Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering

TidBITS Logo

TidBITS#1079, 6 juni 2011

We zijn weer terug van onze Memorial Day-onderbreking met een dubbeldik nummer, dankzij de vele keynoteaankondigingen van Apple op het Wereldwijde Ontwikkelaarscongres van deze week. Adam kijkt naar wat deze aankondigingen en publiek gemaakte cijfers van Apple zeggen over de plaats van het bedrijf in de branche en we brengen een samenvatting van wat Apple onthulde over Mac OS X Lion, iOS 5 en iCloud. (Het was voor ons allen een zware dag aan de toetsenborden!) Er is ook beveiligingsnieuws dat deze aflevering gehaald heeft, met een belangrijke Flash Player-update die je moet downloaden, plus meer over de steeds ernstiger wordende situatie rond MacDefender. Ten slotte, maar zeker niet als minste, zijn we zeer blij dat we je drie nieuwe Take Control-boeken kunnen aankondigen: "Take Control of Speeding Up Your Mac" en "Take Control of Troubleshooting Your Mac, Second Edition", van Joe Kissell en "Take Control of TextExpander" van Michael Cohen. Bij de vermeldenswaardige software-updates van de afgelopen twee weken zitten Growl 1.2.2, Data Rescue 3.2, Logic Pro 9.1.4 en Logic Express 9.1.4, Moneydance 2011, Fantastical 1.0, DEVONthink en DEVONnote 2.1, Sparrow 1.2 en Adobe Photoshop Lightroom 3.4.1.
 
Artikelen
 

De Nederlandse editie van TidBITS is een letterlijke vertaling van de oorspronkelijke Engelse versie. Daarom is het mogelijk dat een deel van de inhoud niet geldt in bepaalde landen buiten de VS.

Er is ook een iPhone-versie van TidBITS-NL op <http://nl.tidbits.com/TidBITS-nl-1079i.html>
En als je de volgende koppeling opneemt als bladwijzer in Safari op je iPhone, iPad of iPod touch, heb je altijd de nieuwste aflevering:
<http://nl.tidbits.com/TidBITS-nl-i.html>


Deze editie van TidBITS werd gedeeltelijk gesponsord door:
Help TidBITS te ondersteunen door onze sponsors te sponsoren!

Dit nummer werd uit het Engels vertaald door:

Verder werkten mee:

Hoe je ons kunt bereiken kun je lezen op:
<de contactpagina>


Apple rolt zijn spieren in WWDC 2011-toespraak

  door Adam C. Engst <[email protected]>

[vertaling: TK]

Als er nog twijfel bestond over het vermogen van Apple om de toekomst van de computerbranche vooruit te stuwen, dan hebben de drie enorme aankondigingen op de hoofdtoespraak van de Worldwide Developer Conference vandaag (nu beschikbaar voor live streaming) die weggenomen. Twee uur lang hebben Apple CEO Steve Jobs en een team met andere Apple-bobo’s Mac OS X Lion, iOS 5 en de nieuwe iCloud-dienst gedemonstreerd en besproken. De vorige jaren en gemeten aan wat bijna elk ander bedrijf zou doen, zou één van deze platforms (want elk van de drie is wel degelijk een platform waarop ontwikkelaars innovatieve nieuwe programma’s en diensten zullen bouwen) op zich al een waardige aankondiging zijn geweest.

Door drie grote platforms aan te kondigen heeft Apple zijn spieren gerold op drie totaal verschillende vlakken: desktop computing, waar de traditionele concurrentie komt van Microsoft Windows; mobiele computing, waar Apple moet afrekenen met Google Android en tegelijk de greep op de markt die RIM BlackBerry vroeger had blijven verzwakken; en cloud computing, waar Apple eindelijk een door ontwikkelaars uitbreidbare dienst biedt die concurreert met diensten van Google, Yahoo, Facebook en andere. Dat is indrukwekkend en, eerlijk gezegd, een beetje intimiderend voor wie het bedrijf volgt en de steeds veelvuldiger en beduidender veranderingen moet proberen te begrijpen.

Maar we moeten de plaats van Apple in de markt niet gaan voorspellen louter op basis van aankondigingen van toekomstige producten, aangezien we Lion pas ergens in juli kunnen evalueren en iOS nog enkele maanden later. Naar goede gewoonte staken in de WWDC hoofdtoespraak enkele statistieken over de omzet van Apple en hoewel je er mag van uitgaan dat de cijfers zorgvuldig gekozen zijn om Apple in het beste licht voor te stellen, is er ook geen reden om er geen geloof aan te hechten.

WWDC zelf gaf ons één van deze benchmarks. De laatste jaren was de beurs altijd uitverkocht en vorig jaar was ze al uitverkocht in 8 dagen, maar dit jaar waren alle 5200 tickets al in 2 dagen verkocht. Jobs verontschuldigde zich zelfs omdat ze mensen moesten weigeren en zei dat Apple graag meer mensen op de beurs wilde zien, maar dat ze geen geschikte plaats vinden die groter is. De populariteit van WWDC geeft aan dat de ontwikkelaars geloven dat de platforms van Apple niet alleen technisch interessant zijn, maar dat ze het ook waard zijn om er een zaak op te bouwen.

Om dat punt te ondersteunen wees Apple erop dat er ongeveer 425.000 apps in de iOS App Store staan, met meer dan 90.000 specifiek ontworpen voor de iPad. Er zijn nu al meer dan 14 miljard apps gedownload. Wat alles nog duidelijker maakte, is dat Apple zei dat ze meer dan $ 2,5 miljard hebben uitbetaald aan ontwikkelaars van iOS-apps. Zelfs als die betalingen extreem disproportioneel verdeeld zijn, zoals ongetwijfeld het geval is, dan is het nog altijd een enorm groot business-ecosysteem dat Apple zomaar vanuit het niets heeft gecreëerd.

Apple ging echter algemene cijfers voor de Mac App Store uit de weg en zei dat de App Store nu het voornaamste kanaal is voor het kopen van desktop computer software, meer nog dan Best Buy, Walmart en Office Depot. Apple voorzag enkele eerder relatieve datapunten en merkte op dat Autodesk Sketchbook er Mac App Store 1 miljoen nieuwe gebruikers heeft bijgekregen dankzij (vergeleken met hoeveel ervoor?), gamesuitgever Feral heeft zijn omzet verdubbeld sinds ze op de Mac App Store verkopen (verdubbeld ten opzichte waarvan?) en Pixelmator heeft de eerste twintig $ 1 miljoen verdiend en zal weldra zijn inkomsten verviervoudigen.

Voor de iBookstore pochte Apple ook dat ze een contract hadden afgesloten met de zes grote uitgeverijen en dat klanten meer dan 130 miljoen boeken hebben gedownload. Omdat Apple graag verkoopeenheden en inkomsten van de daken schreeuwt, terwijl de downloads voor het grootste deel gratis boeken kunnen zijn, begrijp ik hieruit (en dit wordt gestaafd door onze ervaring met de iBookstore met Take Control) dat de iBookstore niet meteen een groot verkoopsucces is. Dat is jammer, vooral met de recente aankondiging van Amazon dat er nu meer boeken in Kindle-formaat worden verkocht dan gedrukte boeken. Volgens ons zijn e-boeken recent een nieuw hoofdstuk begonnen en de lezers blijven meer verwachten.

De iBookstore en Mac App Store blijven kleine vissen in vergelijking met de gigant die de iTunes Music Store is. Deze biedt nu 18 miljoen nummers en sinds het begin zijn er meer dan 15 miljard nummers verkocht. iTunes is nu met voorsprong de grootste muziekwinkel ter wereld.

En hoewel Apple nog altijd bezig is met het oplossen van integratieproblemen (ze hebben bijvoorbeeld net vandaag meegedeeld dat het nu mogelijk is om in iTunes op de Mac iets in de iBookstore te kopen en je kunt nog altijd geen EPUB-bestand lezen in een Mac-programma van Apple), ligt een deel van het succes van Apple in de 225 miljoen iTunes-accounts (of Apple ID’s) waarmee je iets in de winkels van Apple kunt kopen. Weinig andere bedrijven kunnen prat gaan op zoveel klanten die rechtstreeks kopen en niet via een wederverkoper die instaat voor de winkelier-relatie.

Als er nog twijfel bestond over het feit dat Apple niet langer alleen nog het computerbedrijf van die schattige Macintosh-computers, dan heeft Apple aangekondigd dat ze meer dan 200 miljoen iOS-apparaten hebben verkocht, waaronder 25 miljoen iPads. Apple had eerder meegedeeeld dat ze van de iPad 15 miljoen eenheden in 9 maanden van 2010 hadden verkocht, wat betekent dat Apple in de eerste zes maanden van 2011 nog eens 10 miljoen iPads heeft verkocht, zelfs met de vertraging in de verkoopcijfers in het begin van 2011 wanneer iedereen wachtte op de iPad 2.

We mogen de Mac echter ook nog niet afschrijven; de wereld telt nu 54 miljoen actieve Mac-gebruikers en Apple verkoopt 3 tot 4 miljoen Macs per kwartaal. Volgens Apple kende de Mac-markt een groei van 28 procent in het laatste kwartaal in vergelijking met het vorige jaar terwijl de pc-markt in dezelfde termijn met 1 procent is gekrompen. Maar er is al veel gebeurd sinds de begindagen van de Mac en de trend dat er meer laptops dan desktops worden verkocht gaat steeds maar sneller, met de MacBook, MacBook Air en MacBook Pro’s die bijna driekwart (73 procent) uitmaken van alle verkoopcijfers van Apple en slechts 27 procent voor rekening van de Mac mini, iMac en Mac Pro.

Ik zei al dat Apple gewoonlijk niet blijft staan bij cijfers die niet zo goed zijn en er was dan ook niets te horen over de groei van de alom miskende muziek-socialenetwerkdienst van Apple Ping en Jobs had dan wel enkele verrassend geringschattende commentaren over MobileMe, maar hij zei nooit iets over aantallen gebruikers. Dit mag ons niet verrassen. Dit is het feestje van Apple en zij gaan niet de kniesoor uithangen op hun eigen feestje, dat met de minuut groter en indrukwekkender wordt.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Maak je Mac sneller en los problemen op met nieuwe Take Control e-boeken

  door Adam C. Engst <[email protected]>

[vertaling: JWB]

Stel je voor dat Dr. Gregory House niet alleen een briljante arts was maar ook een aardige en welbespraakte man met een bijbaantje als fitness trainer. De werkelijke Mac-expertversie van het "House"-personage van tv zou heel goed onze eigen Joe Kissell kunnen zijn. Joe legde onlangs de laatste hand aan het derde e-boek in zijn Mac Fitness-trilogie, het 196 pagina’s tellende "Take Control of Speeding Up Your Mac", dat zich voegt bij het zojuist verschenen "Take Control of Troubleshooting Your Mac, Second Edition" en het vorige maand uitgebrachte "Take Control of Maintaining Your Mac, Second Edition".

"Take Control of Speeding Up Your Mac" duikt diep onder de aluminium behuizing van je Mac om de geheimen te onthullen en de mythes te ontzenuwen over wat een ooit zo snelle Mac zijn pit doet verliezen. Joe neemt je mee op een toer langs de componenten die bijdragen aan de prestatiesnelheid van een Mac (de rol van RAM, het aandeel dat je harde schijf hierin heeft, je netwerk-verbindingen, de software die je draait) en legt uit hoe je elk van die componenten moet beoordelen en bij kunt stellen om je Mac zo efficiënt mogelijk te laten draaien.

Tezelfdertijd heldert Joe ook enkele algemene misvattingen op over wat bijdraagt aan vertragingen. Zal het defragmenteren van je harde schijf je Mac sneller maken? (Voor de meeste gebruikers waarschijnlijk niet.) Hoe zit het met het repareren van permissies? (Nee, dit lost wellicht andere problemen op, maar trage prestaties zitten daar niet bij.) Hoe zit het met het legen van caches? (Niet echt; caches helpen je Mac in de meeste gevallen juist om beter te presteren.)

In plaats van te vertrouwen op anekdotes en van horen-zeggen, laat "Take Control of Speeding Up Your Mac" je zien hoe je je Mac wetenschappelijk moet onderzoeken om de oorzaken te vinden en de oplossingen voor trage prestaties toe te passen, zonder giswerk: Bij elke stap van het proces leer je hoe je precies kunt meten wat er gebeurt en zo de effecten kunt zien die elke aanpassing heeft.

Om heel eerlijk te zijn, zou "Take Control of Speeding Up Your Mac" wel eens het nuttigste boek kunnen zijn dat we ooit gepubliceerd hebben.

Maar wat nu als snelheidsperikelen niet de enige problemen zijn die je Mac heeft? Daar springt de zojuist verschenen tweede druk van Joe’s "Take Control of Troubleshooting Your Mac" op in. Dit 110 pagina’s tellende e-boek biedt 17 basale procedures om problemen op te lossen en laat zien hoe je 15 veel voorkomende problemen kunt oplossen terwijl het je tevens de kennis verschaft die nodig is om minder vaak voorkomende problemen op te kunnen lossen. De reikwijdte sterkt zich uit tot een hele reeks aan Macs en edities van Mac OS X met terugwerkende kracht tot 10.4 Tiger en biedt ook al wat tips voor het nog te verschijnen Lion, waardoor "Take Control of Troubleshooting Your Mac, Second Edition" de eerste plek is waar je je moet begeven als je Mac zich slecht gedraagt.

Uiteraard is het nog beter als problemen zich helemaal niet voordoen, en regelmatig onderhoud is de beste manier om dat te bewerkstelligen. In het 103 pagina’s tellende "Take Control of Maintaining Your Mac, Second Edition", beschrijft Joe een gezond verstand-aanpak die uitlegt hoe je goed van start kunt gaan met het vlekkeloos laten draaien van je Mac; wat je dagelijks, wekelijks, maandelijks en jaarlijks moet doen; hoe je je moet voorbereiden op updates van Mac OS X; en hoe je de gezondheid van je Mac kunt controleren om potentiële problemen vroegtijdig te kunnen ondervangen.

Het $ 15 kostende "Take Control of Speeding Up Your Mac" en het $ 10 kostende "Take Control of Troubleshooting Your Mac, Second Edition", zijn samen verkrijgbaar met 20 procent korting en als je er het $ 10 kostende "Take Control of Maintaining Your Mac, Second Edition" aan toevoegt bespaar je in totaal 30 procent (kijk in de linkerkolom op de pagina van elk boek voor de bundelkortingen). Als je Mac traag en humeurig is kunnen deze e-boeken precies datgene zijn dat de dokter voorschrijft.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Meer doen en minder typen met "Take Control of TextExpander"

  door TidBITS Staff <[email protected]>
  2 reacties (Engelstalig)

[vertaling: MSH]

Het herhaaldelijk typen van de zelfde dingen (aanwijzingen, instructies, URL’s, of verzoeken om informatie) in e-mailberichten of andere documenten, zoals George Harrison in "A Hard Day’s Night" het gedenkwaardig stelde "Gesleep. Bekend gesleep." Echter, er is een manier om deze fysieke en mentale repetitieve stress te vermijden: TextExpander van Smile. Geen nieuws daar, maar wel nieuw is ’s "Take Control van TextExpander" van Michael E. Cohen. Een $ 10-kostend begeleidend e-boek voor TextExpander dat zowel de vele dingen uitlegt die de software kan doen en je laat zien hoe ze te doen.

Michael begint met het uitleggen van de basisprincipes: hoe kun je TextExpander 3 in Mac OS X 10.6 Snow Leopard gebruiken om tekst "snippers" te maken (zoals je postadres) die in de tekst in bijna elke toepassing kunnen worden ingevoegd door het intikken van een korte code (bijvoorbeeld addd). Dan, als je tevreden bent met TextExpander’s elementaire controles en opties, beschrijft Michael TextExpander’s geavanceerde opties voor het maken, plaatsen en werken met snippers, met inbegrip van hoe ze te gebruiken op een iPad, iPhone of iPod touch met Simle's TextExpander touch-app.

Bijvoorbeeld, je leert het volgende te doen:

Zelfs ervaren TextExpander gebruikers zullen over eigenschappen leren die zij kunnen hebben vergeten of over het hoofd gezien, zoals:

Het boek werd gemaakt in samenwerking met Smile, het bedrijf dat TextExpander maakt en Michael in staat stelt om snel antwoord te ontvangen op zijn technische vragen en insider inzicht te krijgen in typische vragen van TextExpander gebruikers.

Hoewel we tekstexpansie-software jarenlang op eenvoudige wijze gebruikt hebben, heeft het werken aan dit e-boek iedereen die betrokken was bij het project geleerd om om efficienter te gaan typen, dankzij uitbreidingen in het bewerken van commentaar, boektitels, URL’s, en nog veel meer. Als je regelmatig dezelfde stukken tekst intypt, of korte namen of langere stukken tekst, denken wij dat je opgetogen zult zijn over hoeveel TextExpander je kan helpen je schrijven te versnellen en hoe "Take Control of TextExpander" je helpt het meeste uit TextExpander te halen

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Update naar Flash Player 10.3.181.22

  door Adam C. Engst <[email protected]>
  2 reacties (Engelstalig)

[vertaling: SWB]

Alsof moeten omgaan met MacDefender al niet genoeg was, heeft Adobe nu een nieuwe versie van Flash Player uitgebracht omeen belangrijk veiligheidslek aan te pakken. Adobe zegt:

Deze werelwijde kwetsbaarheid voor cross-site scripting (CVE-2011-2107) kon gebruikt worden om namens een gebruiker acties te ondernemen op elke website of webmailprovider, wanneer de gebruiker een kwaadwillende website bezoekt. Er zijn meldingen dat dit veiligheidslek wordt misbruikt voor actieve doelbewuste aanvallen bedoeld om de gebruiker te verleiden om op een in een e-mailbericht bezorgde kwaadwillende koppeling te klikken.

Om er achter te komen welke versie van Flash Player jij draait, bezoek de Adobe Flash Player-pagina die vertelt welke versie jij hebt en wat de nieuwste versie is. Als dat niet klopt, download dan de nieuwste versie (10.3.181.22 op dit moment) van de Adobe Flash Player Download-pagina.

Adobe voegde in the vorige uitgave van Flash Player voor Mac OS X, 10.3.181.14, een systeemvoorkeurspaneel toe ten behoeve van automatische updatemelding. Wij nemen aan dat dit betekent dat Flash Player jou zal melden wanneer toekomstige updates nodig zijn; idealiter zal dit tevens Flash Player updaten.


Niettemin bevelen wij ten zeerste aan om naar de nieuwste versie van Flash Player te upgraden om te profiteren van de automatische updatemelding en om de bekende veiligheidslekken te dichten.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Details van Lion bekend gemaakt, inclusief verschijningsdatum en prijs

  door TidBITS Staff <[email protected]>

[vertaling: HV, RAW]

Veel van de kenmerkende bijzonderheden van Mac OS X 10.7 Lion waren al bekend van eerdere, soms tamelijk uitgebreide beschrijvingen afkomstig van Apple zelf (zie "Apple licht een tipje van de sluier op over Mac OS X Lion", 20 oktober 2010, en "Apple licht de sluier die over Mac OS X Lion ligt iets verder op", 24 februari 2011). Tijdens de Worldwide Developer Conference keynote voordracht heeft Apple echter nog meer details gepresenteerd. Daarnaast heeft Apple een lijst met 250 nieuwe zaken en functies in Lion.

Het feit dat Lion kenmerken van iOS overneemt is niet de enige belangrijke vernieuwing in Mac OS X. Het biedt ook een interface waarin onderdelen van het besturingssysteem die door gebruikers, met name hen die geen (nieuw) systeem willen leren of die er niet in slagen het onder de knie te krijgen, als verwarrend ervaren worden, verborgen kunnen worden. En we kennen allemaal wel mensen die in één van deze categorieën vallen.

Laten we maar eens gaan kijken naar de bekende en de nog niet aangekondigde kenmerken van Lion. We zullen proberen om niet te veel aandacht te schenken aan zaken die we in eerdere artikelen bespraken, maar dit is een recapitulatie van een aantal functies.

Voor wie en wanneer -- Lion mag dan naar verluidt 250 nieuwe functies en kenmerken hebben, Apple heeft er een beperkt aantal, in een paar belangrijke categorieën uitgelicht waarvan Apple denkt dat ze relevant zijn om nieuwe klanten te werven en om de de omgang met de Mac van trouwe gebruikers te verbeteren. Phil Schiller wist te vertellen dat er wereldwijd maar liefst 54 miljoen actieve Mac-gebruikers zijn, waarmee Apple een groot publiek te bedienen heeft.

(De eerlijkheid gebied om te melden dat een aantal van die 250 "nieuwe" eigenschappen al in een of andere vorm in Snow Leopard aanwezig zijn. Zo telt FaceTime voor 7 nieuwe eigenschappen en de Mac App store voor vier. Bovendien gaat het wel wat ver om de mogelijkheid om een binnenkomende AirDrop overdracht af te kunnen breken als een "kenmerk" te tellen.)

Mac-verkopen zijn tamelijk onevenwichtig verdeeld: maar liefst 73 procent van alle nieuw verkochte Macs zijn tegenwoordig laptops, aldus Schiller tijdens zijn voordracht. Al die laptop Mac-gebruikers hebben dus al machines met trackpads waarmee "gebaren" ingevoerd kunnen worden; eigenaars van bureaumachines kunnen een Magic Trackpad kopen om van alle nieuwe eigenschappen gebruik te kunnen maken.

Lion verschijnt in juli, voor de ongekend lage prijs van $ 29,99, net als destijds Snow Leopard, dat feitelijk een Leopard-update was en niet zozeer een volwaardig nieuw besturingssysteem. Tot het verschijnen van Snow Leopard vroeg Apple $ 129 voor nieuwe OS-versies. En voor dat bedrag kan je Lion op méér dan een computer installeren, mits ze hetzelfde iTunes Store account delen. Dit is een significante wijziging; vroeger moest je voor een family pack, voor vijf computers, extra betalen.

En in tegenstelling tot eerdere OS-versies heeft Apple aangekondigd dat Lion uitsluitend beschikbaar zal zijn als download via de Mac App Store. Vooralsnog kunnen we dat niet helemaal serieus nemen en we zullen daar binnenkort op terugkomen. Apple heeft ook aangekondigd dat Lion Server beschikbaar zal komen via de Store als een uitbreiding, met een prijs van $ 49,99.

Don"t Worry, Be Appy -- Multi-touch "gebaren", apps die het hele scherm overnemen, Mission Control en Launchpad zijn allemaal bedoeld om Lion een iOS-uiterlijk te geven. "Gebaren" maakten al onderdeel uit van eerdere versies van Mac OS X, maar Lion voegt daar zwiep-scrollen, multi-touch tikken en zoomen en vergroten door je vingers van elkaar af te bewegen aan toe.

Om van het hele scherm gebruik te kunnen maken zullen programma’s herschreven moeten worden. Scrollbalken moeten verdwijnen en het scherm wordt de interface, net als het grote scherm van de iPad. Apple heeft de meeste van de eigen programma’s al herschreven om van deze eigenschap gebruik te maken; dat geldt in ieder geval voor Safari, Mail, iCal, Preview, Photo Booth, iPhoto, iMovie en iTunes.

Mission Control is feitelijk niet meer dan een samengaan van Spaces en Exposé, het geeft je een overzicht van al je open apps en vensters. Gebruikers die eenvoud op prijs stellen kunnen dit mogelijk minder waarderen, maar aan de andere kant kan het ook de oplossing zijn van het computer-equivalent van de vraag "waar heb ik mijn autosleutels gelaten" als je een miljoen open vensters en programma’s hebt.


Launchpad, tenslotte, is een programmastarter die al je programma’s toont, vergelijkbaar met het thuisscherm in iOS; éénmaal klikken en het betreffende programma wordt gestart. Launchpad voorkomt dat je aan anderen moet uitleggen waarom je dubbel moet klikken om iets uit te voeren. Uiteraard zal je (vul hier je favoriete verwant in) ook in Launchpad gewoon dubbelklikken; we hopen dat Apple daar rekening mee heeft gehouden.

Kom terug -- Een tweede groep kenmerken is overduidelijk bedoeld voor zowel nieuwe gebruikers, die nog niets anders gewend zijn en oude rotten in het vak, die vaker documenten kwijt zijn geraakt dan ze willen toegeven. Resume, Auto Save, en Versions werken samen zodat je programma’s kunt afsluiten (of laten crashen) en herstarten zonder dat je de documenten waar je mee bezig was zelf opnieuw hoeft te openen en je hoeft er daarbij zelfs niet aan te denken om je werk regelmatig op te slaan en back-ups te maken. Dat lijkt wel wat op hoe BBEdit al jaren werkt en Adobe’s InDesign heeft ook vergelijkbare eigenschappen

Alles was Resume doet is het opslaan van de staat waarin in programma zich bevindt, zo dat wanneer je het opnieuw opent, het in diezelfde staat terugkeert; Apple heeft iOS-ontwikkelaars aangespoord om deze mogelijkheid te ondersteunen vanaf het verschijnen van iOS 4. Ook bij het herstarten van je computer zal Lion je terugbrengen naar de staat waarin de computer verkeerde toen je hem afsloot, tenzij je voor een "clean start" kiest.

Auto Save en Versions maken het mogelijk om bestanden automatisch op te slaan, eventueel in meerdere versies. Auto Save slaat, terwijl je werkt, continu je werk op, waarbij de mogelijkheid blijft bestaan om wijzigingen ongedaan te maken en indien gewenst zelfs terug te gaan naar de staat waarin een document zich bevond toen het voor de laatste keer werd geopend. Versions slaat elk uur een nieuwe "opname" van je document op, en biedt je een Time Machine-achtige kijk op alle vorige versies, die je kunt vergelijken met de huidige versie en van waaruit je kunt kopieëren en plakken.


Ontwikkelaars zullen ondersteuning voor deze mogelijkheden expliciet in hun programma’s moeten inbouwen, wat mogelijk betekent dat we, in ieder geval tijdelijk, twee typen programma’s zullen hebben, die waarbij we zelf documenten moeten opslaan en die waarbij dat niet hoeft. Dat zou wel eens tot verwarring kunnen leiden.

Sleep en gooi -- Delen van bestanden kost altijd meer hoofdbrekens dan nodig, hoe je het ook wendt of keert, zeker voor gebruikers die weinig of geen ervaring met bedrijfsnetwerken hebben. De oplossing die volgens ons de ideale situatie voor het delen van bestanden, althans voor Macs op hetzelfde lokale netwerk, het dichtst benadert is het onafhankelijke programmaatje DropCopy, dat een soort van virtueel gat in je bureaublad maakt waar je een bestand in kunt dumpen om het naar een andere Mac te verzenden. AirDrop biedt Lion-gebruikers een vergelijkbare functie, maar met een aantal beperkingen.

Met AirDrop kun je op een symbool in de navigatiekolom van een Finder-venster klikken, waarna je een overzicht ziet van je eigen machine en alle andere machines die AirDrop ondersteunen. Je kunt dan een bestand naar een van die andere machines slepen, waarop een beveiligde bestandsoverdracht wordt gestart. De ontvangende partij moet bovendien het bestand expliciet accepteren. Lion kan de Apple ID van de zender, mits gekoppeld aan zijn of haar Mac OS X-account (een nieuwe mogelijkheid in Lion) gebruiken om de authenticiteit van de zender naar de ontvanger te verifiëren.

AirDrop vereist wifi en niet zomaar elke wifi. Je hebt een Mac met een recente wifi-chipset nodig, helaas weten we nog niet precies welke modellen wel en niet zullen werken. Nogmaals, mede omdat verschillende collega’s verbijsterd reageerden toen we ze vertelden dat dit niet gaat werken over ethernet: wifi is een vereiste voor AirDrop.

Apple gebruikt een speciale peer-to-peer wifi-modus, je hoeft dus niet verbonden te zijn met een wifi netwerk om van AirDrop gebruik te maken. Het heeft wel wat van bestandsoverdracht via Bluetooth, maar dan zonder instellingen.

Andere vermeldenswaardige eigenschappen -- Mail krijgt ook een mooie upgrade met een nieuwe interface met twee- of driekolomsweergave, een beetje zoals Mail op de iPad. Een conversatieweergave zoals Gmail al jaren heeft plaatst verwante berichten in discussies, terwijl het automatisch geciteerde tekst weglaat die herhaald wordt van andere berichten in dezelfde conversatie. En er zijn nog veel meer verbeteringen in Mail.

Apple had het niet over FileVault 2 in de keynote, maar het is een belangrijke beveiligingsverbetering met versleuteling van de gehele harde schijf. Zonder een opstartwachtwoord ziet je schijf eruit alsof er willekeurige gegevens op staan. Je kunt FileVault 2 aanzetten zonder een schijf te hoeven herformatteren of herinstalleren. Je kunt er ook een compete wisoperatie mee uitvoeren, daarin wordt de encryptiesleutel vernietigd, waardoor de data onherroepelijk verloren zijn. Die wordt gevolgd door een uitgebreid overschrijven van de eigenlijke gegevens op de schijf voor extra beveiliging in het onwaarschijnlijke geval dat de geheime dienst achter je aan zit.

Terwijl Snow Leopard "Sluimerstand uitschakelen op verzoek" introduceerde om bepaalde soorten netwerkverzoeken op afstand, zoals schermdelen, je met een stok in de zij van Mac OS X lieten porren via Ethernet en wifi (modellen van 2007 en nieuwer) om het wakker te maken, voegt Lion een nieuwe mogelijkheid toe. Energiezuinig wekken maakt het delen van bestanden, back-ups en andere acties (zoals iTunes Home Sharing met een Apple TV 2) mogelijk zonder dat aangekoppelde beeldschermen of USB-apparaten geactiveerd worden. (Por alsjeblieft niet echte sneeuwluipaarden of leeuwen met een stok.)

Bij de andere verbeteringen voor schermdelen zit de mogelijkheid om iets te doen wat op snelle gebruikersoverschakeling lijkt, maar dan voor toegang op afstand. Als je het scherm van een computer wilt besturen die ergens anders staat, dan kun je nu inloggen met een ander account dan die die actief is, waardoor de huidige gebruiker van die machine op afstand gewoon zijn of haar gang kan blijven gaan, terwijl jouw sessie in de achtergrond draait als een ander account.

Time Machine heeft nu ook locale kiekjes, waarmee het door kan gaan met het maken van back-ups wanneer je weg bent van de schijf of het netwerk waar je normaal je back-ups maakt. Deze back-ups zijn dan beschikbaar terwijl je geen verbinding hebt met je standaardsysteem en verschijnen in een gecombineerde weergave wanneer je terug bent op je netwerk of je schijf weer ingeplugd hebt.

Hoor mij eens brullen -- Er valt een hoop te verwerken hier, zowel oud als nieuw. Lion presenteert een aantal nieuwe manieren van denken over Mac OS X en hoe meer we er over leren, hoe subtieler we inzicht krijgen in hoe nieuwe Macgebruikers het platform zullen benaderen.

Het zal interessanter zijn om te zien hoe bestaande Macgebruikers Lions nieuwe mogelijkheden zullen adopteren. Veel mensen zullen misschien vinden dat ze geen nieuwe werkmethodes nodig hebben, zelfs als die nieuwe aanpak beter is voor nieuwe gebruikers of diegenen die alleen iOS kennen. Maar zoals altijd zal het moeilijk zijn om de sirenenzang van bepaalde mogelijkheden te weerstaan, zelfs al zijn ze niet allemaal even aantrekkelijk.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


iOS 5 knipt het snoer door en verhelpt talloze irritaties

  door Michael E. Cohen <[email protected]>

[vertaling: LmR]

Apple’s presentatie tijdens de WWDC vandaag bevatte zoveel baanbrekende aankondigingen dat het een ieder die het beluisterde, bekeek of het volgde via een live blog nog duizelt. Apple kondigde aan dat iOS 5, dat "dit najaar" uitkomt (hetgeen waarschijnlijk betekent september of oktober 2011) mer dan 200 nieuwe functies zal bevatten waarvan Apple er tijdens de WWDC keynote 10 besprak. Maar uit deze tien is er een die eigenlijk de grootste verandering betekent voor het iOS platform: iOS 5 knipt het (USB-) snoer door en stelt iOS apparaten in staat om geheel los van een Mac of een PC te werken. Tegelijkertijd breid dit de iPad-markt uit naar hen die volledig op Linux vertrouwen of simpelweg weigeren met iTunes op Windows te werken. Een niet te veronachtzamen aantal mensen.

Een van de grootste klachten over de iPad als een vervanging van losse apparatuur als bijvoorbeeld netbooks was altijd dat het niet zelfstandig opereert: om hem in te stellen, er informatie op te zetten of een reservekopie van te maken heb je een Mac of een pc nodig met iTunes. Dus zij die in de iPad een uitstekend computeralternatief zagen voor oudere gebruikers die minder behendig zijn met computers stonden altijd voor de vraag hoe de iPad in te stellen en bij te houden in een huishouden zonder een computer.

Dit probleem verdween halverwege de keynote van vandaag toe er een afbeelding verscheen van een schaar die een kabel doorknipt met als onderschrift "PC Free". Met ingang van iOS 5 heeft een iOS-apparaat geen verbinding meer nodig met een Mac of een pc om te worden geactiveerd. In plaats daarvan is er slechts een Wi-Fi- of 3G-verbinding nodig om contact te kunnen leggen met de servers van Apple.

Ook heeft een iOS-apparaat geen computerverbinding meer nodig om softwareupdates te downloaden. Deze zullen ook als een deus ex machina uit de Cloud nederdalen zodra dit nodig is. Deze verandering houdt wel een verandering in van de vorm waarin de iOS-updates vroeger werden aangeleverd. Tot nu toe bestond iedere softwareupdate van een iOS-apparaat uit het gehele iOS, dat doorgaans honderden megabytes groot was. Updates van iOS 5 zullen nu echter verschijnen als "delta"-updates. Deze bevatten alleen de bijgewerkte onderdelen van het besturingssysteem, waardoor het updateproces veel vlotter verloopt en de hoeveelheid data die moet worden opgehaald vermindert. Goed nieuws voor gebruikers met bandbreedtebeperkingen.

Hoewel er niet erg diep op werd ingegaan heeft Apple ook gemeld dat iOS 5 Wi-Fi-synchronisatiemogelijkheden zal hebben om media te verplaatsten tussen iTunes op een computer en een iOS 5-apparaat. En dit is een gigantische stap want het betekent dat het veel makkelijker zal worden om iOS-apparatuur gesynchroniseerd te houden, zelfs als je liever een oplader in het stopcontact gebruikt, in plaats van een computer.

Het doorknippen van de kabel heeft natuurlijk niet alleen effect op iOS-activeringen en update: soms waren er andere onderdelen van het iOS-gebruik die om een computerverbinding vroegen. Een van de meest in het oog springende was de Agenda-app, die gebruikers niet toestond om nieuwe Agenda’s te maken maar alleen de Agenda’s op het iOS-apparaat kon gebruiken die op de computer of in MobileMe waren aangemaakt. De Agenda-app in iOS 5 kan nieuwe Agenda’s maken op het iOS-apparaat. Andere soortgelijke computergerelateerde beperkingen zullen waarschijnlijk ook verdwijnen in iOS 5. Het PC-loze iOS betekent het eind van het begin van het post-PC tijdperk: Apple’s mobile apparaten worden nu onafhankelijke, volledige leden van de computergemeenschap.

Buiten het loslaten van de computer, brengt iOS 5 nog talloze andere functies en verbeteringen. Sterker nog: het lijkt wel of Apple een gigantische lijst van klachten over iOS heeft opgesteld en daar nu zoveel mogelijk van probeert op te lossen.

Een kort overzicht van een aantal verbeteringen: Notificaties is geheel herschreven en heeft nu ook een geschiedenisfunctie (nieuwe meldingen vervangen niet langer voorgaande meldingen) en maken ook minder inbreuk op wat je aan het doen bent. Ze verschijnen bovenaan het scherm dus als er een melding binnenkomt, kan je erop ingaan zodra het jou uitkomt. Notificaties verschijnen zelf op het slotscherm. Berichten, die vroeger alleen werkten via de Berichten-app op de iPhone, komen nu ook naar de iPod touch en de iPad en de nieuwe iMessage-app bevat ook ontvangstmeldingen, type-indicatie en synchronisatie tussen je verschillende apparaten: je kan een conversatie beginnen op je iPhone en die voortzetten op je iPad. Mobile Safari krijgt ook een keur aan verbeteringen, waaronder getabt browsen, Reader en Reading List (dat ook in Mac OS X Lion zit), deze laatste functie (dat artikelen kan opslaan om later terug te lezen), synchroniseerd tussen al je iOS-apparaten dus je kan een Reading List aanmaken op het ene apparaat en het lezen op een ander.

Maar er is nog meer: iOS 5 bevat een Herinnering-app voor hen die voorheen taaklijsten maakten in iCal om er vervolgens achter te komen dat die niet werden gesynchroniseerd met de Agenda-app in iOS. Bovendien kunnen deze herinneringen locatie-afhankelijk zijn: een herinnering kan worden aangeroepen op basis van waar je bent dus als je bijvoorbeeld je kantoor verlaat kan je een herinnering instellen om op weg naar huis een pak melk mee te nemen. Ook Mail krijgt een flink aantal verbeteringen waaronder de mogelijkheid om opgemaakte tekst in een e-mailbericht te gebruiken en om door de inhoud van mailberichten te zoeken vanuit het zoekscherm van het iOS-apparaat. De Camera-app krijgt ook een aantal verbeteringen waaronder rasterlijnen, de mogelijkheid om afbeeldingen te draaien of bij te snijden en kleurcorrecties.

Heb je er nog geen genoeg van? Mooi, want we waren er nog niet: hoewe Apple geen Twitter-app aanbiedt lijkt Twitter wel het meest aanwezig in iOS 5: enkelvoudig inloggen voor je Twitter-account is te vinden in de Instellingen-app en veel van de standaard geleverde apps hebben Twitter geïntegreerd, waaronder Camera, Adressen, Foto’s, Maps en YouTube. Gamers treffen nieuwe functies aan in Game Center, waaronder profielen, game-aanraders, foto’s en vrienden. En Apple heeft de lijn doorgetrokken van hun recente in-app abonneermodel door met een nieuwe app te komen, genaamd Newsstand. Deze app staat op het thuisscherm en dient als een centrale app, een beetje als iBooks, voor het beheren van abonnementen en kan nieuwe afleveringen automatisch downloaden zodra zij uitkomen.

Tot slot zijn er een paar leuke kleine systeembrede aanpassingen zoals een woordenboek dat beschikbaar is in alle apps, in te stellen trilpatronen voor verschillende alarmen, nieuwe multi taskingbewegingen en een gesplitst toetsenbord voor hen die alleen met hun duimen willen typen.

iOS 5 komt over een paar maanden uit en draait op de iPhone 3GS of later, derde generatie iPod touch of later en alle iPad-modellen. Hoewel Apple dit niet noemde is er een goede kans dat we rond die tijd ook wel iets van de iPhone 5 zullen zien.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


iCloud drijft binnen, lange termijnsverwachting op storingen

  door Jeff Carlson <[email protected]>
  1 reactie (Engelstalig)

[vertaling: SWB, JO]

Wij wisten dat Apple voor het centrale thema van de Worldwide Developers Conference van vandaag een nieuwe iCloud-dienst zou aankondigen die waarschijnlijk MobileMe zou uibreiden of vervangen. Wij begrijpen nu dat iCloud niet alleen een nieuwe functie is, het is een nieuw platform voor interactie met onze gegevens op verschillende apparaten van Apple dat ons zelfs zou moeten doen vergeten dat het ooit nodig was om onze apparaten te synchroniseren.

De iCloud-storm zal pas opsteken als Apple in het najaar (ergens tussen september en november) iOS 5 uitbrengt, maar minstens één onderdeel, iTunes in de Cloud, functioneert nu. iCloud zal een gratis dienst zijn en het vervangt MobileMe (meer over die overgang hier onder). Een bèta van iCloud is vanaf vandaag beschikbaar voor ontwikkelaars, zodat zij kunnen beginnen met het voorbereiden van apps om van de dienst gebruik te kunnen maken.

Voor degene die niet bekend is met huidige kreten, "the cloud" is een verkorte manier om te refereren aan gegevens die online, niet op je computer, smartphone of tablet, zijn opgeslagen. Dropbox, bijvoorbeeld, slaat je bestanden op haar servers op en kopieert ze naar de apparaten waarop je Dropboxsoftware het geïnstalleerd (of waarop je apps hebt die toegang hebben tot die gegevens). In een volgend artikel zullen we een uitgebreide uitleg geven over wat "the cloud" betekent.

Hoewel hetzelfde principe opgaat voor iCloud, belooft de manier waarop Apple de dienst invoert ingrijpend de wijze waarop je omgaat met je gegevens te veranderen. In plaats van je iPhone, iPad of iPod touch naar je Mac of PC te slepen om liedjes of documenten van en naar de apparaten te kopiëren, wordt alles naar iCloud gekopieerd en op al je apparaten gedupliceerd. Foto’s verschijnen automatisch of ze nu in iPhoto zijn bewaard of met een iPhonecamera zijn geschoten. Veranderingen in een Pagesdocument op je Mac verschijnen wanneer je het document in Pages op je iPad opent. Zoals Steve Jobs herhaaldelijk verklaarde, "je hoeft niets te leren" om met iCloud je voordeel te doen.

Apple kondigde verscheidene componenten aan waaruit iCloud bestaat: werken met muziek in iTunes en een nieuwe betaalde iTunes Matchdienst, werken met gegevens zoals agenda’s, contactpersonen, e-mail, apps, boeken en allerlei back-ups van gegevens, opslaan en delen van foto’s en delen van appdocumenten tussen apparaten.

iTunes in the Cloud -- Mensen met een grote iTunes Muziek-bibiotheek hebben in het verleden vaak een lastige keuze moeten moeten maken wanneer ze synchroniseerden naar een iOS-apparaat met beperkte opslagcapaciteit: welke albums en speellijsten neem ik mee? Als je vervolgens wilde luisteren naar een song die je niet gesynchroniseerd had, had je dikke pech. Met iTunes in the Cloud kan je nu op ieder moment alle in iTunes gekochte muziek onmiddellijk opnieuw downloaden.

Je kunt dit trouwens nu al uitproberen. Open de iTunes-app op een willekeurig iOS-apparaat en tik op de Aankopen-knop onderaan het scherm. Tik vervolgens op de knop: "Niet op deze iPhone" (of "… iPad" of "…iPod touch"), zodat je een lijst te zien krijgt met albums of songs die je gekocht hebt maar die nu niet op dit apparaat staan. Om zo"n nummer wel te downloaden tik je op de iCloud-downloadknop.


Je kunt er nu voor kiezen om muziek die je op een van je apparaten aanschaft, automatisch te laten kopieren naar alle apparaten (maximaal 10) die je hebt geautoriseerd. (Om deze mogelijkheid te activeren ga je naar de Apple Store-instellingen op een van je iOS-apparaten: daar kan je de Muziek-optie inschakelen). Tot nu toe is deze mogelijkheid alleen voor muziek aanwezig; nog niet voor de films of televisieprogramma’s die je via iTunes kocht.


Een bèta van iTunes 10.3 voegt deze functionaliteit aan iTunes op de Mac of op de pc toe. Overigens had Apple bij publicatie van dit artikel de bèta nog niet voor download beschikbaar gesteld.

iTunes Match -- En wat gebeurt er dan met de muziek die je in andere online-winkels hebt gekocht, of zelf van een cd geripped? Voor een jaarlijks abonnementsgeld van $ 24,99 houdt iTunes Match ook die songs beschikbaar. iTunes upload een lijst van alle songs uit je bibliotheek (vergelijkbaar met wat iTunes met de Genius-resultaten doet) en matcht deze lijst met Apple’s eigen collectie van 18 miljoen items. Als je kiest om een liedje te downloaden dat je nog niet op dit apparaat had, dan zet Apple het nummer klaar in de iTunes Plus-kwaliteit (256 Kb/s, DRM-vrij), ook al was je originele nummer in een lagere kwaliteit geripped.

In tegenstelling tot vergelijkbare cloud-diensten, zoals die van Amazon en Google, hoef je voor iTunes Match niet eerst je complete verzameling te uploaden. Een lijst met nummers volstaat. Als je dat wenst kan je wel die songs uploaden die niet op de lijst van Apple voorkomen. Zo zijn ook die zeldzame bootlegs beschikbaar voor download onderweg.

iTunes Match zal bij verschijnen in een keer de volledige set mogelijkheden met zich meebrengen. Het is nog onduidelijk wat er gebeurt als je het jaarlijke abonnement laat verlopen. Waarschijnlijk worden de songs die je uploadde dan verwijderd zodat je geen toegang meer hebt tot de liedjes op de andere apparaten, behalve door ze weer met de hand te synchroniseren.

Data in the Cloud -- Als je al een MobileMe-abonnement hebt, ben je gewend aan het gemak van synchroniseren via de Cloud: bijvoorbeeld voor agenda-items, e-mails, contactpersonen en titels van iBooks. iCloud zal diezelfde gegevens "over the air" blijven synchroniseren naar alle geautoriseerde apparaten, maar biedt de aanvullende mogelijkheid dit te doen met andere gegevens en bestanden.

Vergelijkbaar met iTunes in the Cloud, biedt Data in the Cloud de mogelijkheid items die je in de App Store hebt gekocht naar verschillende andere apparaten te downloaden, met de hand of automatisch. Ook deze dienst is nu al in bèta beschikbaar.

Er ontstaan allerlei spannende mogelijkheden, bijvoorbeeld voor documenten die je met Pages, Keynote en Numbers aanmaakt. En eigenlijk geldt dit voor iedere app, zogauw ontwikkelaars iCloud-ondersteuning in hun programmatuur gaan verwerken. iCloud zou wel eens de verwachtingen kunnen inlossen die opgeroepen werden door de komst van iWork.com en ook de verschrikkelijke synchronisatie-via-iTunes procedure die doorlopen moet worden om documenten te delen met verschillende apparaten kunnen we eindelijk achter ons laten. In de Apple-presentatie werd duidelijk dat bijvoorbeeld een bewerking van een document op de iPad onmiddellijk ook op andere apparaten verschijnt. Dus waar je eerst je document moest synchroniseren voordat je het kantoor verliet, kan je nu een willekeurig iOS-apparaat of een computer aanzetten en floep: daar is de meest recente versie. Overigens geeft Apple geen details over de mogelijkheid dat iCloud gebruikt zou worden voor samenwerking met anderen, buiten de bovengenoemde voorbeelden van het verplaatsen van gegevens tussen verschillende apparaten.

iCloud biedt de mogelijkheid tot externe ("off-site") back-up van alle belangrijke informatie op een iOS-apparaat, via de Backup-functie. iCloud bewaart automatisch je aangekochte muziek, apps en boeken; de foto’s en video’s in je Camera Roll; de instellingen van je toestel, alle gegevens in apps, de weergave en volgorde van apps en je beginscherm; sms"jes en MMS-berichten; en tenslotte je ringtones. Als je een apparaat moet herstellen, of bij aankoop van een nieuw toestel, worden al deze items vanuit iCloud ge-download.

Photo Sync en Stream -- Onderdeel van iCloud is de nieuwe Photo Stream, wat lijkt op een enorme verbetering voor iedereen die ooit foto’s op een iPhone maakte en deze wilde gebruiken in iPhoto of ze laten zien op een iPad. Of diegene onder ons die foto’s met een digitale camera gemaakt hebben, de tijd genomen hadden deze te uploaden naar iPhoto, maar daarna dan niet hun iPhone synchroniseerde. Je weet waarschijnlijk wat ik bedoel.

Met Photo Stream worden alle foto’s die je op een of andere manier op je toestel krijgt (bijvoorbeeld met de Camera-app op de iPhone, of als je foto’s aan iPhoto op de Mac toevoegt) automatisch naar de servers van iCloud ge-upload. Dit kan via wifi of ethernet. iCloud zendt ze dan weer naar al je andere apparaten, inclusief je (tweede generatie) Apple TV, je Foto’s-app onder iOS, iPhoto op de Mac en de Afbeeldingen-bibliotheek op een Windows-PC. Photo Stream op een iOS-apparaat bevat alleen de laatste 1000 foto’s die je maakte, maar voor je Mac of PC bestaat geen limiet. De servers van iCloud bewaren een nieuwe foto 30 dagen lang. Na die periode moet je ze in een album op je apparaat opslaan.

Wat gebeurt er met MobileMe? Steve Jobs was duidelijk in zijn boodschap dat Apple MobileMe definitief uitgezwaaid heeft: "Je vraagt je misschien af: waarom zou ik ze geloven? Zij waren degenen die met MobileMe op de proppen kwamen". Volgens dit Apple KnowledgeBase-artikel kunnen de huidige MobileMe-abonnees de dienst gebruiken tot 30 juni 2012. Je eigen abonnementsverlenging tot die datum kan je al terugzien in de accountgegevens op Me.com.

Bestaande e-mailadressen eindigend op [email protected] en [email protected] zullen blijven bestaan en abonnees van MobileMe Family Pack kunnen nog steeds nieuwe familieleden inschrijven. Het is echter nu al niet langer mogelijk om een nieuwe probeerversie van 60 dagen te nemen of om een individueel account te upgraden naar een Family Pack. Als je in de winkel een MobileMe-account in een doos hebt gekocht, maar de registratiecode nog niet activeerde, dan heb je recht op een terugstorting van Apple

Het is nog onduidelijk wat er gebeurt met diensten die zijdelings aan MobileMe verbonden zijn, zoals "Terug naar mijn Mac" en je Eigen Domein. Apple verklaart in zijn officiële informatie het volgende: "Als iCloud actief wordt deze herfst, zullen nadere informatie en instructies beschikbaar gesteld worden omtrent de manier waarop je de overgang naar iCloud kunt maken".

Cumulo Mactus -- Wij zijn al langere tijd van mening dat werkelijk goede synchronisatie lastig is om te implementeren (kijk maar naar de woelige geschiedenis van MobileMe, met zijn vaak rommelige synchronisatieproces) maar we hebben hoge verwachtingen van iCloud. Apple lijkt er sterk van overtuigd te zijn dat ze synchronisatie nu helemaal onder controle hebben en het bedrijf zet hoog in op iCloud als middel om al zijn apparaten naadloos aan elkaar te verbinden. Apple-style, met een soepele ervaring, helemaal zoals de klant dat gewend is.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Apple onderneemt actie tegen de groeiende dreiging van MACDefender

  door Adam C. Engst <[email protected]>
  16 reacties (Engelstalig)

[vertaling: OF, LmR]

De meeste Malware ["Malware", nvdv] voor de Mac leverde tot nog toe meer rook dan vuur op waarbij de beveiligingsbedrijven ernstige waarschuwingen de wereld in stuurden die binnen een paar weken weer in het niet verdwenen. Het recente opduiken van de waarschuwingen verspreidende software MacDefender, ook opgedoken onder de namen MacProtector en MacSecurity verbreekt dat patroon met een aantal infecties (voor details over het ontdekken van MacDefender, zie ook: "Pas op voor de namaak MACDefender Antivirus Software", 2 mei 2011) Na een gesprek met een AppleCare-hulpmederwerker heeft Ed Bott een aantal berekeningen op een bierviltje gemaakt om te bepalen dat 60.000 tot 125.000 klanten getroffen kunnen zijn en hun aantal groeit nog.

Bott’s gesprek bracht ook het opvallende feit aan het licht dat de Apple zijn winkelpersoneel had gezegd klanten niet te helpen met het verwijderen van de software maar ze te wijzen op het gebruik van antivirus-software. En dat was vreemd omdat de software eenvoudig met de hand te verwijderen is en het zich geen weg diep in het systeem heeft gebaand.

Hoewel we niet weten of de AppleCare hulpmedewerkers nu toegestaan is om te helpen met het verwijderen van MacDefender, neemt Apple de dreiging nu wel meer serieus. De firma heeft nu een support document geplaatst dat uitlegt hoe MacDefender is te herkennen en te verwijderen. Nog interessanter is het dat Apple de afgelopen week Veiligheids Update 2011-003 heeft vrijgegeven dat specifiek met deze malware afrekent. (lees "Beveiligings-update 2011-003 pakt kwaadaardige MacDefender aan", 31 mei 2011).

Wat erg interessant is aan deze reactie, is dat Apple bijna nooit het bestaan van bepaalde malware toegeeft. Het is niet ongewoon dat Apple een aantal algemene beschermende kenmerken aan Safari en Mac OS X toevoegt maar Apple voegt zelden code toe om een specifieke dreiging af te wenden.

Aan de ene kant is het verstandig om dat te doen, omdat MacDefender’s misleiding meer dan voldoende is om grote groepen gebruikers over te halen hun administratie wachtwoord in te voeren en een klein percentage van de Mac-gebruikers draait antivirus-software die ze hiertegen beschermt. Aan de andere kant blijven wij met de vraagtekens achter of Apple nou van plan is om iedere keer op deze manier te handelen als er zich een voldoende serieuze mate van dreiging ontstaat of dat dit een eenmalige actie is. En we weten zeker dat bedrijven die antivirus-software maken zoals Intego, Symantec en McAffee zich hetzelfde afvragen omdat als Apple de bescherming tegen kwaadaardige software serieuzer neemt, het nog moeilijker zal worden om antivirus software aan Mac gebruikers te verkopen.

Pas op voor MacGuard -- De mate van zorg wordt nog vergoot doordat Intego een MacDefender variant met de naam MacGuard op het spoor is gekomen. MacGuard gaat op een gelijksoortige manier te werk als MacDefender maar gebruikt een andere installatietechniek die geen administrator wachtwoord meer vereist.

MacGuard is in staat om dit te doen via een speciale besmette webpagina die geen programma ophaalt maar een installatiepakket onder de naam avSetup.pkg. Als in de Safari voorkeuren is ingesteld dat het "veilige bestanden opent na het dwonloaden" (of iets soortgelijks in Firefox of Google Chrome) dan opent de Apple Installer automatisch de avSetup.pkg die dan het programma avRunner installeert in de programmafolder en zichzelf vervolgens wist om zijn sporen te verdoezelen. Installatia in de programmafolder vereist geen wachtwoord indien ja als administator bent ingelogd. avRunner start vanzelf en haalt het programma MacGuard van het internet op, verbergt het met het avRunner pakket en start ook dat op.

Uiteraard, als je "Open veilige bestanden na het downloaden" uit hebt staan dan heb je nog steeds een zip-bestand dat de avSetup.pkg bevat in de downloads-map en je zult zelf moeten zorgen dat je het niet alsnog opent maar het gewoon weggooit.

MacDefender ontwijken -- Het is goed te weten dat MacDefender alleen maar scareware is. Het grootste gevaar is dat het je creditcard-nummer te pakken krijgt als je in de aanschaf van het programma trapt. Tot zover mensen nu hebben meegemaakt opent MacDefender alleen maar webpagina’s naar porno-sites (hetgeen dan wel weer genânt zou kunnen zijn) en geeft het verder alleen maar waarschuwingen dat je Mac geïnfecteerd is. Ditalles is gericht op jou overhalen de softeware te kopen en daarmee de waarschuwingen te beëindigen. Het is in feite beschermingsoplichterij maar MacDefender repliceert zichzelf niet en is tot zover bekend buiten dat niet erg schadelijk.

Dus als je, of iemand die je kent, lastig gevallen wordt door MacDefender, dan zijn er een aantal manieren om de snode plannen van de software te dwarsbomen. Respectievelijk:

Ik denk dat wij persmensen weinig onder de indruk zijn geweest van MacDefender, daar het ernaar uit zag dat er teveel manieren waren om diens snode plannen te dwarsbomen. Maar we hebben wellicht het beveiligingsinzicht van veel Mac-gebruikers overschat; met de toegenomen populariteit van Apple zijn er veel Mac-gebruikers gekomen die slechts een minimaal besef hebben van beveiliging. Het is een beetje als bij veel mensen van het platte land die naar de stad trekken en daar een gemakkelijk slachtoffer zijn van allerlei oplichtingspraktijken en andere criminele handelingen die stadse mensen makkelijker weten te ontwijken daar zij zijn opgegroeid met driedubbele sloten, autoalarmen en het goed vasthouden van je tas en portemonnaie.

De 11-jarige zoon van een vriend was geïnfecteerd met (in de MacSecurity variant). Het is onduidelijk welke website de kwaadaardige software heeft gedownload,maar toen het om het wachtwoord vroeg dan de jongen niet wist, vroeg hij het zijn moeder en daar zij de download niet had ingezet, lette zij niet goed op en voerde het wachtwoord in en het leed was geschied. Gelukkig kwam mijn vriend, een IT-man, erachter voordat iemand werd verleid om de software te "kopen" en was hij in staat om het programma volledig te verwijderen. Maar dit geeft wel aan hoe slim de software te werk gaat.

Verandert dit iets aan ons advies dat Mac geen antivirus software moeten gebruiken (zie "Moeten Macgebruikers antivirus-software gebruiken?", 18 maart 2008)? Voor TidBITS-lezxers is mijn antwoord nog steeds nee omdat ik er van uit ga dat mensen die regelmatig TidBITS lezen waarschijnlijk wel een goed idee hebben van wanneer er iets vreemds gebeurt of misgaat en genoeg kennis hebben om dit probleem aan te gaan. Dat gezegd hebbende moet ik wellicht onze eerdere stelling herzien voor gebruikers die ongebruikelijk gedrag van hun computer niet of te laat opmerken. Het is wellicht net als een student die van een dorpje naar de grote stad vertrekt. Die mensen hebben waarschijnlijk meer begeleiding en hulp nodig dan een student die opgroeide met constante ouderlijke adviezen over wat wel en wat niet te doen.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


Beveiligings-update 2011-003 pakt MacDefender-malware aan

  door Jeff Carlson <[email protected]>
  3 reacties (Engelstalig)

[vertaling: SL]

Apple heeft beveiligings-update 2011-003 uitgebracht. Hierin is de functie "File Quarantine" in Mac OS X 10.6.7 Snow Leopard bijgewerkt. Hij houdt voortaan het recente kwaadaardige programma MacDefender tegen. (Zie "Apple onderneemt actie tegen de groeiende dreiging van MACDefender", 25 mei 2011.) Bij het toepassen van de update zoekt Software-update meteen naar bekende varianten van het kwaadaardige programma en haalt hij ze weg. De update voegt ook een nieuwe optie toe aan het Beveiliging-voorkeurenpaneel en zet deze standaard aan, om de lijst veilige downloads automatisch bij te werken. Volgens Apple kijkt Mac OS X nu dagelijks uit naar een nieuwe versie van die lijst. De update is 2,1 MB groot en vereist niet dat je de computer opnieuw start.

Het is het vermelden waard dat beveiligings-update 2011-003 alleen geldt voor Mac OS X 10.6.7, en niet voor eerdere versies van 10.6 Snow Leopard of eerdere versies van Mac OS X (zoals wel beweerd werd in een voorlopige versie van dit artikel). Het is niet helemaal duidelijk hoe "compatibel" MacDefender en zijn varianten zijn met eerdere versies van Mac OS X, maar als je nog steeds Leopard of Tiger gebruikt raden we je aan om extra voorzichtig te zijn.

File Quarantine -- Voor wie de term nog niet kent: "File Quarantine" is de functie in Mac OS X, ingevoerd in 10.5 Leopard, die zorgt voor de inmiddels bekende dialoog: "Bestandsnaam is een programma gedownload van het internet. Weet u zeker dat u het wilt openen?" Mac OS X toont deze dialoog telkens als een "potentieel onveilig" bestand wordt geopend via de Finder, Spotlight, of de Dock. Jammer genoeg vallen de meeste bestandstypes die uitvoerbare code kunnen bevatten in de rubriek "potentieel onveilig". Het gevolg is dat gebruikers de waarschuwing zien bij elk programma dat ze downloaden en ze snel de gevaarlijke gewoonte kunnen ontwikkelen om op "Open" te klikken zonder er goed over na te denken.

In 10.6 Snow Leopard heeft Apple een specifieke controle op kwaadaardige software ingebouwd. De gedownloade bestanden worden vergeleken met een lijst bekende kwaadaardige programma’s. Deze lijst zit diep in de Systeemmap-hiërarchie van de Mac verborgen. Je kunt hem vinden in:

/System/Library/CoreServices/CoreTypes.bundle/Contents/Resources/XProtect.plist

In Snow Leopard zal Mac OS X, als bekende kwaadaardige software wordt gedownload, een bruikbaardere dialoog tonen met de tekst "bestandsnaam zal uw computer beschadigen. Verplaats dit bestand naar de Prullenmand". De dialoog geeft de gebruiker aanvullende informatie met de naam van de gesignaleerde kwaadaardige software en wanneer het door welk programma is gedownload. De dialoog heeft een knop "Verplaats naar Prullenmand".

Beveiligings-update 2011-003 verbetert op diverse punten de controle op kwaadaardige software:

Zoals altijd adviseren we gebruikers om niet op de knop "Open" in de dialoog van Mac OS X File Quarantine te klikken, tenzij je zeker weet waar je toestemming voor geeft en adviseren we gebruikers van Safari om de vink weg te halen bij "Open "veilige" bestanden na downloaden" in het paneel "Algemeen" van Safari’s voorkeuren.

Kat en muis -- Kort na het verschijnen van beveiligings-update 2011-003 dook er een nieuwe variant van MacDefender op. Als je de beveiligings-update hebt toegepast op de dag waarop hij uitkwam, bevat je quarantaine-lijst misschien nog niet deze variant. Volgens Lex Friedman van Macworld is dit eenvoudig op te lossen: open het voorkeurenpaneel Beveiliging, schakel het automatisch updaten van de lijst met veilige downloads uit en schakel het daarna weer aan. (Lex" artikel "How to force your Mac to update its malware definitions", legt tevens uit hoe je vaststelt wanneer het bestand is bijgewerkt.)

Intego meldt dat er nu ook weer een nieuwe versie van MacDefender uit is, maar het bedrijf zegt niet of de code van Apple hem wel of niet zal vinden. De lijst met naamvarianten omvat nu MacSecurity, MacProtector, MacGuard, en MacShield. Het zou ons niet verbazen als de malware zich op korte termijn gaat vermommen als echte antivirus-software, in plaats van te blijven vertrouwen op alleen maar aannemelijk klinkende namen.

Lees reacties op dit artikel of plaats er een | Tweet dit artikel


TidBITS Volglijst: belangrijke software-updates, 6 juni 2011

  door TidBITS Staff <[email protected]>

[vertaling: LmR, RAW]

Growl 1.2.2 -- Het Growl Project heeft versie 1.2.2 van hun systeembrede waarschuwingshulpprogramma uitgegeven. Growl 1.2.2 verbetert een aantal fouten waaronder een die leidt tot incompatibiliteit met MobileMe-mailaccounts. Bovendien heeft de groep een update uitgebracht van GrowlTunes, dat gebruikt kan worden voor door iTunes gegenereerde gebeurtenissen en kunnen die bibliotheken nu door ontwikkelaars worden gebruikt om samen te werken met Growl. Geen van de verbeteringen zijn wereldschokkend maar het is de moeite om de upgraden, al was het alleen maar zodat Growl dan stopt met het vermelden van de update… (Gratis, 6,9 MB)

Reacties - Growl 1.2.2

Data Rescue 3.2 -- Prosoft Engineering heeft Data Rescue 3.2 uitgebracht, een flinke update van hun gegevensherstelsoftware voor Mac OS X. De nieuw versie bevat ondersteuning voor het herstellen van data aangemaakt door verschillende nieuwe Mac-programma;s, waaronder Microsoft Office 2011, AutoCAD 2010/2011, OpenOffice, QuickBooks 2006 tot en met 2011 en iWork "05 tot en met "08. De update kan nu ook verloren AppleScripts vinden, versleutelde beperkte schijfkopieën, Java archieven, X3F- en MRW-raw-afbeeldingen en nog veel meer. Andere verbeteringen zijn map-specifieke zoekopdrachten, waarschuwingen voor mogelijk schijf-falen, nieuwe HTML-hulp, verbeterde zoekprestaties en meer; zie de release notes voor een compleet overzicht. Een gratis probeerversie van de software kan wel zoeken naar verloren data maar slechts één bestand herstellen van minder dan 10 MB. ($ 99 nieuw, gratis update, 13,2 MB)

Reacties - Data Rescue 3.2

Logic Pro 9.1.4 en Logic Express 9.1.4 -- Apple heft een kleine update uitgegeven van Logic, de familie van muziek compositieprogramma’s. Voor zowel Logic Pro 9.1.4 als Logic Express 9.1.4, is de grootste nieuwe functie de mogelijkheid om bestanden te openen die zijn gemaakt in GarageBand op de iPad. Daarnaast pakt de nieuwe versie een aantal kleine problemen aan. (Gratis updates, respectievelijk 192,5 MB en 138,7 MB)

Reacties - Logic Pro 9.1.4 and Logic Express 9.1.4

Moneydance 2011 -- Moneydance heeft de 2011-editie van hun persoonlijke bankiersoftware voor Mac OS X uitgebracht. Moneydance 2011 bevat een aantal nieuwe functies zoals de mogelijkheid om gegevens te importeren van Quicken Essentials, een compleet nieuw interface voor het beheren van gedownloade transacties, nieuwe grafieken en rapporten, verbeteringen van verschillende valutabehandelingen en verbeterde afdrukmogelijkheden van de rapportage. Een gratis probeerversie is beschikbaar via de website van het bedrijf. ($ 50 nieuw, gratis upgrade voor bezitters van Moneydance 2010, $ 25 voor oudere versies, 9,4 MB)

Reacties - Moneydance 2011

Fantastical 1.0 -- Flexibits heeft Fantastical 1.0 uitgebracht, een nieuwe agenda-toepassing voor Mac OS X 10.6 Snow Leopard. Aangekondigd als "de agenda die je wel leuk zult vinden om te gebruiken" combineert Fantastical een schitterende gebruikersinterface met geavanceerde mogelijkheden zoals natuurlijke tekstherkenning, compatibiliteit met online agendaaanbieders (zoals MobileMe, Google Calendar en Yahoo Calendar), automatische herinneringen en nog veel meer. Fantastical is ongebruikelijk in de zin dat het niet probeert om je bestaande agendaprogramma te vervangen, maar in plaats daarvan het uitbreidt; Fantastical is compatibel met iCal, Entourage en Outlook, en in onze testen leek het ook prima te werken met BusyCal. Een gratis proefversie is verkrijgbaar. ($ 20 nieuw bij Flexibits of in de Mac App Store, 7,7 MB)

Reacties - Fantastical 1.0

DEVONthink en DEVONnote 2.1 -- DEVONtechnologies heeft een belangrijke update uitgebracht voor alle uitgaven van hun informatiebeheerprogramma’s DEVONthink en DEVONnote. DEVONthink en DEVONnote versie 2.1 hebben een lange lijst veranderingen, die in detail beschreven staat in de toelichting. Bij de hoogtepunten zitten een geheel herziene Clip to DEVONthink-bladwijzertje voor het opslaan van data van webpagina’s, een handige hulpassistent die toegang geeft tot tips, instructies, te downloaden extra’s en meer. Er zijn nu werkruimtes, die elk aspect van je werkomgeving bewaren en waarmee je meteen van de ene indeling naar een andere kunt overschakelen, een verbeterde Sorter, die nu in alle uitgaven van DEVONthink zit (maar niet in DEVONnote), een Google Chrome-browserextentie en ontelbare andere verbeteringen, waaronder vele foutreparaties. (DEVONthink Pro Office nieuw $ 149,95, gratis update; DEVONthink Professional nieuw $ 79,95, gratis update; DEVONthink Personal nieuw $ 49,95, gratis update; DEVONnote nieuw $ 24,95, gratis update)

Reacties - DEVONthink en DEVONnote 2.1

Sparrow 1.2 -- Met Sparrow 1.2 krijgt dit e-mailprogramma verbindingen met Facebook (om portretfoto’s van vrienden te laten zien en vrienden toe te voegen vanuit Sparrow), één verenigde Inbox, ondersteuning voor Gravatar, conversaties op basis van Onderwerp, de mogelijkheid om een nieuw bericht aan te maken door te Control-klikken op het Dock-symbool van Sparrow en lokalisatie in acht talen. Ook zijn er diverse fouten hersteld. Ik kan Sparrow nog steeds niet als een bruikbare Gmail-client beschouwen, omdat het conversaties sorteert met de nieuwste berichten bovenaan (zodat je ze van beneden naar boven moet lezen) en extreem trage laadsnelheid van de inhoud van berichten. Het gratis Sparrow Lite werkt met slechts één Gmail-account. ($ 9,99 via de Mac App Store, gratis update, 11,9 MB)

Reacties - Sparrow 1.2

Adobe Photoshop Lightroom 3.4.1 -- Adobe heeft een foutenreparatieversie uitgebracht voor Photoshop Lightroom, hun professionele fotobeheerprogramma. Photoshop Lightroom 3.4.1 herstelt niet gespecificeerde problemen "die geïntroduceerd werden in vorige versies" en lost ook een zeldzame fout op die geïntroduceerd werd in de 3.4-update en die JPEG-beelden kon beschadigen die grote blokken aan privédata van de camera bevatten. Deze update geeft ook RAW-ondersteuning voor de Canon Rebel T3i, Nikon D5100 en Fuji FinePix X100. (nieuw $ 299, gratis update voor eigenaren van Lightroom 3, $ 99 upgrade vanaf eerdere versies, 88,5 MB)

Reacties - Adobe Photoshop Lightroom 3.4.1


ExtraBITS, 6 juni 2011

  door TidBITS Staff <[email protected]>

[vertaling: SL]

We hebben deze week enkele podcasts van TidBITS-medewerkers voor je, naast de voortzetting van de soap met het Lodsys-patentengebral, nieuws over een vervangingsprogramma voor MacBook-behuizingen, het uitbrengen door Apple van iWork voor de iPhone en iPod touch, en de nieuwe personen-widget van Gmail.

Lodsys blijft iOS-ontwikkelaars in het vizier houden -- Zoals we opmerkten in onze bespreking zal het hele Lodsys-patentengedoe pas ophouden als Lodsys daarvoor kiest, ondanks de verzekering van Apple dat iOS-ontwikkelaars gedekt zijn door de licentie die Apple heeft van Lodsys. ZDNet meldt nu dat Lodsys weer nieuwe verhandelingen op zijn blog heeft geplaatst, waarin het zijn standpunt verdedigt en, bizar, $ 1.000 belooft te betalen aan in het vizier genomen ontwikkelaars als Apple gelijk blijkt te hebben. Het wordt nu echt krankjorum en je mag aannemen dat er veel over het geval zal worden gesproken op Apples Worldwide Developer Conference van deze week.

Reacties

Vervangingsprogramma voor onderkant MacBook -- Apple is een vervangingsprogramma begonnen om MacBooks te repareren waarvan de rubberen buitenlaag loslaat van de onderkant van de behuizing. Het programma betreft MacBooks die geleverd zijn tussen oktober 2009 en april 2011 en die dit probleem vertonen. Je kunt zo"n MacBook ter reparatie meenemen naar een Apple-winkel of een door Apple gemachtigde dienstverlener, of een vervangingskit on line bestellen en het klusje zelf opknappen.

Reacties

Adam praat in MacBreak Weekly mee over Lodsys, iCloud en meer -- Opnieuw is Adam aangeschoven bij Andy Ihnatko, Chris Breen, John Gruber en Leo Laporte voor MacBreak Weekly, waar de enorm leuke conversatie onderwerpen besloeg van haarverzorging door nerds (Gruber gebruikt een Perl-script!) tot het antwoord van Apples juristen op Lodsys en wat we zouden kunnen verwachten van de muziekdienst iCloud die Apple binnenkort gaat bieden.

Reacties

Apple brengt iWork naar iPhone en iPod touch -- Apple heeft een versie van het iWork-pakket (Pages, Keynote en Numbers) voor de iPhone en iPod touch aangekondigd. Elk van deze apps kost $ 9,99 voor nieuwe gebruikers, maar ze zijn gratis voor wie de iPad-versies al heeft.

Reacties

Gmail introduceert personen-widget -- Googles Gmail-groep heeft aangekondigt dat ze een nieuwe "personen-widget" zullen uitrollen, met informatie over personen die deelnemen aan een Gmail-conversatie, inclusief koppelingen naar hun recente berichten, Buzz-posts, gedeelde documenten en agenda-gebeurtenissen. Het is bij ons nog niet opgedoken, maar we zijn benieuwd of dit voor ons Rapportive zal vervangen.

Reacties

Rosetta middelpunt van MacVoices -- Aansluitend op zijn TidBITS-artikel over het opsporen van je PowerPC-programma’s voor het geval Lion ze niet wil draaien praat Matt Neuburg met Chuck Joiner bij MacVoices over het mogelijke verlies van Rosetta in zijn historische context en wat dat zou kunnen betekenen voor gebruikers.

Reacties


Dit is TidBITS, een gratis wekelijkse technologie-nieuwsbrief met recent nieuws, bekwame analyse, en grondige besprekingen voor de Macintosh- en internet-gemeenschappen. Geef het gerust door aan je vrienden; beter nog, vraag of ze een abonnement willen nemen!
Niet-winstgevende en niet-commerciële publicaties en websites mogen artikelen overnemen of een link maken als de bron duidelijk en volledig vermeld wordt. Anderen gelieve ons te contacteren. We kunnen de precisie van de artikelen niet garanderen. Caveat lector. Publicatie-, product- en firmanamen kunnen gedeponeerde merken zijn van hun ondernemingen.
Copyright 2011 TidBITS; reuse governed by this Creative Commons License.

Vorige aflevering | Search TidBITS | TidBITS Homepage | Volgende aflevering