroduceerd heeft, denk ik dat de ondersteuning van 4K ook waarschijnlijk is, vooral gezien de berichten dat Apple werkt aan een eigen netwerk om inhoud te leveren (Content Delivery Network, CDN). Apple kan een grote sprong maken op de opkomende 4K-markt door een van de eerste te zijn die 4K gestreamde inhoud aanbiedt.

Apple zou ook partnerschappen kunnen aangaan met kabeldiensten die je in staat zouden stellen om je Apple TV te gebruiken als vervanger van je kabeltelevisiedecoder, voor het doorgeven van rechtstreekse beelden met behulp van een Apple TV-app die ook een digitale programmagids aanbiedt. Verwacht niet dat je een lompe coax-verbinding zult zien bij de volgende Apple TV maar eerder een constructie die lijkt op wat Microsoft heeft met Time Warner, waarbij de Xbox gebruikt wordt als een streaming kabeldecoder. Deze aanpak gaat niet in tegen een maximale bandbreedte, en ik kan mij voorstellen dat Apple gelijksoortige constructies gaat maken. Dat zou ook gedeeltelijk verklaren waarom Apple een netwerk voor het leveren van inhoud bouwt.

Een andere mogelijkheid, en een die ik graag zou zien, is de ondersteuning voor audio-apparaten via Bluetooth. Je kunt reeds met een Apple TV AirPlay-audio beluisteren, maar als je een draadloze koptelefoon wilt gebruiken, is dat niet mogelijk. (Ik bied een tamelijke lompe oplossing hiervoor in het boek.) Gegeven Apples nadruk op zijn eigen standaard, Airplay, zie ik wel waarom de firma aarzelt om Bluetooth-audio te ondersteunen, maar tegelijkertijd is het een toegangskwestie. Denk aan mensen die afhankelijk zijn van hoorhulpmiddelen, gebaseerd op Bluetooth.

Apple kan ook ondersteuning voor Bluetooth-spelcontrollers toevoegen, een nieuwe toevoeging bij iOS 7 en OS X 10.9 Mavericks. Maar de enige reden om dat te doen is voor spelondersteuning. Dat zou een App Store speciaal voor Apple TV betekenen. Ik aarzel om dit te voorspellen omdat hierover al sinds de tweedegeneratie-Apple TV geruchten gaan.

Waarom aarzelt Apple over een App Store voor Apple TV? Een reden is personeel. Net als bij iOS, zal Apple graag elke app willen goedkeuren en dat is geen geringe investering. Een andere reden is opslag. De Apple TV heeft slechts 8 GB flashopslag, die meestal gebruikt wordt om de streaming inhoud te bufferen. Een Apple TV die gesteund wordt door een App Store zou op zijn minst 16 GB nodig hebben (8 GB voor het bufferen en 8 Gb voor de gebruikersopslag) en er zal meer nodig zijn vanwege de omvang van sommige moderne computerspelen. Een derde probleem is dat Apple, anders dan Roku, zijn eigen winkel voor inhoud heeft. Zou Apple een Amazon Video-app willen toestaan op de Apple TV, zodat daarmee toegang wordt verleend tot een concurrerende winkel voor inhouden?

Een ander gerucht is dat Apple van plan is Apple TV en AirPort Express te combineren tot één product. Oppervlakkig gezien lijkt dit verstandig omdat zij dezelfde omhulling hebben. Maar als het jouw bedrijf zou zijn, zou je dan twee goedkope producten willen combineren en de helft van de gecombineerde prijs vragen? Ik zou het niet doen. Maar als een klant zou ik het wel willen hebben.

Mensen speculeren graag over het gebruik van Siri met Apple TV, maar dat zie ik om twee redenen niet gebeuren. Ten eerste: Siri is niet voldoende betrouwbaar om een belangrijk interface te zijn. Ten tweede: de interface van Apple TV is extreem fysiek. De meeste interactie vindt plaats door herhaaldelijk op knoppen te drukken. Hij is ook hiërarchisch, met inhoud die vaak gedupliceerd is in meerdere apps. Dit kan leiden tot omslachtige interacties voor alles dat meer behelst dan een simpel commando. Misschien kan Apple ooit Siri benutten om in de interface te snijden, maar ik denk dat nog lang zal duren.

Ziezo, dat is het dan. Ik betwijfel of we iets verbluffendst bij de volgende generatie Apple TV zullen zien, maar Apple houdt ervan om producten op de markt te brengen waar mensen om lachen, maar waarmee ze korte tijd later wel de markt domineren. De mensen hebben de spot gedreven met de Mac, de iPhone en de iPad, maar wie lacht er nu? Tim Cook lacht als laatste het best.

Het Apple TV-bedrijf -- Het is belangrijk om te onthouden, wanneer je waar dan ook geruchten of speculaties over Apple leest, dat Apple in de kern een hardware-firma is. Apple gaat niet over software, online diensten of zelfs wereldverbetering. Het bedrijf doet hardware-zaken. Ook al zorgen zij voor beduidende inkomsten, de bestaansreden van de App Store, iTunes en iCloud is dat zij waarde toevoegen aan, en een platform-gevangenis vormen voor, de hardware-apparatuur waar Apple het echte geld mee verdient.

Voor $ 99 is de Apple TV in de ogen van Apple nog geen platform maar eerder een accessoire dat waarde toevoegt aan de echte verdieners van de firma: de iPhone, iPad en Mac. Apple verdient niet genoeg geld aan de Apple TV om er dezelfde investeringen in te doen als in mobiele apparaten.

Hoe kan dit veranderen? Het antwoord is kabelovereenkomsten, die de verkoopcijfers van AppleTV zouden kunnen opdrijven tot "echte" handel.

Het geniale van Apples iPhone-zakenmodel is dat het twee klanten heeft: jij, de eigenaar van de telefoon, en de netwerkaanbieders. Apple verkoopt aan individuen, die vervolgens grotendeels naar de netwerkaanbieders gaan om te kopen. De netwerkaanbieders kopen iPhones voor de volle prijs, verkopen ze goedkoop aan jou, en compenseren het verschil met dure abonnementen. Door verkoop via de netwerkaanbieders versterkt Apple in aanzienlijke mate de aanwezigheid in de kleinhandel en de penetratie van de iPhone.

Wat als Apple hetzelfde zou doen met de kabelmaatschappijen? De interfaces van kabeldecoders zijn notoir afschuwelijk, en als Apple een aanzienlijk betere manier zou aanbieden om toegang te krijgen tot televisieprogramma's, zouden abonnees die kunnen vragen. De kabelbedrijven zouden vervolgens een deal met Apple kunnen maken om de Apple TV te distribueren, waardoor ze die gratis of voor een lage maandelijkse huurprijs aan de klanten zouden kunnen geven.

Zodra er voldoende penetratie was, zou Apple een TV App Store kunnen toevoegen, waardoor een situatie ontstaat waarbij iedere Apple TV-gebruiker in wezen ook een Apple-gebruiker is. De kabelmaatschappijen zouden hun eigen lijnen blijven bezitten en programmering aanbieden, maar Apple zou de bovenste interface beheersen, en dat is waar de echte macht ligt.

Natuurlijk, dit is wilde speculatie (en de kabelmaatschappijen zijn ongetwijfeld op hun hoede voor een dergelijke stap door Apple), maar als ik werkte voor Apple en zou rondom de Apple TV een echte handel willen opzetten, dan is dat de insteek die ik zou kiezen. Is dit immers niet wat Apple het beste kan? Onderken een markt met ruimte voor technische en interface-verbeteringen, bouw een betere oplossing, en neem die vervolgens over.

Hoe dan ook, verlies je niet te veel in deze fantasieën, en geniet van je Apple TV om wat hij vandaag kan. Ook moet je je geen zorgen maken dat je Apple TV snel zou verouderden. Mijn tweedegeneratie-Apple TV krijgt nog steeds de nieuwste software-updates, en ik verwacht dat dat in de nabije toekomst zo blijft. En als je hulp nodig hebt om het beste te halen uit zijn huidige mogelijkheden, pak een exemplaar van "Take Control of Apple TV"!

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Googles Chromebook is een prima laptop voor erbij

  door Julio Ojeda-Zapata: [email protected]
  4 reacties (Engelstalig)

[vertaling: LmR, TK, PAB, HR]

In de eerste aflevering van deze informele serie, heb ik gekeken naar de vraag of de iPad Air een goed apparaat is voor de reizende reporter (zie "iPad versus MacBook voor de mobiele schrijver", 17 februari 2014). Ik heb toen kort genoemd dat ik ook een aantal Chromebooks had geprobeerd voor mijn werk als technologie-journalist en dat zij, hoewel ze het voor deze mobiele schrijver niet helemaal halen bij de iPad Air, toch redelijk aantrekkelijk zijn voor mij en anderen die behoefte hebben aan apparatuur voor mobiele productiviteit.

Waarom? Zoals Michael Cohen al aangaf in "iCloud: het antisociale netwerk" (6 februari 2014), was een licht, dun systeem met netwerkmogelijkheid die jouw gegevens van je computer scheidt een deel van Steve Jobs' visie op de toekomst van computers toen hij in 1997 bij Apple terugkwam. Hij zei:

Ik heb computers bij Apple, bij NeXT, bij Pixar en thuis. Ik ga erachter zitten, log in als mijzelf en het gaat over het netwerk, vindt mijn thuismap op de server en ik heb al mijn spullen waar ik ook ben. En niets daarvan staat op een lokale harde schijf.

Destijds had Jobs het over NeXT-hardware waar NeXTSTEP op draaide en Michael gaf aan dat iCloud de moderne invulling is van Jobs' visie voor Apple. Maar Jobs was niet de enige die deze toekomst voor de computers zag. Sinds 2009 biedt Google zijn eigen versie aan in de vorm van Chrome OS, dat op diverse laptops draait die als Chromebooks aangeduid worden.

Deze goedkope machines zijn in essentie hardware die om een webbrowser is gebouwd (Google's Chrome browser om precies te zijn) en niet veel meer.

Velen hebben deze apparaten beschimpt. "Dat is natuurlijk geen echte computer!" zei men dan. Ook ik heb om dit concept gelachen, ooit. Ik kan me nog herinneren hoe ik jaren geleden, toen ik de leden van Googles Chrome OS en Chromebook-team interviewde over hun visie op de toekomst van computers ik me afvroeg of ze misschien iets geslikt hadden (hoewel ik mijn bedenkingen in mijn columns natuurlijk wat beleefder uitte).

Chromebook + Mac? -- En hoe onwaarschijnlijk ook, als jarenlange Mac-man, ben ik Chrome OS en Chromebooks toch gaan waarderen om wat ze zijn, in plaats van hoe ze afsteken tegen de Mac. Sterker nog, omdat Macs en Chromebooks zulke verschillende computers zijn, merk ik dat ze elkaar juist bijzonder goed aanvullen en ze ook flink appelleren aan mijn "geeky" geest.

Ik hoef mijn Mac-achtergrond hier niet te verloochenen. Ik ben immers dolgelukkig als ik voor mijn werk een video monteer in iMovie op mijn geliefde iMac of een presentatie voorbereid in Keynote. Apples hardware kan als kunst worden gekwalificeerd en veel Mac-apps zijn gewoonweg subliem.

Als ik echter niet in een van de uitstekende desktop-programma's van de Mac bezig ben, zit ik waarschijnlijk in de webbrowser Chrome, mijn mail te lezen in Googles Gmail, mijn afspraken na te kijken in Google Calendar, een stuk voor mijn eindredacteur klaar te zetten in Google Docs of Twitter bij te houden in TweetDeck.

Als je al mijn Mac-tijd in een week bij elkaar neemt, dan is het grootste deel van de tijd besteed op het web via Google Chrome.

En ik ben hierin niet de enige. Zowel onder Mac- als pc-gebruikers zijn web-programma's wijdverbreid, dan wel de norm.

En hier komt de Chromebook om de hoek kijken. Aangezien het leeuwendeel van zowel mijn professionele als mijn persoonlijke computergebruik zich afspeelt op het web, hoef ik voor dit soort apparaten niets nieuws te leren en kan ik meteen aan de slag. Zodra ik ben ingelogd staat alles er: Gmail, TweetDeck, Pixlr (de web-programma's voor fotobeheer van Autodesks). Precies zoals in Chrome op de Mac of pc die ik gebruik. Als ik Chrome op een bepaalde manier instel op mijn Mac, zijn die aanpassingen ook te zien op een Chromebook, en vice versa.

Dus terwijl ik een hardcore Mac-gebruiker ben, zie ik wel een rol voor een Chromebook in mijn persoonlijke of werk-gerelateerde leven. Daar ik niet omkom van de centen en twee Macs wat overdreven vind, zie ik me nog wel mijn iMac combineren met een Chromebook, waarbij de eerste het werkpaard is en de tweede het mobiele supplement. Zo kan ik een hoop dingen gedaan krijgen op de Chromebook als ik onderweg ben en de wat veeleisender taken, zoals complexe videobewerking, bewaren voor de iMac.

Chrome OS -- Het op Linux gebaseerde Google Chrome OS is een interessant beestje. Eerst was het niet te onderscheiden van de webbrowser Chrome, maar Chrome OS heeft er nu enkele punten van een traditioneel besturingssysteem bijgekregen.

Klap een Chromebook open en je ziet een dock zoals op de Mac dat je aan de onder-, rechter of linkerkant van het scherm kunt plaatsen, samen met een app-launcher die erg lijkt op het Start-menu van Windows, een bureaublad met de mooiste selectie standaard achtergronden ooit op een computerplatform, en andere bekende instellingen van het besturingssysteem voor beeldscherm, touchpad, toetsenbord, wifi- en Bluetooth-netwerk, afdrukken, toegankelijkheid, et cetera.

Maar er zijn ook vreemde dingen. Op het bureaublad kun je geen bestanden of mappen zetten, ofschoon er wel lokale opslag is voorzien voor gedownloade bestanden. Fundamenteel is Chrome OS nog altijd een web-centrische computeromgeving, en dit ondanks de Linux-basis en het bureaubladachtige uitzicht. Dit betekent dat je alleen met web-apps kunt werken, en niet met het native of bureaubladtype. Mogelijke web-apps zijn onder meer Rdio, WeVideo, Prezi, Trello en Basecamp, maar vergeet het maar om iTunes, Photoshop of andere traditionele software te installeren.

Het positieve is dat Chrome OS heel eenvoudig te onderhouden is. Je hoeft namelijk helemaal niets te doen. Er is geen traditionele software om up-to-date te houden, en je hebt geen zorgen over malware, omdat bijna alles op het web gebeurt. (Je kunt wel documenten downloaden, maar apps draaien alleen in de browser.) Chrome OS en web-apps worden automatisch geüpdatet. Zodoende elimineren Chromebooks talrijke IT-problemen, en dit zowel voor wie zijn eigen IT-afdeling is als voor wie hardware beheert voor een grote organisatie.

Ik kan een Chromebook zelfs enigszins als een Mac gebruiken. Apple iWork for iCloud, de web-tegenhanger voor de productiviteitsapps op de Mac, draait mooi op Chromebooks, zelfs al is de hardware van de meeste machines maar bescheiden.

Chrome-hardware -- De hardwarespecificaties zijn het zwakke punt. De meeste Chromebooks zijn lichtgewichten, met een middelmatig ontwerp en een bijpassende lage prijs van tussen de $ 200 en $ 400. In de recente releases zijn de specificaties almaar verbeterd, maar de meeste Chromebooks blijven ongeïnspireerde en soms prullerige machines.

Sommige Chromebooks zijn niet veel meer dan gerecycleerde "netbooks", de nu beruchte notebooks die onder Windows draaiden maar te veel compromissen moesten sluiten om een aantrekkelijk formaat en aantrekkelijke prijs mogelijk te maken. Sommige Acer Chromebooks zijn praktisch niet te onderscheiden van de oude gevreesde netbooks, ofschoon zij een sterk verbeterde functionaliteit bieden aangezien Chrome OS op dergelijke bescheiden hardware veel efficiënter draait dan Windows.

Andere Chromebooks hebben een volledig origineel industrieel ontwerp, en sommige zijn best goed.

Mijn favoriete Chromebook, de 11,6 inch HP Chromebook 11, zou een mooi gevormd, stralend wit ver familielid van de Apple iBook van de tweede generatie kunnen zijn. Het toetsenbord lijkt op dat van de latere MacBooks, en het IPS-beeldscherm is zo verrassend goed dat het de vergelijking met dat van de huidige 11 inch MacBook Air kan doorstaan. Interessant is dat je de HP Chromebook 11 kunt opladen met het type micro-USB-kabel dat wordt gebruikt voor Android-telefoons, in plaats van een omvangrijk netsnoer en voedingsblok. Hij is voorzien van 2 GB RAM en 16 GB SSD, en de batterij biedt een levensduur van 6 uur. Dit alles voor $ 279. Hij is beschikbaar in het wit met een reeks kleuraccenten, maar ik vind het volledig zwarte model het mooist.


Het nadeel van deze Chromebook, en de reden waarom ik er geen gekocht heb, is zijn ARM-processor, die trage prestaties biedt, vooral bij een grotere belasting, bijvoorbeeld wanneer je veel Chrome-tabbladen tegelijk open hebt staan. Deze en andere Chromebooks, zoals een iets ouder model van Samsung, zijn gewoon te traag.

Sommige Chromebooks bieden een goede combinatie van elegantie, prestaties en prijs, maar ze zijn nog steeds verre van perfect.

De 11,6 inch Acer C720P Chromebook combineert bijvoorbeeld een betere esthetiek die hem minder op een netbook laat lijken met een behoorlijk aanbod aan poorten (USB 2.0, USB 3.0, HDMI) plus 2 GB RAM, een relatief grote 32 GB on-board opslag, en een 1,4 GHz Intel Celeron CPU voor redelijk goede prestaties en batterijlevensduur (naar schatting 7,5 uur). Hij heeft zelfs een aanraakscherm, wat hem onderscheidt van andere Acer C720-varianten. Voor CNET is hij door deze combinatie van functies "de koning van de budget-Chromebooks", en ik ben het hiermee wel eens. Ik houd alleen niet van het donkere beeldscherm en lichtjes sponzige toetsenbord.


Het Chromebook-ecosysteem breidt uit. Wil je een groter scherm? Sommige modellen van Toshiba en HP bieden nu een beeldscherm van 13 of 14 inch. Asus en Lenovo brengen in de komende maanden ook consumentenmodellen uit van de Chromebook.

En voor de corporate executive die zijn leven in Google Apps doorbrengt, is er de Chromebook Pixel, een superknap model ontworpen en verkocht door Google, voornamelijk om te bewijzen dat een Chromebook niet noodzakelijk moet besparen op interessante hardware. De specificaties zijn vergelijkbaar met, en soms beter dan, die van een 13 inch MacBook Pro, met een prachtig 12,85 inch met Retina vergelijkbaar beeldscherm met 239 pixels per inch achter een aanraakscherm. Ik weet dat Steve Jobs heeft gezegd dat een aanraakscherm op een laptop niet werkt omdat je arm moe wordt, maar voor sommige taken waarbij ik op een comfortabele stoel zit, is het toch vrij goed. (En hoeveel mensen hebben het scherm van hun Mac per ongeluk al aangeraakt nadat ze gewend waren aan de iPad?)


De Chromebook Pixel heeft ook prijzen die op het niveau van de MacBook Pro liggen: $ 1.299 voor een 32 GB wifi-model met een sprong naar $ 1.499 voor een 64 GB-versie die een LTE-dataverbinding kan maken voor overal internettoegang. Dat is veel geld voor hardware die rond een webbrowser gebouwd is, zoals zovelen al gezegd hebben. Aha, maar gebruik dit plak aluminium met zijn scherm waar je mond van open valt, het fantastische verlichte toetsenbord, ultragladde trackpad en Cylon-achtige gloeiende lid-strip in Google-kleuren en ik garandeer je dat je onder de indruk bent. Het grootste manco? Een MagSafe-achtige magnetische voedingsaansluiting, ter vervanging van de standaard stekker waarmee een verkeerd geplaatst been de Pixel van een tafel kan trekken.

Hoewel het Chromebook-ecosysteem nu een redelijk nette hardware-selectie kent, is het niet voor iedereen weggelegd. Iedereen die een dergelijk machine overweegt, moet lastige vragen stellen.

Het opvallendst is dat Chromebook niet goed te gebruiken is voor iedereen die afhankelijk is van een specifieke toepassing voor Mac of pc. Dergelijke toepassingen kunnen onder normale omstandigheden gewoon niet op Chromebooks draaien. Er is een verrassend groot aantal web-applicaties beschikbaar in de Chrome Web Store, waaronder getrouwen als Evernote, Dropbox, TweetDeck, Angry Birds, Feedly, HootSuite en nog veel meer. Voor "geeks" is er ook een manier om Linux te installeren op een "dual-boot"-manier met Chrome OS en Linux-apps als LibreOffice, GIMP, Thunderbird, Skype, VLC, Spotify en Dropbox (Lifehacker heeft een aardig lijstje). De Chromebook Pixel is hier met name geschikt voor. Zo'n opstelling is mogelijk, maar niet erg waarschijnlijk voor de meeste gebruikers.

Verder zijn Chromebooks veel meer afhankelijk van het internet dan andere computers. Je moet dus eigenlijk wel wifi hebben (of internetverbinding via een mobiele datadienst, wat bij sommige modellen ingebouwd is). Chromebooks krijgen wel een slechte reputatie op dit gebied. Een aantal apps, zoals Gmail en de Google Docs-tekstverwerker, blijven werken in afwezigheid van een internetverbinding en de Chrome Web Store heeft er zelfs een categorie voor: "offline-capable apps". Maar denk twee keer na over een Chromebook als jouw situatie betekent dat je regelmatig langere tijd geen verbinding met internet hebt. Hoewel tegenwoordig ook traditionele computers merkbaar minder krachtig zijn zonder hun internetverbinding.

En toch, zoals ik al eerder opmerkte, is computergebruik in een browser-venster een goede optie voor hen die bescheiden wensen hebben. Ik heb mezelf gedwongen langere tijden met Chrome OS te leven en ben tegen schrikbarend weinig "deal-breakers" aangelopen. Ik kan niet elke taak uitvoeren of elk probleem oplossen op de manier zoals ik dat zou doen op een gewone computer, maar ik vind uiteindelijk overal wel een oplossing voor.

Web-productiviteit -- Een van de gebieden waar ik problemen bij ondervond is het bewerken van foto's. Als ik op een Chromebook werk, heb ik geen toegang tot bekende programma's als iPhoto, Aperture, Google Picasa, enzovoorts. Dit was altijd een groot probleem, maar nu is er iets leuks gebeurd: beeldbewerkingsgereedschappen zijn volwassen geworden. Er zijn nu veel mogelijkheden. Googles sociale netwerk Google+ heeft een fotosectie met bewerkingsmogelijkheden in de browser die geavanceerd geworden zijn, deels door de "tech"-infusie van Nik Software, een door Google overgenomen bedrijf dat bekendstaat om Snapseed, zijn mobiele foto-bewerkingsprogramma's en professionele plug-ins voor Aperture, Photoshop en Lightroom.

Autodesk heeft mijn wereld opgeschud met de reeks gratis web-applicaties van Pixlr voor fotobewerking, van de app Pixlr Editor, met functionaliteit die Photoshop dicht benadert of zelfs evenaart (misschien is de Mac-app Pixelmator het nog betere equivalent), tot de gestroomlijnde maar capabale Pixlr Express en het Instagram-achtige Pixlr-o-matic. Pixlr Touch Up is een speciaal geval, een nieuwe generatie Chrome-browser en Chrome OS-app die zich heel erg gedraagt als een desktop-toepassing. Op een Mac verschijnt het in een eigen venster en niet binnen een browser-venster. Het krijgt zelfs zijn eigen Dock-symbool. Op een Chromebook zorgt het ervoor dat Chrome OS zich meer en meer als een desktop-systeem gedraagt, waar ik van houd.

Ik ben heel erg productief op een Chromebook. Hoewel de iPad Air mijn favoriete apparaat is voor reportages onderweg, werken Chromebooks goed voor mij omdat ik een zware gebruiker ben van de Google-diensten, inclusief de Google Docs-tekstverwerker die ik voor bijna al mijn schrijfwerk gebruik. En verder zijn mijn werkgever, St. Paul Pioneer Press en de eigenaar ervan, Digital First Media uit New York, recent overgestapt op DFM-gelabelde Google Apps. Onze "tech"-coördinator voor de nieuwsredactie reikt nu nog pc's uit aan verslaggevers die op missies uitgaan, maar ik gok erop dat hij daarvoor in de nabije toekomst zal overstappen op Chromebooks.

Dit scenario komt steeds vaker voor. Studenten, en dan vooral die in K-12, zijn in groten getale Chromebooks gaan gebruiken vanwege het feit dat hele groepen scholen en complete districten zijn overgestapt naar het goedkope en onderhoudsvrije Chrome OS. Volgens recent onderzoek van Futuresource Consulting maakten Chromebooks 19 procent uit van de aankopen van mobiele computers in the K-12-markt. Dit getal was 1 procent in 2012, terwijl pc-aankopen daalden van 47,5 procent in 2012 naar 28 procent in het derde kwartaal van vorig jaar.

Google heeft deze trend van Chromebook in het onderwijs een zetje gegeven door schoolbesturen aantrekkelijke aanbiedingen voor het leasen van notebooks te doen, en door samen met fabrikanten zoals HP en Lenovo exclusieve modellen te creëren voor het onderwijs die niet beschikbaar zijn voor consumenten.

Chromebooks doen het om een aantal redenen geweldig in het klaslokaal. Veel scholen met een krap budget gebruikten al Google Apps, dus Chromebooks passen daar prima bij. Mijn zoon van 15 gebruikt Google Docs voor al het schrijven, onderwijl onophoudelijk chattend met zijn klasgenoten in Google Talk. Hij is niet de enige: de vijftienjarige zoon van TidBITS uitgever Adam Engst doet hetzelfde, gebruikmakend van Google Docs, omdat die het huiswerk beschikbaar maakt op elke computer die op school of thuis onder handbereik is, en van Google+ en Google Hangouts voor de communicatie met zijn vrienden.

Natuurlijk heb je voor dit alles geen Chromebook nodig. Mijn zoon werkt meestal op een MacBook Air. Maar als ik die Air nodig heb, dan geef ik hem de Chromebook die ik op dat moment aan het testen ben (ik gebruik nu de Acer C720P). Dat werkt prima, hoewel hij soms wat moppert over het gebrek aan 'Apple-glans'. En aangezien modern onderwijs zoveel nadruk legt op samenwerking, gebruikt de zoon van Adam vaak gelijktijdig een Chromebook en zijn MacBook zodat hij kan werken op het ene scherm en het project met zijn klasgenoten via Google kan bespreken op het andere. iPads mogen dan een hit zijn in het onderwijs, ze werken niet zo goed voor het soort teamwork en multitasking die hedendaagse tieners moeten doen als gereedschap gebaseerd op het web.

Chromebooks beginnen ook aan te landen in de consumentensector, met goede verkoopstatistieken bij Amazon. Bij het schrijven van dit artikel bezetten Chromebooks van Samsung, Acer en HP vier van de vijf plekken in de lijst van best verkopende laptops van Amazon, met een MacBook Air-model op de 12de plaats. De lijst is sindsdien iets veranderd, maar Chromebooks doen het nog steeds goed.

De Chromebook heeft nog niet die aanwezigheid in de zakenwereld (tenminste, niet op het niveau van de iPad) maar sommige bedrijven hebben de Google-notebooks in de armen gesloten. Hier in Minneapolis heeft een groot productie- en constructiebedrijf met de naam Egan Company niet lang geleden 140 van zijn 800 medewerkers Chromebooks gegeven. Egan werkt aan het enorm Central Corridor Light Rail-project dat het centrum van St. Paul met dat van Minneapolis verbindt, en het moest zijn voormannen in het veld uitrusten met mobiele computers. De lage kosten en het gemak waarmee kapotte hardware kan worden vervangen zijn voor bepaalde gebruiksdoeleinden aantrekkelijk, en de aanwezigheid van ingebouwd LTE is meegenomen wanneer er vanuit tijdelijke kantoren wordt gewerkt.

Dergelijke voorbeelden van zakelijk gebruik blijven relatief zeldzaam, maar met het succes van Google Apps in ondernemingen denk ik dat het slechts een kwestie van tijd is voordat de Chromebook als zakelijke computer de hegemonie van Microsoft gaat bedreigen. Microsoft lijkt zeker bezorgd te zijn, getuige een "Scroogled" televisiereclame die de Chromebook belachelijk maakt als een "baksteen" vanwege de zogenaamde afhankelijkheid van het internet. Volgens geruchten is de gigant uit Redmond zelfs van plan om de prijs van Windows met 70 procent te verlagen voor makers van goedkope pc's, die de meest directe concurrenten van goedkope Chromebooks zouden zijn.

Chromebooks hebben mij overtuigd. Als mijn werkgever mij morgen een Chromebook zou geven om de iPhone 5c die mijn collega's en ik van hem hebben gekregen te vergezellen, dan zou ik alles hebben om mijn werk te doen zonder dat ik mijn bureau nodig had. Dat is nogal een verandering vergeleken met de dagen waarin mijn kantoor Microsoft Exchange als standaard had en ik mij tekortgedaan voelde als ik aan het telewerken was en geen toegang had tot belangrijk bureaugereedschap zoals de speciale Pioneer Press-versies van Microsoft Word en Microsoft Outlook. (Op een gegeven moment rebelleerde ik, lang voordat Digital First Media zijn oog liet vallen op Google Apps. Ik begon voor al mijn artikelen Google Docs te gebruiken en ik liet mijn Exchange-e-mail doorsturen naar mijn persoonlijke Gmail-account. Mijn redacteuren waren wel zo sportief om niets te zeggen.)

Ik heb in mijn vorige artikel opgemerkt dat de iPad Air mijn ideale verslaggevingscomputer is, onder meer omdat die schrijven en fotograferen combineert. Een Chromebook is niet heel geschikt voor dat laatste, maar mijn iPhone kan dat gedeelte wel aan. Voor het overige (schrijven, fotobewerking, zelfs lichte videobewerking) werkt de Chromebook uitstekend.

En een Chromebook kost ongeveer een derde tot de helft van de prijs van een iPad Air. Om die reden is het waarschijnlijk dat er eerder een Chromebook dan een iPad Air in mijn professionele toekomst verschijnt. (De iPad Air die ik nu gebruik, heb ik te leen van Apple en moet weer terug.) Voor wat de Chromebook biedt is het een koopje. Ik zit alleen te wachten totdat de goedkopere hardware wat beter wordt of de Chromebook Pixel-klasse misschien in prijs wordt verlaagd. Google en zijn partners lijken in feite te mikken op het middenveld, met goedkope hardware en de redelijke (maar geen extravagante) specificaties die door menig toekomstige Chromebook-bezitter worden verwacht. Ik durf te beweren dat dat mijn Chromebook is.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


FunBITS: Threes goed gezelschap voor iPhone en iPad

  door Josh Centers: [email protected], @jcenters

[vertaling: DPF]

Ik heb veel geluk gehad deze winter, maar het is toch nog misgegaan. Ik lig nu op de bank onder invloed van stevige medicijnen. Mooi de tijd dus om je te vertellen over het spel Threes, van Sirvo LLC, een mooi vormgegeven iOS-puzzel die slechts $ 1,99 kost, zonder verborgen in-app uitgaven.

Je maakte het wellicht al op uit de naam: Threes is een wiskundepuzzel, waarbij het doel is om zoveel mogelijk veelvouden van drie te vinden voor in een vierkant van vier bij vier, voordat dat geheel gevuld is. Je schuift genummerde tegels rond door het vierkant om veelvouden van drie samen te voegen tot grotere getallen. Je combineert dus twee drieën tot een zes, twee zessen tot een twaalf, enzovoort.


De grap is dat je geen tegels afzonderlijk verschuift. In plaats daarvan moet je alle tegels verschuiven die niet tegengehouden worden door een hoek of een afwijkende tegel. Dat betekent dat je een tegel tegen een hoek moet vastleggen voordat je er een overeenkomstig nummer tegenaan kunt plakken. Tegelijkertijd moet je letten op de andere tegels die je verschuift, want elke keer dat je schuift komt er een nieuwe tegel bij aan de andere kant. Je kunt zien wat komen gaat, dus de truc is om die nieuwe tegels op handige plaatsen te laten komen.

Om het nog wat ingewikkelder te maken is niet iedere tegel een veelvoud van 3. Er zijn ook enen en twee¨n die samengevoegd moeten worden om een drie te maken. Als je daar niet goed mee omspringt zullen de enen en tweeën je bord vervuilen, dus je zult ze zo snel mogelijk in drieën willen omzetten.

In verwarring? Niet nodig. Threes is eenvoudiger om te spelen dan om te beschrijven, en het spel legt zelf de regels uit. Het is eenvoudig om te leren, maar moeilijk om te spelen. Er is gelukkig geen tijdslimiet en ik raad je aan om iedere zet goed te doordenken. Je kunt ook langzaam slepen om een idee van de gevolgen te krijgen maar de mogelijkheid open te houden om de zet terug te nemen.

De ontwikkelaars van Threes hebben bovendien veel werk gestopt in de details van het spel. De soundtrack is fenomenaal, de kleuren van de uitvoering van het spel goed doordacht en de getallen praten tegen je tijdens het verslepen. Sterker: iedere tegel heeft z'n eigen 'gezicht' en persoonlijkheid. Grotere getallen hebben zelfs een eigen naam en biografie.


Threes lijkt misschien een eenvoudig spel, maar dat is slechts schijn. Verantwoordelijk voor het spel is een trio gamegenieën: ontwerper Asher Vollmer, voorheen werkend bij thatgamecompany, verantwoordelijk voor de prachtige Flower en Journey voor de PlayStation 3, tekenaar Greg Wohlwend van Ridiculous Fishing en Hundreds, en muzikant Jimmy Hinson, die werkte aan Call of Duty: Black Ops 2 en Mass Effect 2. Zelfs met die samenballing van talent kostte het een jaar om Threes te maken. Minimalisme is veel moeilijker dan het lijkt.

Voor $ 1,99 biedt Threes een mooi gemaakt puzzelspel dat zelfs leuk is voor wiskundegemankeerden als ik. Dus ik geef mezelf nu maar weer een shot medicijnen en ga weer liggen op de bank.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


TidBITS Volglijst: belangrijke software-updates, 24 februari 2014

  van de TidBITS-redactie: [email protected]

[vertaling: RAW, JO]

SuperDuper 2.7.2 -- Na lang wachten heeft Shirt Pocket SuperDuper 2.7.2 uitgebracht, met volledige ondersteuning voor OS X 10.9 Mavericks, waaronder een oplossing voor een probleem in Mavericks met hoe het met Spotlight omgaat, plus de terugkeer van automatisch activeren en deactiveren van geplande kopieën. (Voor wat technische uitleg over de vertraging kun je dit blogbericht van Shirt Pocket lezen.) De app, die schijfkopieën en back-ups maakt, geeft in de bron- en bestemmingsvenstermenu's nu ook informatie over volumegrootte, verbetert de snelheid van Smart Update, verhuisde planningen van cron naar launchd en verwijderde de irritante en onjuiste beveiligingswaarschuwingen die geassocieerd waren met geplande kopieën. SuperDuper 2.7.2 moet nu minimaal 10.6 Snow Leopard hebben, maar versie 2.7.1 is nog steeds beschikbaar voor diegenen die 10.4 Tiger en 10.5 Leopard draaien. (Gratis voor basisfunctionaliteit, $ 27,95 voor extra mogelijkheden, gratis update, 2,9 MB, toelichting)

Reacties - SuperDuper 2.7.2

PDFpen en PDFpen Pro 6.1.5 -- Smile heeft versie 6.1.5 uitgebracht van PDFpen en PDFpenPro. Het gaat om een kleine update, maar er zijn ook een aantal belangrijke problemen opgelost die meekwamen met de vorige update. (Lees "PDFpen en PDFpen Pro 6.1.4", van 13 februari 2014). Deze uitgave lost een probleem op dat zorgde dat pdf's die met een wachtwoord beveiligd zijn bij openen leeg leken te zijn. Een aantal mogelijke crashes zijn verholpen (waaronder één die gebeurde tijdens het printen). Tekenen uit de losse pols, met het 'scribble tool' werkt nu beter als je een tablet gebruikt. Update 6.1.5 is ook beschikbaar voor de Mac App Store-versies, zowel voor PDFpen als voor PDFpenPro. De laatste krijgt daarmee ook een verhoogde limiet voor het aantal pagina's (nu maximaal 999 stuks) als je HTML omzet in pdf. ($ 59,95/$ 99,95 nieuw, 20 procent korting voor TidBITS-leden, 52,5/53,3 MB, toelichting)

Reacties - PDFpen en PDFpen Pro 6.1.5

Vox 2.0.1 -- Coppertino heeft Vox 2.0.1 uitgebracht, een onderhoudsuitgave van zijn minimalistische muziekspeler. Kirk McElhearn schreef er onlangs een recensie over: "Vox 2.0: Een minimalistisch afspeelprogramma waar nog wel iets aan te verbeteren valt", 4 februari 2014. Met deze update komt de mogelijkheid terug om muziekbestanden toe te voegen via drag-and-drop, waarbij het huidige nummer eerst doorspeelt. Bovendien is er nu ondersteuning voor globale sneltoetsen (en er zijn ook een aantal nieuwe sneltoetsen in te stellen die alleen binnen de app zelf werken). In de Search-modus zijn onvoorspelbaar gedrag en crashes opgelost, en worden FLAC- en APE-bestanden correct weergegeven. Bij het laden van een iTunes-bibliotheek krijg je geen freeze meer, na een dubbelklik verschijnen tracklijsten weer, en de herhaal-functie werkt normaal. (Gratis in de Mac App Store, grootte 11 MB)

Reacties - Vox 2.0.1


ExtraBITS, 24 februari 2014

  van de TidBITS-redactie: [email protected]

[vertaling: DPF, MSH, LmR]

In de ExtraBITS van deze week is er weer een nieuw hoofdstuk voor "Take Control of Pages" (over stijlen), laten we zien hoe de iPhone bijna alles heeft vervangen uit een radio-advertentie van Radio Shack uit 1991 en krijgt Steve Jobs een eigen postzegel. Shownieuws van deze week is dat het iTunes Festival naar SXSW komt en dat Ottawa het toneel zal zijn voor de NSNorth 2014 conferentie voor Canadese ontwikkelaars, ontwerpers en bedrijfsleiders. Als laatste blijkt dat Apple onverwacht weinig aan onderzoek en ontwikkeling uitgeeft, maar wil dat de nieuwe fabriek van het bedrijf op herwinbare energie zal draaien.

Eerste update van "Take Control of Pages" voegt stijl toe -- Zoals we beloofden is de eerste substantiële update van ons pre-book "Take Control of Pages" beschikbaar bij Leanpub. De update, gratis beschikbaar voor diegenen die het boek al bij het eerste verschijnen kochten, heeft een aantal kleine aanpassingen en een nieuw hoofdstuk over het gebruik van drie soorten stijlen (alinea, teken en object) in Pages 5 op de Mac. (De iOS- en iCloud-versies kunnen niet veel met stijlen behalve dan ze toepassen op tekst en objecten.) De komende gratis updates voor dit pre-book zullen hoofdstukken bevatten voor paginalay-outs, exporteren van bestanden, sjablonen en het gebruik van objecten in Pages-documenten.

Reacties

Wat de iPhone heeft vervangen uit een 1991 Radio Shack-advertentie -- Steve Cichon van Trending Buffalo vond een Radio Shack-krantenadvertentie uit 1991 terug, en realiseerde zich dat bijna alles uit die advertentie inmiddels min of meer vervangen was door zijn iPhone, zoals een desktop computer, CB radio, tape-recorder, cd-speler, antwoordapparaat, rekenmachine, wekker en camcorder. In 1991 zou het $ 3.054,82 gekost hebben om alle apparaten te kopen die inmiddels door de iPhone vervangen zijn (ongeveer $ 5.100 omgerekend naar de dollarkoers van 2012) waarmee de kosten van de iPhone en bijbehorende apps in perspectief gezet zijn. De enige twee onderdelen uit de advertentie die niet vervangen zijn door de iPhone? Een radardetector en een forse luidspreker.

Reacties

Steve Jobs zal herdacht worden met een postzegel -- Volgens een document dat is uitgelekt naar The Washington Post, zal voormalig Apple-baas Steve Jobs in 2015 worden herdacht met een speciale postzegel van de United States Postal Service. Het ontwerp is nog steeds werk in uitvoering, maar we hopen op een volksstemming tussen een "vlakke Steve" en een "skeuomorfe Steve", ongeveer zoals de zegelverkiezing in 1992 tussen "jonge Elvis" en "oude Elvis".

Reacties

iTunes Festival komt naar de Verenigde Staten via SXSW - Het iTunes Festival komt voor de eerste keer dit jaar naar de Verenigde Staten, van 11 tot en met 15 maart. De vijfdaagse spectaculaire gebeurtenis, uitgezonden vanuit SXSW in Austin, Texas, zal Coldplay, Imagine Dragons, Keith Urban, en meer omvatten. Zoals altijd zullen iTunes Festival-uitvoeringen zowel live beschikbaar zijn, als op aanvraag op je Apple TV, iOS-apparaat of computer.

Reacties

Apples R&D-uitgaven door de jaren heen -- Yoni Heisler, die voor TUAW schrijft, heeft Apples onderzoeks- en ontwikkelingsuitgaven uit hun SEC-aangiften gehaald en een paar verrassende dingen gevonden. R&D-uitgaven zijn aanzienlijk gedaald na de terugkeer van Steve Jobs, die een aantal projecten stopzette. Sindsdien zijn Apples R&D-uitgaven flink gegroeid, waarbij de uitgaven in de periode 2011-2013 de helft waren van alle R&D-uitgaven van Apple sinds 1995. Ondanks dit geeft het bedrijf miljarden minder uit dan concurrenten. Zoals Steve Jobs ooit zei: "Het gaat niet om geld. Het gaat om de mensen die je hebt, hoe je geleid wordt en tot hoever je het snapt".

Reacties

Apples nieuwe fabrieken gaan op groene energie draaien -- Apple bouwt een nieuwe fabriek in Arizona, schijnbaar om saffierglas te maken en het bedrijf wil dat het vanaf dag 1 op hernieuwbare energie gaat draaien. Apple heeft hierover onderhandeld met het plaatselijke energiebedrijf, Salt River Project, dat nieuwe zonne- en geothermische centrales heeft gebouwd om de fabriek van energie te voorzien.

Reacties

NSNorth 2014 biedt kleinschalige conferenties aan ontwikkelaars in Ottawa -- Er zijn zo veel technologieconferenties die zich op de grote steden richten dat het verfrissend is een te zien in het Grote Witte Noorden, om precies te zijn in Ottawa, Canada. NSNorth 2014 is een kleinschalige conferentie die drie dagen aan enkelvoudige sessies van zeer gespecialiseerde creatieve onderwerpen biedt voor iOS- en Mac-ontwikkelaars, -ontwerpers en -bedrijfsleiders. Het zal plaatsvinden van 8 tot en met 10 mei, zodat de deelnemers op tijd terug kunnen zijn voor Moederdag op de 11e. Het aantal deelnemers is bewust beperkt tot 100 en de kaarten gaan erg snel, dus als je interesse hebt, moet je vlug zijn.

Reacties


Dit is TidBITS, een gratis wekelijkse technologie-nieuwsbrief met recent nieuws, bekwame analyse en grondige besprekingen voor de Apple internet-gemeenschap. Geef het gerust door aan je vrienden; beter nog, vraag of ze een abonnement willen nemen!
Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en websites mogen artikelen overnemen of een link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We kunnen de precisie van de artikelen niet garanderen. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.
Copyright 2014 TidBITS; reuse governed by this Creative Commons License.

Vorige aflevering | Search TidBITS | Volgende aflevering
TidBITS English | TidBITS Nederlands